Gísli glósur 2 Hitt og þetta + ýmis tauga

Question 1

5 skýringar á proximal máttleysi?

Answer 1

1) myoopathiur (myodystrophy, polymyositis t.d.)
2) tauga-vöðvamótasjúkdómar (myasthenia, lambert-eaton)
3) inflammatoriskar peripheral neuropathiur (guillain barre, CIDP)
4) myelopathiur (MS)
5) watershed infarctar

Question 2

6 skýringar á distal máttleysi?

Answer 2

1) slag
2) polyneuropathia (DM, B12, áfengi, lyf, sýkingar)
3) mononeuropathiur (carpal, ulnar klemma)
4) radiculopathiur (L5,S1 eða C7 td)
5) myotonic dystrophy
6) byrjandi ALS

Question 3

orsakir EPS? (8)

Answer 3

1) parkinson
2) progressive supranuclear palsy (PSP)
3) multiple system atrophy (MSA)
4) corticobasal degeneration
5) lewy-body dementia
6) geðrofslyf og ógleðislyf
7) Normal pressure hydrocephalus
8) Wilson

Question 4

orsakir klaufsku í hendi? (3)

Answer 4

1) pyramidal einkenni - máttminnkun (oftast stroke
2) byrjandi EPS
3) cerebellar einkenni

Question 5

triad fyrir normal pressure hydrocephalus?

Answer 5

1) göngulagstruflanir
2) þvagtruflanir
3) dementia

Question 6

hvað eru pyramidal einkenni?

Answer 6

einkenni frá vanvirkni í corticospinal brautinni

Question 7

orsakir f auknum tónus? (3)

Answer 7

1) spasticitet vegna UMN lesion
2) Rigiditet. EPS með cogwheel+tremor
3) Paratonia (vitræn skerðing, geðsjúkd, frontal lobe skaði)

Question 8

orsakir f minnkuðum tónus? (3)

Answer 8

1) úttaugamein
2) cerebellar sjúkdómur
3) fyrst eftir slag (á undan spasticitet)

Question 9

orsakir ataxiu? (9)

Answer 9

1) cerebellar sjúkdómur
2) infarct
3) tumor
4) wernicke
5) B12 skortur
6) demyelinserandi sjúkd
7) demyelinserandi peripher neuropathiur
8) syphilis
9) orsakir proximal máttleysis

Question 10

hvað er truncal ataxia og algengasta orsök?

Answer 10

1) stjórnleysi á bolnum við að setjast eða standa upp

2) oftast vegna miðlínulesionar í cerebellum

Question 11

hvernig er hægt að draga úr framleiðslu CSF?

Answer 11

með carbonic anhydrasa blokka (acetozolamide)

Question 12

orsakir fyrir hækkuðum ICP? (4)

Answer 12

1) intracran blæðingar
2) obstr á flæði vökvans (tumor t.d.)
3) hindrun í venuflæði - sinus thrombosis
4) sýkingar - meningit og encephalit

Question 13

afh dilaterar pupilla við ICP?

Answer 13

oculomotor taugin liggur við basis á temporal lobe sem þrýstir á taugina við rúmtakseffect

Question 14

getur nystagmus verið einkenni icp?

Answer 14

já

Question 15

hvernig er cushing triad?

Answer 15

1) hár bþ
2) bradycardia
3) bradypnea

Question 16

hvernig er minnisr fyrir ICP meðferð?

Answer 16

I – intubate (ef þarf)
C – Calm (gefa róandi til að minnka metabólisma eftir megni)
P – Paralyse (hindra of mikla hreyfingu)
H – Hyperventilate (bara í stuttan tíma samt) – minnka PCO2
E – Elevate – hafa höfuð í 30°
A – Appropriate blood pressure
D – Diuretics – gefa mannitol (muna eftir þvaglegg)

(hringja svo í neurokíruga)

Question 17

2 tegundir af heilabjúg?

Answer 17

1) cytotoxískur (vegna frumudauða)

2) vasogen (aukið gegndræpi háræða, SVARAR sterum)

Question 18

hvað veldur hemianopsiu með macular sparing?

Answer 18

cortical occiptal lesion (aftasta augnlesionin)

Question 19

hvað veldur contralateral upper quadrantic anopsiu?

Answer 19

þegar lateral þráðurinn í optic radiation (f. aftan chiasm) fellur út)

Question 20

hvað veldur contralateral lower quadrantic anopsiu?

Answer 20

þegar medial þráðurinn í optic radiation (f. aftan chiasm) fellur út)

Question 21

hvað veldur contralateral homonym hemianopsiu?

Answer 21

þegar báðir þræðirnir í optic radiation falla út

Question 22

hvað veldur ipsilateral nasal hemianopsiu?

Answer 22

skaði í þræðinum sem fer mest lateralt í ipsilat augað framan við chiasm

Question 23

hvar er loop of mayer?

Answer 23

í optic radiation f aftan chiasm

Question 24

hvað veldur bitemporal heteronym hemianopsiu?

Answer 24

skaði í þráðunum sem fara medialt í bæði augun við chiasm (þá sér maður ekki neitt lateralt)

Question 25

hvernig er reglan með hvaða þræðir stýra hvaða sjón?

Answer 25

Upp fer niður og öfugt. | Hægri fer vinstri og öfugt.

Question 26

hvað veldur total blindness of ipsilateral eye?

Answer 26

bæði lat og med þræðir detta í sama auga f framan chiasm

Question 27

fyrir hvað er swinging light test notað?

Answer 27

(relative) afferent pupillary defect

Question 28

hvernig er jákv svar í swinging light test?

Answer 28

ljósopin beggja vegna dragast minna saman þegar lýst er í veika augað (í raun sterkara áreit að fjarlægja ljósið frá heilbrigða auganu)

Question 29

2 tegundir af horner?

Answer 29

preganglionic (verra) eða postganglionic (betra)

Question 30

hvernig skoðar maður akút stroke á MR? (3)

Answer 30

1) fyrst með diffusion (b1000) - stroke er hvítt 2) næst ADC (b1000-b0) - stroke er svart 3) næst Flair=Dark fluid - (T2 nema CSF er svartur þ.a. stroker er hvítt)

Question 31

lýsa diffusion á MR

Answer 31

1) sama og B1000 s.s. T2 nema bara vatn sem hefur verið kyrrt er hvítt (eins og bjúgur í stroke)

Question 32

lýsa ADC á MR?

Answer 32

B1000-B0 þ.a. nýir defectar eru svartir

Question 33

lýsa flair á MR?

Answer 33

T2 nema CSF er svartur (gagn fyrir smáæðasjúk, MS, gamla infarcta

Question 34

hvernig skoðar maður MS á MR?

Answer 34

með flair (dark fluid) FDF=flair-dark-fluid

Question 35

Orsakir óráðs?

Answer 35

DELIRIUM 1) Drugs (andkólín, parkinson, verkjalyf, DM lyf) 2) electrolytatruflanir 3) lack of sleep 4) infections (þvagæra, lungnabólga, MTK) 5) reduced sensory input 6) Impaction (hægðatregða) 7) urinary retention 8) Miscelleneous

Question 36

stóra myndin af orsökum coma?

Answer 36

1) metabólísk truflun í heila (eitranir, sýkingar, endocrine) 2) stór lesion í cerebrum 3) lítil lesion miðheila/pons (nema neðst í pons og neðar)

Question 37

takmörkun á augnhreyfingum, segir manni hvað?

Answer 37

að það sé lömun á 3. eða 4. heilataug

Question 38

hvað er skew deviation og hver er ástæða þess.

Answer 38

1) annað augað er neðar en hitt, eða vísar í aðra átt | 2) pons eða cerebellar skaði (lesion í fossa posterior)

Question 39

hvað segja conjugate augu í aðra áttina manni um heilastofn?

Answer 39

að heilastofn sé intact (í lagi) (annars eru augun bara beint fram ef hann er skaðaður)

Question 40

hvað segir manni það ef kalt vatn í eyra lætur augu færast að inndælingu?

Answer 40

að heilastofn er intact (í lagi)

Question 41

hvernig öndun er algeng í encephalopathiu?

Answer 41

cheyne stokes (andar hratt og djúpt og hættir að anda inn á milli)

Question 42

Parkinson plus sjúkdómar? (4)

Answer 42

1) MSA multiple system atrophy 2) PSP progressive supranuclear palsy 3) CBD corticobasal degeneration 4) LBD lewy body dementia

Question 43

einkenni MSA? (3)

Answer 43

1) autonom dysfunction 2) cerebellar einkenni 3) pyramidal einkenni

Question 44

einkenni PSP? (3)

Answer 44

1) meira post instability -> BYLTUHÆTTA 2) minni tremor 3) augn - vertical gaze palsy (geta ekki horft upp og halla sér því aftur ,meiri BYLTUHÆTTA)

Question 45

einkenni CBD? (4)

Answer 45

1) unilateral útlima klaufska 2) alien hand 3) myoclonus 4) apraxia

Question 46

Í huntington verður tap á..?

Answer 46

GABAergum taugafrumu í caudate nucleus (sem er í basal ganglia)

Question 47

hvað gera GABAergu taugafrumurnar í caudate nucleus? | Í hvaða sjúkdóm deyja þær?

Answer 47

Þær hindra hreyfingu. | Í huntington deyja þær og því myndast ofhreyfingar

Question 48

Huntington er autosomal ríkjandi sjúkdómur sem veldur fjölgun á..?

Answer 48

þriggja kjarnsýru endurtekningum (í huntington geninu)

Question 49

einkenni (4) og horfur huntington?

Answer 49

1) chorea 2) persónuleikabreytingar 3) dementia 4) parkinsonismi síðar 5) deyja 10-20 árum eftir fyrstu einkenni

Question 50

hvernig lyf eru notuð við choreu í huntington?

Answer 50

dópamín antagonistar eins og geðrofslyf (s.s. huntington er öfugt við parkinson

Question 51

4 megin motor einkenni parkinson?

Answer 51

1) bradykinesia 2) tremor 3) rigitited 4) postural instability (t.d. við að standa upp úr stól)

Question 52

af hverju virkar stundum að gefa andkólínerg lyf við parkinson? (2)

Answer 52

1) dópamín blokkar GABA og Ach örvar GABA 2) ef það er skortur á dópamíni þá verður í raun of mikið af Ach og þá virkar að gefa Ach hindra (bara gefið ungu fólki með stutt genginn sjúkdóm)

Question 53

kostir og gallar dópamín agonista fram yfir L-dopa?

Answer 53

minni motor aukaverkanir en meiri ofskynjanir

Question 54

Hvað er Friedreich ataxia?

Answer 54

1) arfgengur sjúkdómur sem veldur hrörnun í cerebellum og mænubrautum 2) einkennist af sensoriskri ataxiu

Question 55

hvaða sjúkdómar hafa óstöðugar þriggja kjarnsýur endurtekningar? (3)

Answer 55

1) Huntington 2) Friedreich ataxia 3) Myotonic dystrophy

Question 56

Segja almennt frá vöðva dystrophium? hvað er dystrophin

Answer 56

1) dystrophin er prótein tengir frumugrind vöðvafrumu við UFE. 2) í dystrophium verður skortur á starfsemi próteinsins sem veldur hrörnun vöðva -> hækkun á CK og slappleiki

Question 57

hvað gerist hjá steplum sem eru Duchenne berar? (2)

Answer 57

1) CK hækkun en fá ekki sjúkdóm | 2) hætta á cardiomyopathiu síðar

Question 58

Myotonic dystrophy, hver eru einkenni? (5)

Answer 58

1) distalvöðvaslappleiki 2) óviljastýrðir samdrættir (t.d. á thenar) 3) rýrnun á háls og andlitsvöðvum 4) testicular atrophy 5) kollvik

Question 59

Dæmigerð frontal einkenni? (7)

Answer 59

1) hömluleysi, t.d. kyssa e-n sem þekkir ekki 2) emotional incontinence 3) persónuleikabreytingar 4) hjakk (t.d. ræða eð sem búið er að ræða 5) apraxia 6) dystonia 7) brocas aphasia

Question 60

2 týpur af hypertoniu?

Answer 60

1) spasticitet (t.d. clasp-knife) | 2) rigiditet

Question 61

2 týpur af paratoniu?

Answer 61

1) Gegenhalten (veita mótstöðu við passívar hreyfingar) | 2) Mitgehen (hjálpa ómeðvitað við passívar hreyfingar)

Question 62

3 helstu orsakir klaufsku í hendi?

Answer 62

1) stroke 2) cerebellar sjúkdómar 3) EPS

Question 63

3 helstu orsakir ataxiu?

Answer 63

1) cerebellar sjúkd 2) stöðuskynstruflun (sensorisk ataxia) 3) proximal máttleysi

Question 64

hvað er nákvæmlega watershed svæði í heila og hver eru einkennin og hvers vegna?

Answer 64

1) endinn á næringarsvæði ACM og ACA 2) einkenni proximal vöðvaslappleiki 3) því þetta svæði svarar til axla, búks og mjaðma í homonculus

Question 65

MCA syndrome? (5)

Answer 65

1) hemiparesa meira í andliti og höndum en fótum 2) skyntap á sama svæði 3) aphasia ef dominant hlið 4) neglect ef nondominant 5) homonymous hemianopsia

Question 66

ACA syndrome? (4)

Answer 66

1) hemiparesa meira í fótum 2) skyntap á sama svæði 3) incontinence 4) verkstol

Question 67

PCA syndrome? (3)

Answer 67

1) homonymous hemianopsia 2) kannski skyntap 3) alexia án agrapiu

Question 68

Hvaða einkenni eru það helst sem greina blæðingarslag frá blóðþurrðarslagi? (2)

Answer 68

höfuðverkur og minnkuð meðvitund

Question 69

dæmi um spontant heilablæðingar? (3)

Answer 69

1) intraparenchymal blæðing 2) subarachnoid blæðing 3) subdural blæðing

Question 70

dæmi um traumatískar heilablæðingar? (4)

Answer 70

1) intraparenchymal 2) subarachnoidal 3) subdural 4) epidural

Question 71

undirflokkar intraparenchymal blæðingar? (4)

Answer 71

1) intracerebral 2) intracerebellar 3) blæðing í heilastofn 4) intraventricular

Question 72

Hvaða sjúkdómur eykur líkurnar á æðagúl í heila?

Answer 72

ADPKD = autosomal dominant polycystic kidney disease

Question 73

hvað er heilamar=contusion?

Answer 73

eins og heilahristingur nema nú sést mar á myndgreiningu

Question 74

segja frá epidural blæðingu? (4)

Answer 74

1) yfirleittt eftir höfuðkúpubrot á temporal svæði 2) það safnast blóð á milli dura mater og höfuðkúpunnar 3) linsulaga lesion því blóðið safnast upp á milli sutura 4) 85% eru slagæðar

Question 75

hvaða æð rofnar oftast í epidural blæðingu?

Answer 75

middle meningeal artery

Question 76

áhættuþættir flogaveiki? (7)

Answer 76

1) höfuðáverki 2) stroke 3) heilaæxli 4) þroskaskerðing 5) cerebral palsy 6) perinatal sýkingar eða saga um meningit/encephalit/hitakrampa 7) fjölsk.saga

Question 77

hvað heitir einangrað flog orsakaða af bráðum sjúkdómi í heila?

Answer 77

acute symptomatic seizure

Question 78

Hver er munurinn á primary generalized og secondary generalized flogi?

Answer 78

1) Primary generalized= Flogið byrjar í öllum heilanum strax á sama tíma 2) Secondary generalized = Flogið byrjar fyrst sem partial/fókal flog en breiðist svo út um allan heilann og verður oftast tónískt-klónískt flog

Question 79

hvaða tegundir eru til af primary generalized flogum? (4)

Answer 79

1) tonic-clonic 2) tonic 3) myoclonic 4) absence

Question 80

Hvaða flogaveikilyf er kjörlyf við primary generalized flogum?

Answer 80

Valpróat (Orfiril)

Question 81

Hvaða flogaveikilyf er kjörlyf við absence flogum = störuflogum?

Answer 81

Ethosuximide | etanól við absence

Question 82

hvaða flogalyf eru Na ganga blokkar? (3)

Answer 82

1) phenytoin 2) valproat 3) lamictal