Week 11

Question 1

Flipperkastpolitiek (ook oorzaak van juridisering en rechtsinstrumentalisme)

Answer 1

1. Medialogica:
2. Instant opiniepeilingen
3. Politieke incidenten en ongelukken:
4. Gepolariseerde politiek:
5. Vervlechting van parlement en regering: Leidt tot een versnelling van het politiek debat.

Question 2

Medialogica:

Answer 2

Politici worden gedwongen de aandacht van de massamedia te trekken; meutevorming; framing

Question 3

Instant opiniepeilingen en feedbackgesprekken:

Answer 3

Dit kan beleid snel veranderen.

Question 4

Politieke incidenten en ongelukken:

Answer 4

Incidenten domineren vaak het politiek debat.(toeslagen affaire, dan wordt daar veel over gedebatteerd en veel op tv is)

Question 5

Gepolariseerde politiek:

Answer 5

Oorzaak; afnemend partijvertrouwen → partijen gaan zich sterker profileren om te zorgen dat ze toch stemmen krijgen

Question 6

Vervlechting van parlement en regering:

Answer 6

Leidt tot een versnelling van het politiek debat.

Question 7

Gevolgen flipperkastpolitiek

Answer 7

Het ‘balletje’ wordt elke keer opnieuw afgeschoten en de politiek blijft elke keer nieuwe beslissingen nemen, net zoals een flipperkast.
* Het lokt rechtsinstrumentalisme uit; lokt weer overregulering uit.
* Dus flipperkastpolitiek en rechtsinstrumentalisme zijn oorzaken van overregulering!!

Question 8

Democratie als bedreiging voor de rechtsstaat

Incidentenpolitiek en medialogica:

Answer 8

Besluiten beïnvloed worden door media-aandacht kunnen leiden tot ongelijke behandeling (bv. asielzoekers).

Question 9

Democratie als bedreiging voor de rechtsstaat

Populisme en de roep om snel resultaat:

Answer 9

Focus op snelle en zichtbare oplossingen (wetgeving), wat kan leiden tot minder aandacht voor juridische waarborgen en grondrechten.

Question 10

Democratie als bedreiging voor de rechtsstaat

politiek primaat

Answer 10

Het politiek primaat verwijst naar het idee dat de politiek, en met name de democratisch gekozen volksvertegenwoordiging, de uiteindelijke zeggenschap heeft over besluitvorming en regelgeving in een rechtsstaat. Dit primaat kan botsen met de rechtsstaat wanneer politiek besluitvorming de juridische grenzen overschrijdt of negeert.

Question 11

Democratie als bedreiging voor de rechtsstaat

Opiniepeilingen en druk op het politieke systeem:

Answer 11

Politici richten zich door alle druk meer op het publiek tevredenstellen, i.p.v. het handelen volgens regels en kaders.

Question 12

Democratie als bedreiging voor de rechtsstaat

Veranderende waarden van burgers:

Answer 12

Wanneer burgers minder waarde hechten aan grondrechten, kunnen deze rechten worden afgezwakt.

Question 13

Waarborgen voor de rechtsstaat
Waarborgen om de rechtsstaat te behouden:

Answer 13

1. Pluralisme en machtsdeling. (denk aan machtenscheiding)
2. Rechtsgelijkheid.
3. Controle op het bestuur en transparantie. (transparantie leidt tot vertrouwen bij burgers)
4. Vrijheid van meningsuiting en persvrijheid. (belangrijke grondrechten die we moeten waarborgen)
5. Deliberatie (= goed overleggen) en zorgvuldige afweging.

Question 14

Flipperkastdemocratie als bedreiging rechtsstaat

Answer 14

1. Beperking van de rechterlijke macht: Dit kan de onafhankelijkheid van rechters ondermijnen.
2. Verzwakking van de positie van juristen in het bestuur: Juristen staan meer aan de zijlijn bij het nemen van besluiten, beperkte invloed op besluitvorming.
3. Wegwerprecht: Wetten worden wegwerpartikelen om z.s.m. politieke doelen te bereiken. Vaak korte termijn effectief, Bijv de coronawet.
4. Procedures als bedreiging gezien: De bureaucratie wordt steeds vaker als probleem gezien, hetgeen de rechtsstatelijke principes verder onder druk zet.

Question 15

Constitutionalisme

Twee modellen die bepalen wie verantwoordelijk is voor het bewaken van de rechtsstaat:

Answer 15

1. Politiek constitutionalisme:
2. Judicieel constitutionalisme:

Question 16

Politiek constitutionalisme:

Answer 16

De politiek, oftewel de democratisch gekozen organen, zijn verantwoordelijk. (dus de politieke partijen die we iedere 4 jaar kiezen, die kiest het volgt dus weerspiegeld de wil van het volk) Niet de rechter, maar de wetgevende macht (dus politiek) heeft het laatste woord.

Question 17

Judicieel constitutionalisme:

Answer 17

De rechterlijke macht heeft de bevoegdheid om wetten aan de grondwet te toetsen (bv. in de VS). Verantwoordelijkheid ligt primair bij de rechter.

Question 18

Argumenten van Bellamy
Bellamy heeft deze judicieel en politieke modellen onderzocht. Hij betoogt dat het politiek constitutionalisme de voorkeur heeft in Nederland. – Zijn argumenten:

Answer 18

1. Wantrouwen jegens de rechter: Judicieel constitutionalisme geeft rechters teveel macht, zonder dat zij democratisch verkozen zijn.
2. Geschiedenis als waarschuwing: bv. Nazi-Duitsland, rechters faalden als tegenmacht tegen tirannie en misbruik van macht.
3. Wetten als politieke beslissingen: Wanneer rechters zich uitlaten over juridische vraagstukken, nemen ze in feite politieke beslissingen (maar is daar niet tot bevoegd) → het democratisch proces is hiervoor beter geëquipeerd.
4. Vertrouwen op de democratie: Burgers kunnen politici straffen via verkiezingen. (als je het niet eens bent met een politieke partij kan je dit uiten door ineens op een andere partij te stemmen dan je normaal zou doen. )