Persoonlijkheidsstoornissen Flashcards
(25 cards)
Persoonlijkheidsstoornissen
Een langdurig patroon van gedragingen die sterk afwijken van de verwachtingen binnen in de cultuur. Dat patroon moet heel extreem, inflexibel en disfunctioneel zijn. Het kan niet door andere dingen verklaart worden (zoals medicatie)
Het concept van “stoornissen”
Gedrags- of ervaringspatroon dat verontrustend en pijnlijk is voor de persoon. Leidt tot onvermogen of beperkingen in belangrijke levensgebieden. Geassocieerd met een verhoogd risico op verder lijden,functieverlies, overlijden of opsluiting.
Geschiedenis van de idee van verstoorde persoonlijkheid
Initieel: verzwakte vorm majeure psychose. Philippe Pinel (18e – 19e eeuw): “manie sans delire” of “waanzin zonder verlies van rede”
Vroeger vs nu
categorie (je hebt stoornis of niet) vs Dimensionaal
Abnormale psychologie
Studie van psychische stoornissen, waaronder denkstoornissen, emotionele stoornissen en persoonlijkheidsstoornissen
Wat is abnormaal
Sociale definitie: gedrag dat de samenleving onacceptabel acht
Statistische definitie: zeldzaam
Biologisch: “disfunctie”
Psychopathologie
Studie van mentale stoornissen
Domeinen van symptomen volgens de DSM-5
- Cognities (manieren van waarnemen en interpreteren)
- Affectiviteit (de variëteit, intensiteit, labiliteit en adequaatheid)
- Interpersoonlijk functioneren
- Impulsbeheersing
10 persoonlijkheidsstoornissen onderverdeeld in 3 clusters
- Cluster A: bizar en excentriek
- Cluster B: impulsief en flamboyant
- Cluster C: angstig
Cluster A
schizoïde persoonlijkheidsstoornis
schizotypische persoonlijkheidsstoornis
paranoïde persoonlijkheidsstoornis
Schizoïde persoonlijkheidsstoornis
Afstandelijk in sociale relaties, onverschillig. Haalt weinig plezier uit lichamelijke of zintuiglijke ervaringen (bv. eten of seks) Lijkt klungelig of sociaal onhandig
Passief bij onaangename gebeurtenissen
Schizotypische persoonlijkheidsstoornis
Angstig en ongemakkelijk voelen in sociale situaties. Vreemd en eigenaardig. Achterdochtig/wantrouwend naar anderen. Excentrieke overtuigingen, zoals “zesde zintuig” of magie. Ongewone percepties en ervaringen. Gedesorganiseerde cognitie
Paranoïde persoonlijkheidsstoornis
Extreem wantrouwend tegenover anderen. Interpreteert sociale gebeurtenissen verkeerd als bedreigend. Heeft wrok jegens andere. Gevoelig voor pathologische jaloezie. Is twistziek en vijandig
Cluster B
- Antisociale persoonlijkheidsstoornis
- Borderline persoonlijkheidsstoornis
- Histrionische persoonlijkheidsstoornis
- Narcistische persoonlijkheidsstoornis
Antisociale persoonlijkheidsstoornis
- Conformeren niet aan sociale normen (bv. wetten overtreden)
- Herhaald liegen of oplichten voor plezier of eigen profijt
- Impulsiviteit
- Gemakkelijk geïrriteerd en agressief (bv. vechten)
- Roekeloosheid
- Onverantwoordelijkheid
- Gebrek aan spijt
Verschil psychopathie en antisociale
Psychopathie heeft ook een emotioneel deel: namelijk het onvermogen tot angst, oppervlakkige charme, gebrek aan empathie en zorg voor anderen, egocentrisch, sociaal ongevoelig en oppervlakkige emoties
Borderline persoonlijkheidsstoornis
- Instabiliteit van relaties, emoties en zelfbeeld
- Angst voor verlating
- Agressiviteit
- Zelfverminking
- Sterke emoties
Histrionische persoonlijkheidsstoornis
- Overmatig aandacht zoeken
- Overmatige en sterke emotionaliteit
- Seksueel provocerend
- Oppervlakkige meningen
- Gemakkelijk te beïnvloeden
- Sterke behoefte aan aandacht
Narcistische persoonlijkheidsstoornis
- Moet bewonderd worden
- Sterk gevoel van eigenbelang
- Gebrek aan inzicht in de gevoelens of behoeften van anderen
- Gevoel van recht en superioriteit
- Het gevoel van eigenwaarde lijkt sterk, maar is kwetsbaar
- Jaloers op anderen
Cluster C
- Vermijdende persoonlijkheidsstoornis
- Afhankelijke persoonlijkheidsstoornis
- Dwangmatige persoonlijkheidsstoornis
Wat is het paradox dat Cluster C stoornissen mee kampen?
Neurotische paradox: hoewel een gedragspatroon het ene probleem oplost, kan
het een ander, even ernstig of ernstiger probleem creëren of in stand houden
Vermijdende persoonlijkheidsstoornis
- Gevoelens van ontoereikendheid
- Gevoelig voor kritiek
- Beperkt activiteiten om schaamte te voorkomen
- Een laag zelfbeeld
Afhankelijke persoonlijkheidsstoornis
- Overmatige behoefte aan zorg
- Gedraagt zich onderdanig
- Zoekt geruststelling bij anderen
- Neemt zelden het initiatief
- Vermijdt meningsverschillen met anderen
- Werkt niet goed zelfstandig
- Kan extreme omstandigheden (bv. mishandeling) tolereren om geruststelling en
steun van anderen te verkrijgen
Dwangmatige persoonlijkheidsstoornis
- Gepreoccupeerd met orde
- Streeft naar perfectie
- Toegewijd aan werken, ten koste van vrije tijd en vriendschap
- Inflexibel als het gaat om ethiek en moraal
- Vaak gierig of vrekkig
- Rigide en koppig
