Zeekleilandschappen van Zuidwest-Nederland

Question 1

Ebstroom

Answer 1

De stroming van het water tijdens eb, richting de noordzee, aan de zuidwestzijde
Hierdoor eroderen de Zeeuwse eilanden

Question 2

Vloedstroom

Answer 2

De stroming van het water tijdens vloed, richting het land, aan de noordwestzijde
Hier groeien de Zeeuwse eilanden aan

Question 3

Bewoning Zeeland

Answer 3

Prehistorie: dekzand en strandwallen
Midden-IJzertijd - Romeinse tijd: strandwallen, kreekruggen en veengebieden
Laat-Romeinse tijd: bewoningshiaat door destabilisatie Romeinse tijk, sterke kusterosie, veel stormvloeden, bodemdaling veengebieden
Vroege-Middeleeuwen: strandwallen en kreekruggen. Schorren niet bewoond, wel gebruikt: beweiding schapen, turfsteken, zoutwinning

Question 4

Schorren

Answer 4

Zeeuwse benaming voor kwelders
begroeide buitendijkse gebieden die enkel bij zware stormen overstromen
Ook wel Gorzen in de Biesbosch

Question 5

Slikken

Answer 5

Zeeuwse benaming voor wadden
Onbegroeide zand- en modderplaten die bij eb droogliggen en bij vloed overstromen

Question 6

Karolingische tijd

Answer 6

Zoute schapenweides op de schorren
Veel abdijen exploiteerden schapenboerderijen voor de wolhandel. Deze boerderijen lagen in onbedijkte kwelders op verhogingen (werven)

Question 7

Viking-raids

Answer 7

810-895
Vluchtburgen, Zeeuwse ringwalburchten, waar de bevolking heen kon vluchten en verdedigen (Middelburg)

Question 8

Vliedbergen

Answer 8

Kasteelbergen uit de 12e-13e eeuw, waar kastelen op stonden door de toenemende invloed van de adel op het Zeeuwse landschap

Question 9

Oudste bedijkingen en ontstaan oudlandpolders

Answer 9

Sterke bevolkingsgroei 10-13e eeuw
Vanaf 11e eeuw dorpspolders

Question 10

Oudlandpolders

Answer 10

Oorspronkelijk veen- en krekengebied dat niet is opgeruimd door de zee, de oudere zeekleipolders
Bestaande uit 2 landschapseenheden
1. Poelen
2. Kreekruggen

Question 11

Poelen

Answer 11

Laaggelegen klei-op-veengebieden
Bijbehorende bodems zijn poelgronden
De poelen worden doorsneden door kreken
Laaggelegen
Grasland
Kleine onregelmatige percelen
Doodlopende wegen

Question 12

Kreekruggen

Answer 12

De zandige hogere oevers van oude kreken
Hooggelegen
Bewoning, akkerbouw en veeteelt
Grote regelmatige percelen
Doorgaande wegen

Question 13

Kreekruginversie

Answer 13

Met zand en zavel opgevulde kreekbeddingen klinken minder hard in dan de veen- en kleilagen in de aangrenzende poelen en komen daardoor steeds hoger in het landschap te liggen.
Het reliëf keert als het ware om

Question 14

Nieuwlandpolders

Answer 14

Aangeslibd land uit de laatste 800 jaar, dat ingepolderd is, de jonge zeekleipolders.

Question 15

Middeleeuwse landbouw

Answer 15

Groot aandeel vrije boeren
Richten zich op granen, vlas en verfstoffen voor de stedelijke markten
Meekrap, wede, wouw, blauwmaanzaad, uien

Question 16

Selnering/moernering

Answer 16

8e-16e eeuw
Op grote schaal veen van het oudland afgraven, dat doordrenkt is
door zeewater, zodat er zout uit gewonnen kan worden. Dit wordt gedaan in moerneringsputten.

Question 17

Hollebollig

Answer 17

De Zeeuwse term voor het hobbelig microreliëf dat ontstaat uit
moerneringsputten.

Question 18

Methodiek moernering

Answer 18

1. aanleg moershoofd
2. Verdeling van het land dwars op deze lijn in blokken
3. toewijzing per blok aan projectontwikkelaar
4. Graven kanaaltjes aan de buitenranden van de blokken
5. Aanleg moerdijk rond het eigen blok, soms ook zijdijkjes
6. Afgraven van turf
7. Talrijke sluisjes nodig (heul/holen)

Question 19

Moershoofd

Answer 19

De basis/kop van een moerneringsput, een lange lijn

Question 20

Zidelingen

Answer 20

Zeeuwse term voor zijdijkjes aan de moerdijk

Question 21

Moerdijk

Answer 21

Een dijk rondom een eigen blok grond waarin gemoerd wordt (binnendijkste winning)

Question 22

Turfvaarten

Answer 22

Kanalen waarop het turf afgevoerd wordt

Question 23

Heul/holen

Answer 23

Sluisjes in de turfvaarten

Question 24

Darinkdelven

Answer 24

Zoute turf van onder een laag klei winnen

Question 25

Zoutketen

Answer 25

een werkplaats voorzien van een kookinrichting om een geconcentreerde zoutoplossing in te dampen en het zout, bij wijze van productie- en raffinagetechniek, te laten kristalliseren.

Question 26

De strijd tegen de zee

Answer 26

Talrijke oud- en nieuwlandpolders verzwolgen door de zee in de Late Middeleeuwen en Nieuwe tijd Maatregelen: - opwerpen terpen (11e-12e eeuw) - Afdammen kreken (11e eeuw) - Aanleg ringdijken (11e eeuw) - Oprichting waterschappen (1200) - Aanleg hoofden en inlaagdijken (13e eeuw) - Versterking zeedijken - Aanleg sluizen

Question 27

Dijkbouw

Answer 27

Start in de 10e eeuw met omdijking van de kerneilanden 10-11e eeuw kleinschalige aansturing met gering kapitaal (lokaal) vanaf 12e/13e eeuw grootschalliger met meer kapitaal (de graven)

Question 28

Inlaagpolder

Answer 28

Polder achter een zwakke plek in de buitendijk als boezempolder, mocht het misgaan met de buitendijk.

Question 29

Inlaagdijk

Answer 29

De dijk om de inlaagpolder heen, als tweede dijk, als het misgaat met de buitendijk.

Question 30

Karrenvelden

Answer 30

De hooivelden in de inlaagpolder

Question 31

De grote bedijkingen en herdijkingen (1300-1800)

Answer 31

Herdijking van land en bedijking van aanwas

Question 32

Bedijking en ontginning nieuwlandpolders

Answer 32

Opwassen zijn ingedijkt, aanwassen zijn aangedijkt

Question 33

Verschil oud en nieuwland

Answer 33

Oud: laaggelegen, kleine onregelmatige percelen, kronkelende wegen over kreekruggen, moerneringsputten Nieuw: hooggelegen, bouwland, grote regelmatige percelen, rechte wegen

Question 34

Techniek bedijking en ontginning nieuwlandpolders

Answer 34

1. Afdammen hoofdkreek, aanleg sluis 2. Aanleg ringdijk 3. Graven van afwateringspatroon 4. Drooglegging d.m.v. waaiersluizen 5. Aanleg grootschalige blokverkaveling 6. Verspreiden boerderijen in nieuwe polder 7. Stichting centraal kerkdorp als verzorginskern

Question 35

Flakkeese typen huizen

Answer 35

Doel: verzorgingskern Polderdijk met sluis, voorstraat dwars op de dijk Sleutelvormig

Question 36

Zoetwater problematiek

Answer 36

Overwegend zout en brak milieu zorgt ervoor dat het verkrijgen van zoetwater lastig is. Opvang van regenwater en opslag in zoetwaterput (tras) Drinkwaterreservoirs voor het vee op de schorren

Question 37

Hollestelle

Answer 37

Drinkwaterreservoirs van vee Kuilen die werden omringd door een dijkje om overstromingen tegen te gaan, het dijkje diende ook als vluchtplaats voor het vee.

Question 38

Haaimeten

Answer 38

16e eeuw Kleine begreppelde akkertjes in de binnenduinrand omzoomd door houtwallen 2 jaar bouwland, 5 jaar weiland in de 19e eeuw is de bovengrond vaak verwijderd en aan de randen opgehoogd tot hoge zandwallen (schurvelingen)

Question 39

Schurvelingen

Answer 39

De zandwallen om de haaimeten