vruchtbaarheid bij man en vrouw Flashcards
(19 cards)
waarom zijn we op deze wereld
We zijn op deze wereld om voort te planten (liefst >2,1x) en onze unieke set genen te combineren met (liefst zoveel mogelijk) andere sets
hierdoor variatie in genenpool waarborgen–> aanpassingsvermogen soort aan veranderende omgeving behouden
wat is vruchtbaarheid/ fertiliteit/ fecundability
vermogen organisme geslachtelijk voort te planten
wat is fecundity
waar hangt dit mee samen (2)
vermogen levend nageslacht te krijgen, hangt samen met duur fertiele fase en aantal beschikbare gameten
wat is Subfertiliteit
wat doe je hiertegen
wanneer ben je als je jong en gezond bent zwanger en wanneer ben je dan subfertiel
verminderd fertiel, duurt langer tot zwanger, vaak niet individueel probleem (combi probleem met partner)
Compenseren: als 1 minder vruchtbaar is de ander extra vruchtbaar maken
Spontane zwangerschapskans 80-85% bij gezonde jonge paren <1jr, 25% al <6mnd
Als je hier niet binnen zit dan ben je subfertiel (= 1/6 paren hebben dit)
wat is infertiliteit en 2 voorbeelden
voorbeeeld steriliteit
absoluut onvermogen voort te planten,
zeldzaam–> soms lang afwachtend beleid
Infertility constitutes an unhealthy state (= onvruchtbaarheid is zorgprobleem)
Voorbeelden: azoöspermie, anovulatie en afsluiting tubae falopii (=steriliteit)
Huidige vruchtbaarheidscijfer
Huidige vruchtbaarheidscijfer: ruim onder vervangingsniveau van 2,1 kind per vrouw dat nodig is om de bestaande generatie mannen en vrouwen volledig te vervangen
Laatst boven 2,1 in 1971, in 1965 boven 3 en in 2019 was het 1,57
verschil opleidingsniveau op kinderwens
Hoger opgeleide vrouwen blijven vaker kinderloos, worden op latere leeftijd moeder en krijgen minder kinderen dan lager opgeleide vrouwen
nu leeftijd 1e kind: 32,4
Je hebt afnemende kans op zwangerschap en levendgeboren kind bij oudere vrouw
wanneer gemiddelde zwangerschapskans kleiner
Als je jong bent is de kans klein dat je kinderloos blijft maar als je er langer mee bezig bent (en dus ook ouder wordt) wordt de kans groter–> gemiddelde zwangerschapskans kleiner
Geldt voor natuurlijke zwangerschappen en niet-natuurlijke (zoals IVF)
kans slagen IVF en verschil over tijd
wat is bepalende factor en waarom
Kans op slagen IVF is 30% en per keer wordt die kans kleiner
1/3 van de mensen heeft het geen effect bij
Leeftijd vrouw is de bepalende factor door eicellen
Ouder–> grotere kans verminderd vruchtbaar, heeft te maken met leeftijd en kwaliteit van de eicellen
3 gevolgen hogere leeftijd bij kinderen
effect lichaamsgewicht op zwangerschap
Hogere leeftijd: moeilijker zwanger te worden, complexer zwanger te zijn en perinatologische uitkomsten slechter
Probability spontaneous pregnancy declined linearly with BMI >29
Women with high BMI had a 4% lower pregnancy rate per kg/m(2) (= 1 BMI punt)
Mannen: increase in BMI with 10kg leads to a 10% reduction of fertility in USA farmers
Want: obesitas–> DNA-schade in zaadcellen
gevolg als je als vrouw te zwaar bent als je zwanger bent
en verschil met man
Zwangerschapscomplicaties en miskramen komen meer voor en zijn lastiger op te sporen bij te zware vrouw want is lastig te zien en lastig echo
Negative lifestyle is associated with a significant fecundity reduction: smoking, alcohol, coffee & BMI
Stapelt op: rookt + drinkt + te zwaar–> nog lastiger
Man simpeler: alleen zaadcel nodig: goede leefstijl–> goed zaad
Voorwaarden voor conceptie:
zaadcel + eicel + bij elkaar
wat is essentieel in cyclus
feedback loops
LH en FSH uit hypofyse beïnvloeden ovaria–> inhibines (nega) en activines (posi)–> feedback
FSH functie: 2
toename follikelgroei en oestradiol uit granulose cellen
hoe komt ovulatie op gang
je maakt zoveel oestrogeen dat het nega feedback geeft op hypofyse en posi feedback op hypothalamus en hypofyse voor de aanmaak voor gonatropine (LH en FSH),
vooral LH want daarvan is de voorraad groter–> LH-piek–> ovulatiepiek
LH:
om aan pre-ovulatoir stadium te signaleren dat het de rijping mag afmaken en eitje mag vrijkomen in de eileider–> lichaam hoopt dat zaadcel komt die die eicel kan bevruchten en kan transporteren naar het inmiddels uitgerijpte endometrium–> uitrijpen–> zwanger
Progesteron
gemaakt in corpus luteum (restweefsel van na ovulatie)–> loopt op in paar dagen–> blijft even hoog–> nega terugkoppeling–> minder FSH en LH
Maar LH is nodig om corpus luteum draaiende te houden maar dat zakt in elkaar–> corpus luteum zakt in elkaar (levensduur = 2 weken normaal)
Als je in de tijd van goed corpus luteum niet zwanger wordt–> progesteron daalt want LH daalt–> endometrium verliest reden bestaan–> gaat stuk–> breekt af–> menstruatie
Menstruatie = progesteron-onttrekkingsbloedingen,
per menstruatie worden ongeveer 1,000 eicellen gebruikt
Als progesteron verdwijnt gaan stilletjes LH en FSH oplopen–> nieuwe ronde nieuwe kansen
HCG:
eiwithormoon bij zwangeren,
lijkt sprekend op LH–> corpus luteum merkt verschil niet–> als zwanger blijft het doordraaien en blijft >2wk progesteron maken–> baarmoeder–> endometrium blijft langer goed zodat embryo zich goed kan ingraven en zichzelf in stand kan houden
Tijdens zwangerschap heel laag LH maar je hebt autonoom-producerend LH (= HCG) want de trofoblast van het embryo maakt HCG vanaf het 8-cellig stadium
leefstijlverandering en wanneere gezond
Leefstijlveranderingen hebben ook impact op levenslange gezondheid van nieuwgeborenen
Gezond: staat van complete lichamelijke, geestelijke en sociale (hoort ook voorplanting bij) well-being (=WHO)
