Hc 4 Anxiety and anxiolytics Flashcards
(36 cards)
Hoe worden MDD (major depressive disorders) vooral gekenmerkt? En angststoornissen?
MDD wordt vooral gekenmerkt door een depressieve stemming en/of verlies van interesse.
Angststoornissen worden gekenmerkt door angst en worry.
Wat zijn overlappende symptomen van MDD en angststoornissen?
- Slaapproblemen;
- Concentratieproblemen;
- Vermoeidheid;
- Psychomotorische problemen;
- Arousal problemen
Wat zijn de symptomen van GAD (Generalized anxiety disorder)?
- Algemene angst
- Zorgen maken (worry)
- Arousal
- Vermoeidheid
- Concentratieproblemen
- Slaapproblemen
- Irriteerbaarheid
Spierspanning
Wat zijn de symptomen van SAD (social anxiety disorder)?
- Paniek
- Vermijdend gedrag of gedragsverandering
- Verwachte paniekaanval
- Sociale angst
- Angst voor blootstelling
Wat zijn de symptomen van PTSD?
- Triggerende gebeurtenis (eenmalig of chronisch)
- Spanning (arousal)
- Vermijding
- Herbeleving
- Slaapproblemen
- Worry
Wat zijn de symptomen van een paniekstoornis?
- Onverwachte paniekaanvallen (het overvalt je)
- Vermijdend gedrag
- Angst voor paniekaanvallen
- Anticiperende angst
Wat is het verschil tussen angst/ fear en zorg/ worry?
Fear is hierbij de acute reactie op dat moment terwijl worry meer de achtergrondruis is.
- Angst (fear) is met name verbonden aan het amygdala-centered circuit (overactieve amygdala). Het is een meer acute reactie; paniek en fobie
- Zorg (worry) is met name verbonden aan overactieve CSTC loops (cortico-striato-thalamo-cortical circuit). Angst, obsessies, angstige verwachtingen
Wat is de rol van de amygdala bij angst en hoe zijn de PAG en de ACC hierbij betrokken?
Bij angst is de amygdala vaak overactief. Ze stimuleert andere hersengebieden:
Anterior cingulate cortex (ACC) en orbitofrontale cortex (OFC): betrokken bij de bewuste ervaring van angst.
Periaqueductal gray (PAG): activeert motorische reacties zoals vechten, vluchten of bevriezen (vermijdingsgedrag).De amygdala speelt dus een centrale rol in zowel de emotionele als lichamelijke aspecten van angst.
Wat is de rol van de hippocampus in angst en hoe werkt de interactie met de amygdala?
De hippocampus speelt een rol in het onthouden van angstige situaties en versterkt de amygdala.
Onthoudt waar en wanneer iets engs gebeurde → leidt tot vermijding in de toekomst.
Herinneringen of een “niet-pluis gevoel” kunnen herbelevingen veroorzaken.
Bij PTSS is de verbinding tussen amygdala en hippocampus vaak overactief → leidt tot intense angstreacties bij herinneringen.
Wat is de rol van de locus coeruleus bij angst en wat zijn de gevolgen van langdurige activatie (autonome output van angst)?
Bij angst activeert de amygdala de locus coeruleus (noradrenerge kern in de hersenstam), wat zorgt voor autonome output:
Verhoogde bloeddruk en hartslag
Tremor, zweten, hyperarousal, nachtmerries
Langdurige activatie verhoogt de allostatic load, wat leidt tot:
Atherosclerose
Cardiale ischemie
Hoge bloeddruk, lage HRV
Verhoogd risico op myocardinfarct en sudden death
Wat is een ‘freeze’ reactie?
Je lichaam gaat in een alerte toestand. Dit is onderzocht bij sociale dreiging: je hartslag vermindert significant tijdens het bekijken van boze gezichten en je ‘bodysway’ vermindert (je staat veel stiller en focust op de boze persoon).
Wat is de endocriene reactie op angst via de HPA-as en wat zijn de langetermijneffecten?
Een overactieve amygdala activeert de hypothalamus, wat leidt tot activatie van de HPA-as:
Hypothalamus geeft CRH af.
Hypofyse scheidt ACTH uit.
Bijniercortex produceert cortisol.
Cortisol zorgt voor meer energie (glucose) om stress het hoofd te bieden.
Langdurige activatie verhoogt de allostatic load, wat het risico verhoogt op o.a. coronaire hartziekten (CAD), diabetes type 2 (DMT2) en beroertes.
Wat is het effect van een overactieve amygdala op het ademhalingscentrum via de Parabrachial nucleus (PBN)?
Een overactieve amygdala stimuleert de Parabrachial nucleus (PBN), wat leidt tot:
Verhoogde ademfrequentie (voor meer zuurstof bij vechten/vluchten)
Korte, oppervlakkige ademhaling (hyperventilatie)
Verergering van astma
Gevoel van verstikking of “smothering”
Welke neurotransmitters hebben invloed op de worry loop ((angstige ellende, angstige verwachtingen en obessies), oftewel: CSTC loops)?
De worry loop wordt beïnvloed door de volgende neurotransmitters:
- Serotonine (5HT)
- GABA (gamma-aminoboterzuur)
- Dopamine (DA)
- Noradrenaline (NE)
- Glutamaat
- Voltage-gated ion channels (zoals calciumkanalen)
Wat is de CSTC loop?
De CSTC-loop staat voor cortico-striato-thalamo-corticale loop. Het is een hersencircuit waarbij informatie tussen de cortex, het striatum, de thalamus en weer terug naar de cortex wordt gestuurd. Dit circuit reguleert beweging, gewoontevorming, beloning én cognitieve processen zoals piekeren, obsessies en ruminaties. Bij angststoornissen is er vaak een overactivatie van deze loop, wat leidt tot aanhoudende angstige gedachten en dwanggedrag.
Wat is de GABA-receptor en hoe werken benzodiazepines daarop?
Een GABA receptor bestaat uit 5 verschillende subunits (eiwitten). GABA kan op verschillende plekken binden waardoor het ionkanaal reageert en de receptor verandert (maar ook andere stoffen, zoals benzodiazepines, anesthesie en alcohol).
Ze binden op een andere plek dan waar de oorspronkelijke stof aan bindt (allostatic
modulator). Dat kan positief zijn (PAM: effect versterken van eigenlijke stof) of negatief (NAM: effect van eigenlijke stof afzwakken). Benzodiazepines werken op GABA receptoren op andere plek. Als ze samen binden, versterken ze elkaar.
Hoe ontstaat angst?
Angst ontstaat door overactivatie van het amygdala-centrum en CSTC-loops.
Amygdala → betrokken bij paniek, fobie, lichamelijke angstreacties.
CSTC-loops (cortico-striato-thalamo-corticale circuits) → betrokken bij piekeren, obsessies, ruminatie, OCD.
Wat is de rol van GABA in het brein?
GABA is de major inhibitory neurotransmitter van het brein. Als hij bindt aan de receptor en die gaat daardoor open, dan komen er meer negatief geladen deeltjes (Cl-) in de cel, waardoor de kans op een actiepotentiaal in die cel afneemt. Het is tevens de belangrijkste remmende neurotransmitter bij angst (het remt angst).
Hoe verminderen benzodiazepines angst door in te grijpen op de amygdala en GABA-receptoren?
Bij angst is de amygdala hyperactief door overmatige vrijlating van glutamaat, wat leidt tot verhoogde angst. Benzodiazepines werken als positieve allostatische modulatoren (PAMs) door zich te binden aan de GABA-receptoren. Hierdoor versterkt GABA zijn remmende effect op de zenuwcellen, wat zorgt voor een kalmerend effect. Dit vermindert de overactivatie van de amygdala en de daarmee verbonden hersengebieden, waardoor de angst afneemt.
Wat is flumazenil en wanneer gebruik je het?
‘Stille’ antagonist Flumazenil keert de werking juist om (NAM). Het zorgt ervoor dat benzo’s niet kunnen binden, maar doet niks met GABA. GABA kan zelf nog wel gewoon binden. Kan dus bij overdosis.
Overdosis agonist, anti-anestheticum (dus als je iemand juist alerter/wakker wil krijgen; het
opheffen van bewustzijnsverlaging; tegengif voor een overdosis van diazepam)
Leg uit dat benzo’s PAM’s zijn
Benzo’s zijn een soort agonist voor GABA, maar het is vooral een PAM (positive allosteric modulator) voor de gevoeligheid van de GABA-A receptor. D.w.z.: stofje (benzo) dat bindt op de receptor bindt op andere plek dan de eigenlijke ligand (GABA). Als alleen benzo’s binden, gebeurt er niks, maar als benzo’s samen met GABA binden dan heb je een versterkt effect van GABA. De cel wordt nóg meer negatief geladen. Minder kans actiepotentiaal.
Wat zijn twee typen GABA-A receptoren?
GABA-A receptoren ONGEVOELIG voor
benzodiazepines
- Reageert wel op alcohol, neurosteroïdes, anesthesie, maar niet op benzodiazepines.
- Extrasynaptisch gelokaliseerd op membraan
- Tonische remming → continue lichte remming (= netto negatief geladen postsynaptische cel dus kleinere kans op actiepotentiaal).
- ‘Escape’ van synaptische GABA (gaba die beetje weglekt)
- Zetten de algemene ‘tone’ / excitability van postsynaptisch neuron
GABA-A receptoren WEL GEVOELIG voor
benzodiazepines
- Reageert op
benzodiazepines - Postsynaptisch
- Periodieke (fasische) boost van remming: er komt opeens een grote hoeveelheid Cl- instroom als GABA bindt; als GABA loslaat, stopt instroom direct
- Benzodiazepines hebben invloed op zowel slaap (α1)als angst (α2-3)
- Abnormale expressie geassocieerd met epilepsie.
Wat is een nadeel van benzo’s?
Het nadeel van benzodiazepines is dat ze verslavingsgevoelig zijn en dat er snel gewenning optreedt. Er zijn ook andere systemen die met angst en dus de behandeling te maken hebben. Andere middelen worden hier besproken.
Wat is de rol van alfa-2-delta ligands (zoals gabapentine en pregabaline) bij het verminderen van angst, en hoe beïnvloeden ze de amygdala en glutamaatafgifte?
Alfa-2-delta ligands binden aan actieve en open voltage-sensitive calcium channels (VSCC) en blokkeren zo de instroom van calcium. Hierdoor wordt de afgifte van glutamaat (een exciterende neurotransmitter) verminderd. Minder glutamaat leidt tot minder hyperactiviteit van de amygdala en daarmee gerelateerde angstgerelateerde hersengebieden. Dit helpt angst en overactiviteit in de CSTC-loops (waar worry en obsessies spelen) te verminderen. Ze werken alleen als het ionkanaal open is en verstoren normale functie als het kanaal gesloten is niet. Voorbeelden van alfa-2-delta ligands zijn gabapentine en pregabaline.
