Glósur-Gísli 1 (heilastofn, mæna og stroke) Flashcards
(95 cards)
1
Q
hvaða CN kjarnar eru í miðheila?
A
3 og 4
2
Q
hvaða arteríur næra miðheila? (3)
A
1) basilar artery
2) superior cerebellar artery
3) posterior cerebral artery
3
Q
hvaða CN kjarnar eru í pons?
A
5-8
4
Q
hvaða arteriur næra pons? (2)
A
1) basilar artery
2) superior cerebellar artery
5
Q
hvaða CN kjarnar eru í medulla oblongata?
A
9-12
6
Q
hvaða arteríur næra medulla oblongata? (3)
A
1) posterior inferior cerebellar artery
2) anterior spinal artery
3) vertebral artery
7
Q
heilastofni er skipt í?(3)
A
1) miðheila
2) pons
3) medulla oblongata
8
Q
hver eru heilataugaeinkennin í heilastofnseinkennum? (5)
A
1) vertigo svimi
2) tvísýni!
3) nystagmus
4) tap á occulocephalic reflex
5) bulbar einkenni (andlitsveikleiki, dysphonia, dysarthia, dysphagia)
9
Q
hver eru cerebellar einkenni frá heilastofnseinkennum? (2)
A
1) vertigo svimi
2) ataxia ipsilateralt
10
Q
heilastofnseinkenni flokkar (4)
A
1) heilataugaeinkenni
2) cerebellar einkenni
3) horner syndrome
4) meðvitundarskerðing
11
Q
hvernig er rule of 4 í heilastofni? (6)
A
1) 4 heilataugar ofan pons (1-4)
2) 4 heilataugar í pons (5-8)
3) 4 heilataugar í medullu (9-12)
4) 4 mótorkjarnar heilatauga eru meidalt (sem ganga upp í 12 (3,4,6,12)
5) 4 miðlínustrúktúrar byrja á M
6) 4 lateral strúktúrar byrja á S
12
Q
hvaða 4 miðlínustrúktúruar í heilastofni byrja á M?
A
1) motor pathway (corticospinal tract)
2) medial lemniscus
3) medial longitudinal fasciculus
4) motor kjarnar (ganga upp í 12 (3,4,6,12))
13
Q
hverju veldur skaði í medial lemniscus?
A
titrings og stöðuskynstapi (contralateralt)
14
Q
hverju veldur skaði í medial longitudinal fasciculus?
A
intranuclear opthalmoplegia
15
Q
hvaða 4 lateral strúktúrar byrja á S í heilastofni?
A
1) spinocerebellar brautir
2) spinothalamic brautir
3) sensory kjarnar heilatauga
4) sympathetic brautir
16
Q
hverju veldur skaði í spinocerebellar brautum?
A
ipsilateral ataxia
17
Q
hvar krossar spinocerebellar brautin?
A
hún krossar ekki! (veldur ipsilateral ataxiu)
nær frá mænu að cerebellum
18
Q
hverju veldur skaði í spinothalamic brautum?
A
tap á hita og sársaukaskyni (contralateralt í útlimum)
19
Q
hverju veldur skaði í sensory kjörnum heilatauga? (2)
A
1) tap á hita og sársaukaskyni í andliti
2) tap á virkni heilatauga sem ganga EKKI upp í 12 (5,7,8,9,10,11)
20
Q
hvort kemur horner syndrome contra- eða ipsilateralt við skaða í heilastofni?
A
ipsilateralt
21
Q
hvað veldur locked-in syndrome?
A
bilateral lesion í ventral pons fyrir neðan miðju
22
Q
hvað veldur oftast locked-in syndrome?
A
stroke
23
Q
einkenni í locked-in syndrome? (5)
A
1) quadriplegia
2) anarthira
3) dysphagia
4) lömun andlitsvöðva en flestir geta hreyft augu og blikkað
5) getur haft áhrif á öndun
(það er EKKI meðvitundarskerðing eða skerðing á vitrænni getu)
A corpse with living eyes
24
Q
hvað er lateral medullary syndrome líka kallað?
A
wallenberg syndrome
25
hvar er infarct í wallenberg syndrom?
lateral medulla oblongata
26
hvað tvennt getur valdið wallenberg syndrome? (2)
1) dissection í vertebral artery
| 2) stroke í posterio inferior cerebellar artery
27
hvaða strúktúrar eru í lateral medulla oblongata? (6)
1) vestibular nucleus (nr 8)
2) spinal trigeminal nucleus
3) inferior cerebellar peduncle
4) nucleus ambiguus
5) CN 9
6) CN 10
28
einkenni í lateral medullary syndrome? (6)
1) cerebellar einkenni (ataxia ofl ipsilateralt)
2) vestibular einkenni (svimi/nystagmus)
3) nucleuus ambiguus einkenni (gómbogaparesa, dysphagia)
4) spinal trigeminal einkenni (ipsilateral andlitsdofi)
5) spinothalamic tract einkenni (contralateral sársauka og hitaskynstap í útlimum
6) horner syndrome (sympatískir þræðir þarna)
(hugsa um S-in 4)
29
hvað veldur medial medullary syndrome?
slag í medial greinum vertebral æðanna
30
einkenni medial medullary syndrome? (3)
1) pyramidal einkenni (contralateral hemiparesa)
2) medial lemniscus (tap á stöðu og titringsskyni contralateral)
3) hypoglossal taug (dysarthia og tunga devierar til lesionar)
31
hvað er í nucleus ambiguus?
vagus og glossopharyngeal taugin
32
hvað sér posterior column brautin í mænu um? (4)
1) titringsskyn
2) stöðuskyn
3) snertiskyn
4) 2 pt skyn
33
hvar krossar posterior column?
í medullu
34
hvað sér spinothalamic bruatin um? (2)
1) sársaukaskyn
| 2) hitaskyn
35
einkenni vegna bilunar í corticospinal braut? (5)
Upper motor neuron einkenni
1) lömun
2) spasticitet
3) hyperreflexia
4) clonus
5) babinski
36
hvað eru upper motor neurons?
motortaugar í cortex og heilastofni sem fara til interneurona og lower motor neurona í mænu
37
hvar eru lower motor neurons?
milli upper motor neurona og vöðvaq
38
hvað veldur akút mænusjúkdóm? (7)
1) epidural abscess/sýking
2) samfall vegna meinvarpa
3) trauma
4) tumor
5) blæðingar
6) blóðtappi
7) afmyelinisering (?)
39
hvað veldur krónískum mænusjúkdómum? (5)
1) MS
2) B12 skortur (og aðrir metabol sjúkd)
3) tumor
4) sýking
5) þrengsli í mænu
40
einkenni skemmda í mænu á hálssvæði? (5)
1) spastisk lömun í öllum útlimum
2) tap á skynjun f. neðan skemmdina
3) truflun á vasomotor starfsemi og svita
4) blöðru og endaþarmslömun
5) flaccid lömun í myotoma í kringum skemmda svæðið
41
einkenni skemmda í mænu á brjóstsvæði? (4)
1) spastisk lömun í öllum útlimum
2) tap á skynjun f. neðan skemmdina
3) truflun á vasomotor starfsemi og svita
4) blöðru og endaþarmslömun
(alveg eins og háls nema ekki flaccid lömun myotoma í kringum skemmda svæðið)
42
einkenni skemmda í mænu á lumbalsvæði? (3 sem er ekki í lagi og 2 sem er í lagi)
1) Ökklareflex VANTAR.
2) Skynskerðing neðan L4 og skert blöðru- og endaþarmsstarfsemi
3) Misskert útrotation og extension í mjöðm, hnjáflexion og fóta og táhreyfingar.
4) Mjaðmar og hnjáextension í lagi.
5) Hnéreflex í lagi.
43
einkenni skemmda í mænu á conus? (4)
1) söðuldofi
2) yfirflæðisþvagleki
3) aukinn bulbocavernosus reflex (anal sphincter contraction in response to squeezing the glans penis or clitoris)
4) getuleysi
44
hvað er transverse myelitis?
Immunologisk bólga í mænu + demyelinisering
45
hvað veldur transverse myelitis? (2)
1) MS
2) veirusýkingar
(ofl)
46
einkenni transverse myelitis? (6)
1) akút flaccid paraplegia með sensoriskum level einkennum (total eða partial lömun)
2) blöðrueinkenni
3) getur komið brown-sequard
4) oft radicular verkur (verkur radiated eftir dermatomi)
5) öndunarbilun ef hátt mænulevel sem veldur þindarlömun
6) spastísk lömun kemur síðan SEINNA
47
meðferð við transverse myelitis? (2)
1) háskammta sterar
| 2) veirulyf
48
hvað er brown-sequard lesion? (4)
1) Lesion í öðrum helmingi mænu af ýmsum orsökum
2) veldur contralateral tapi á hita og sársaukaskyni (spinothalamic braut)
3) ipsilateral tapi á stöðu- og titringsskyni (posterior column)
4) ipsilateral máttminnkun (corticospinal braut)
49
einkenni arteria spinalis anterior syndrome? (4)
(iskemia í 2/3 fremri hluta mænu)
1) tetraparesis
2) spasticitet í neðri útlimum
3) minnkað sársauka og hitaskyn (því spinothalamic er lateralt)
4) stöðu og titringsskyn í lagi (bakstrengir sleppa)
50
hvað er adamkiews syndrome og einkenni? (3)
1) infarkt í stórri grein frá aortu á T9-L2 oftast vegna aorta dissection
2) iskemia verður neðan L1
3) einkenni eru akút flaccid paresa í ganglimum
51
Algengasta ástæða spastiskra einkenna í eldri einstaklingum og algeng ástæða bilateral pos Babinski í eldri einstaklingum.
cervical spinal stenosa
52
hvað er syringomyelia? einkenni?
1) Holrýmismyndun í cervical mænu vegna óvenjulegrar vökvasöfnunar
2) oft einkennalaust en dæmigert að fá cape-like tap á sársauka og hitaskyni á öxlum
53
hvað er autonom dysreflexia?
Hjá fólki með mænuskaða fyrir neðan T6, getur verið lífshættulegt. Allur verkur eða óþægindi neðan við mænuskaðalevel setur af stað kröftugan sympatískan reflex svo blóð fer frá innyflum til vöðva og blóðrásar -> mikil BÞ hækkun sem getur verið.
Orsakir: Þvagtregða, hægðatregða oftast.
54
uppvinnsla á TIA? (4)
1) carotis ómun / CT angio
2) EKG/Holter
3) Hjartaómun
4) MRI innan 24 klst
55
TIA meðferð? (2)
1) clopidogrel+aspirin í 3 vikur
| 2) svo aspirin ævilangt
56
hvernig getur TIA verið mismgreining við flog?
það er til limb shaking TIA
57
hvernig er stigað áhættu eftir TIA? (5) ABCDD
ABCD
1) aldur yfir 60 ára =1
2) BÞ yfir 140/90 = 1
3) clinical einkenni upp á helftarlömun = 2
4) dysarthia = 1
5) duration yfir 10 mín = 1 og yfir 60 mín = 2
58
hvar í röðinni er stroke yfir algengasta dánarorsök í USA?
þriðja
59
áhættuþættir stroke? (11)
1) aldur
2) háþrýstingur!! sérstaklega lacunar
3) segi í hjarta - A.fib! og fullt af öðrum hjartasjúkdómum
4) Allir æðakölkunaráhættuþættir
5) carotid stenosa
6) fyrri saga
7) fjölskyldusaga
8) hypercoagulative ástand
9) antiphospholipid syndrome
10) æðaþrengjandi lyf
11) kókaínnotkun algengt hjá ungum
60
hvernig veldur DVT stroke?
með PFO
61
hvernig myndast lacunar stroke?
veggþykknun í litlum æðum vegna HTN (hyalinoid arteriolosclerosa)
62
nefna svæði sem verða fyrir lacunar stroke? (5)
1) basal ganglia
2) thalamus
3) putamen
4) capsula interna
5) caudate N
63
hvernig veldur dissection slagi?
rifa í intima -> blóðstreymið flæðir í false lumen og lokar æðinni
64
áhættuþættir dissections í heilaæðum (carotis og vertebralis)? (3)
1) bandvefssjúkdómar
2) trauma
3) sýkingar
65
hverju getur hypoxia og lágt cardiac output valdið?
Stroke
66
hversu oft óþekkt ástæða ischemic stroke á íslandi?
42%
67
í stroke: hvað kallast Svæði sem er einkennavaldandi en er ekki orðið óafturkræft ischemiskt?
penumbra
68
um hvað snýst öll bráðameðferð við blóðþurrðarslagi?
opna stífluðu æðina og bjarga penumbrunni
69
einkennamynd strokes almennt séð?
1) skyndileg einkenni
| 2) focal neurologisk einekki sem passa við skerta function ákv heilasvæðið
70
einkennamynd stroke í anterior CA? (5)
1) contralateral helftarlömun (fætur > andlit og handleggur)
2) contralateral skyntap
3) mutism, frumkvæðisleysi
4) geðræn einkenni
5) apraxia, agraphia, anomia
71
einkennamynd stroke í middle CA? (5)
1) contralateral helftarlömun (hendur og andlit > fætur)
2) contralateral sensory tap
3) aphasia (broca/wernicke)
4) apraxia (verkstol)
5) hemianopsia
72
einkennamynd stroke í posterior CA? (2)
1) homonym hemianopsia
2) alexia without agraphia
og fleira
73
hvernig stroke getur valdið útvíkkaðri pupillu öðru megin og hvernig?
1) Posterior comm.
| 2) liggur við border á temporal lobe á sama stað og CN III
74
hvernig stroke veldur agnosia?
inferior temporooccipital cortex
| þekkja ekki andlit eða liti eða hluti
75
Einkenni Cerebellum stroke (minnisregla)?
VANISHED
```
Vertigo
Ataxia
Nystagmus
Intentional tremor
Slurred speech
Hypotonia
Exaggerated broad based gait
Dysdiadochokinesia/dysmetria/dysphagia
```
76
afh svona mikil hætta á akút hydrocephalus við cerebellar stroke?
bjúgurinn sem myndast getur lokað aqueduct
77
skaði á hverju veldur hemiballismus?
subthalamic nucleus (frá thalamoperforant greinum)
78
hvað veldur pure motor paresu?
internal capsule
79
hvað veldur pure sensory stroke?
lateral thalamus (eða corona radiata)
80
hvað veldur watershed infarct?
hypotensift ástand á watershed svæði
| týpískt er þrengsli í carotis + hypoxia
81
hvað er watershed svæði?
svæði í líkamanum sem fá dual blóðflæði frá mest distal greinum tveggja stórra artería
82
hvernig eru einkenni watershed infarcta? (2)
1) bilateral einkenni
| 2) proximal máttleysi er týpískt
83
hvernig æðamyndatökur koma til greina við slagi? (3)
1) CT angio
2) MR angio
3) doppler af hálsslagæðum
84
hvenær er gert CT perfusion í strokei?
ef grunur um að hægt sé að gera thrombectomiu og þá metur perfusion bæði infarctinn og penumbruna
85
hvaða blóðpr þarf að taka við strroke? (3)
1) SNAKK
2) blæðingarprufur
3) blóðsykur!
86
hverju þarf að leita að ef ungur einstakl ekki í áh.hop fær strók? (2)
1) vasculitis
| 2) hypercoagulation
87
ddx strokes? (14)
1) functional einkenni
2) flog
3) todds paresa
4) mígreni
5) gömul stroke einenni
6) HYPOGLYCEMIA
7) wernicke
8) tumorar
9) bells palsy
10) Temp. Arteritis
11) MS
12) Miller fisher
13) abscess
14) lyf
88
hversu hár bþ er frábending tpa?
| hvað er þá gefið?
1) 180/105
| 2) labetolol (beta + alfa blokki) eða nicardipine (ca blokki)
89
frábendingar tpa? (11)
1) blóðþynning
2) höfuðtrauma
3) fyrra slag sl 3 mán(?)
4) subarachnoid einkenni
5) fyrri ástunga á slagæð (?)
6) mjög hár bþ
7) virk blæðing
8) blæðingartilhneiging
9) dissection (nema í hálsslagæðum
10) endocarditis
11) útbreiddar lágþéttnibreytingar á CT (?)
90
Fyrirbyggjandi lyfjameðferð í sjúklingum eftir stroke eða TIA? (4)
1) htn stjórn
2) statín
3) skima f. DM
4) aspirin+clopidogrel
91
algegnasta orsök inracerebral blæðinga? (4)
1) htn, snögg hækkun oft
2) -> hrörnun á litlum slagæðum
3) -> aneurysmar
4) rof
92
algegnasta staðsetning inracerebral blæðinga? (4)
1) putamen
2) thalamus
3) pons
4) cerebellum
93
einkenni inracerebral blæðinga?
1) Skyndileg focal neuro einkenni sem versna á næstu 30-90 mín.
2) Breyting á meðvitund, coma.
3) Höfuðverkur, uppköst, jafnvel bráð flog.
4) Getur verið hnakkastífni, hydrocephalus.
5) Aukinn intracranial þrýstingur og einkenni þess vegna
94
meðferð við inracerebral blæðingum? (3)
1) stuðnmeðferð á GG
2) mannitol
3) aðgerð ef brainstem compression
95
hvar kemur spontant SAH oftast?
Spontan er þetta oftast vegna saccular (berja) aneurysma við Willis hring (hefur verstar horfur einnig; tíðni eykst með aldri). Oft þar sem ant communicating artery mætir ant cerebral, post communicating mætir int carotid eða þar sem MCA greinist
