Hoofdstuk 2 - Fysieke systemen van het lichaam Flashcards
(67 cards)
Wat is de functie van het zenuwstelstel?
Aansturen van ons gedrag en reageren op situaties in de wereld.
Ontvangen van informatie van de zintuigen, aansturen van de spieren en interne organen over hoe te reageren
Wat voor typen neurotransmitters zijn er?
Er zijn veel tientallen verschillende neurotransmitters:
1. Neurotransmitters die het neuron prikkelen, waardoor de kans wordt vergroot dat een electrische impuls (ion) wordt gegenereerd.
2. Neurotransmitters die het neuron onderdrukken, waardoor de kans op een electrische impuls kleiner wordt
3. Neurotransmitters die beide effecten kunnen creeeren, afhankelijk van het ontvangende neuron
Wat zijn gliacellen?
Cellen die de neuronen onderhouden
Welke tweedeling kun je maken in het zenuwstelsel? Leg uit
- Centrale zenuwstelsel - dit bestaat uit het brein en de ruggenmerg
- Perifere zenuwstelsel - dit bestaat uit de zenuwen die door de rest van het lichaam lopen
Wat doet het cerebrum (high level)?
Controleert complexe motorische functies en mentale activiteit.
Hoe is het cerebrum opgebouwd en wat stuurt wat aan?
Het cerebrum is het grootste deel van de hersenen en bestaat uit twee helften, de linker en rechter hersenhelft. Deze twee helften sturen verschillende processen aan:
- de motorische cortex in de linker hersenhelft, stuurt motoriek aan aan de rechterkant van het lichaam en vice versa
- de linkerhersenhelft bevat delen die zich bezighouden met redeneren, gesproken en geschreven taal, en numerieke vaardigheden (in de meeste mensen)
- de rechterhersenhelft bevat delen die zich bezighouden met visuele beeldspraak, emoties, patroonherkenning (bijv melodieen)
Hoe zijn de helften van het cerebrum opgedeeld? En welk deel doet wat? Wat gebeurt er als het deel beschadigt raakt?
- frontaal kwab - bevat de motorische cortex, en is betrokken bij belangrijke mentale activiteiten zoals associeren, plannen, zelfbewustzijn, en emotie.
-> beschadiging - veranderingen in persoonlijkheid en emoties (phineas gage) - temporaal kwab - belangrijkste functie is gehoor, maar ook deels zien en geheugen
-> beschadiging - aantasten van spraakbegrip (taal?) en lokalisatie van geluid - parietaal kwab - lichaamssensaties, zoals pijn, hitte, kou, tast, en lichaamsbeweging
- occipitaal kwab - belangrijkste visuele gebied van het brein
-> beschadiging - blindheid, aantasten van object herkenning
Wat is het limbisch systeem en hoe werkt het?
Het limbisch systeem is het deel van het telencephalon dat aan de binnenkant van het cerebrum ligt, naast het diencephalon.
Begrijpen nog niet goed wat het doet - heeft verschillende structuren die te maken lijken te hebben met het uitdrukken van emoties zoals angst, boosheid en opwinding
Hoe is het diencephalon opgebouwd, welk deel doet wat?
- Thalamus - onmisbaar onderdeel in de stroom van informatie in het zenuwstelsel - stuurt informatie vanuit de zintuigen naar het juiste deel van het cerebrum en stuurt informatie naar de skeletspieren.
- Hypothalamus - kleine constructie onder de thalamus. Belangrijk bij emoties en motivatie. Invloed op eten, drinken, en seks. Als het lichaam water nodig heeft, dan detecteert de thalamus dat en creeert een dorstgevoel. Een andere functie is het behouden van homeostasis. (bijv. lichaamstemperatuur - rillen, zweten - en hartslag)
Wat is de functie van het cerebellum en hoe doet het dit?
Coordineren van bewegingen en balans houden. Cerebellum heeft connecties met de motorische cortex, en de meeste zintuigen in het lichaam. Dit doet het door:
1. Continue vergelijking van de intentie met de prestatie en bijsturen
2. Gladstrijken van bewegingen
Wat zijn de middenhersenen en wat doen die?
Bovenste deel van de hersenstam, zit vast aan de thalamus. De middenhersenen krijgen informatie van de visuele en auditieve systemen, en is belangrijk bij spierbeweging.
Wat is de reticulaire formatie en wat doet die? Wat gebeurt er als deze beschadigd?
Netwerk van neuronen dat van de onderkant van de hersenstam tot in de thalamus loopt.
Belangrijk bij verschillende gedragstoestanden zoals slaap, waken en attentie.
Bij beschadiging raken mensen in een coma.
Wat is de pons en wat doet die?
Grote uitstulping aan de voorkant van de hersenstam, die betrokken is bij oogbewegingen, gezichtsuitdrukkingen en kouwen
Wat is de medulla en wat doet die? Bij welke ziekte kwam beschadiging van de medulla voor?
Deel van de hersenstam, bevat vitale centra voor ademhalen, hartslag, en de diameter van bloedvaten.
Het kwam voor dat bij Polio het deel dat de ademhaling aanstuurt beschadigd raakte, waardoor mensen continue beademing nodig hadden.
Wat is het ruggenmerg? Hoe werkt het, wat is de opbouw?
Een van de omvangrijkste neurale paden dat van de hersenen langs de ruggengraat naar beneden loopt.
Verstuurd berichten van het brein naar verschillende delen van het lichaam (efferent) en sturen signalen van de zintuigen naar het brein (afferent).
De organisatie van het ruggenmerg is hetzelfde als de opbouw van het lichaam. Hoger gelegen gebieden ontvangen signalen van en sturen signalen naar hoger gelegen gebieden in het lichaam.
Uit welke delen bestaat het perifere zenuwstelsel? Leg uit
- Somatische zenuwstelsel - stuurt signalen van ruggenmerg naar gegroefde skeletspieren (efferent) en signalen van tastzintuigen naar de ruggenmerg (afferent)
- Autonome zenuwstelsel - activeert de interne organen, en laat de hersenen weten wat de huidige staat van activiteit is van de organen
Wat is de functie van het autonome zenuwstelsel? Hoe is het opgedeeld?
Activeert de interne organen en geeft feedback over hun werking aan de hersenen.
Dit systeem is op zijn beurt onderverdeeld in 2 divisies:
- Sympathetische zenuwstelsel: bij stressvolle stimulatie, helpt voorbereiden op ‘fight of flight’.
- Parasympathische zenuwstelsel: bij effecten tegenovergesteld aan stress, voor regeneratieve, groei-bevorderende en energie-besparende functies.
Het perifeer zenuwstelsel bestaat uit zenuwen die het centraal zenuwstelsel verbinden met de zintuigen, spieren en klieren.
Er zijn 2 soorten zenuwen en die bestaan in paren, links en rechts:
- Craniale zenuwen: komen voort direct vanuit het brein (12 paar bij mensen).
- Spinale zenuwen: komen voort uit het ruggenmerg (31 paar bij mensen).
Wat is het endocriene (hormonale) stelsel? Wat zijn de belangrijkste onderdelen? Hoe werkt dit samen met het zenuwstelsel?
Bestaat uit een aantal klieren die nauw samenwerken met het autonome zenuwstelsel. Deze klieren scheiden hormonen af die naar verschillende delen van het lichaam worden gestuurd via het bloed.
- Hypofyse
- Schildklier
- Thymus
- Bijnier
- Alvleesklier
- Eierstokken (vrouw)
- Testikels (man)
Het zenuwstelsel is met het endocrien systeem verbonden door connecties tussen de hypothalamus en de hypofyse die net daaronder ligt.
De hypothalamus stuurt elektrische signalen naar de hypofyse, waardoor deze hypofysehormonen loslaat in het bloed.
Ook het endocrien systeem speelt een belangrijke rol in onze reacties op noodsituaties, via de hypothalamus-hypofyse-bijnieren-as.
Wat gebeurt er in een noodsituatie in het endocriene systeem?
De hypothalamus stuurt een hormoon naar de hypofyse dat heet corticotropin-releasing factor. Hierdoor gaat de hypofyse een hormoon afscheiden dat heet ACTH (adrenocorticotropic hormone - bijnierschorsstimulerend hormoon)
De ACTH gaat door het lichaam en stimuleert het afscheiden van verschillende hormonen, met name in de bijnieren die je reactie op de noodsituatie beinvloeden.
Wat zijn de bijnieren?
2 klieren, bevinden zich bovenop de nieren. Deze klieren scheiden een aantal belangrijke hormonen af in reactie op noodsituaties en stress:
- cortisol
- epinefrine of adrenaline
- noradrenaline
Wat is de thymus of zwezerik?
Een klier die in de borst zit. Is vrij groot in de kindertijd en neemt na de puberteit in grootte af. Speelt een belangrijke rol bij het aanmaken van antilichamen, en immuniteit tegen ziekten.
Wat is de schildklier? Welke problemen kunnen ontstaan?
Een klier die in de nek zit, en die hormonen produceert zoals thyroxine. Thyroxine reguleert het algehele activiteitsniveau van het lichaam en de groei.
- Onderactieve schildklier (hypothyreoïdie) - produceert te weinig hormonen -> lage energie niveaus, gewichtstoename, kan ook resulteren in dwerggroei en verstandelijke beperking (aangeboren en onbehandeld)
- Overactieve schildklier (hyperthyreoidie) - produceert teveel hormonen -> high energy, kort aandachtsspanne, trillingen, slapeloosheid, gewichtsverlies. Ziekte van Graves.
Wat is de alvleesklier? En wat doet die? Wat gebeurt er als die niet goed werkt?
Een klier die in de buik zit. De hoofdfunctie is het reguleren van de bloedsuikerspiegel. Dit doet de alvleesklier door twee hormonen te produceren - glucagon en insuline. Glucagon verhoogt de concentratie glucose in het bloed en insuline verlaagt de concentratie glucose in het bloed.
Als de alvleesklier niet voldoende insuline kan aanmaken ontstaat diabetes en resulteert in een te hoge bloedsuikerspiegel. Dat noemen we hyperglykemie. Als dat langdurig onbehandeld blijft, kan het resulteren in coma en dood.
Diabetes kun je behandelen mbv medicatie of insuline injecties en dieet.
Wat is de functie van het spijsverteringsstelsel?
Het spijsverteringsstelsel zorgt ervoor dat het lichaam voldoende voedingsstoffen tot zich kan nemen voor de energie om het lichaam op temperatuur te houden en te bewegen, om te groeien, om weerstand tegen ziekten op te bouwen en te behouden, enzovoort. Daarnaast zorgt het voor een belangrijk deel van de afvoer van afvalstoffen uit het lichaam.
Het spijsverteringsstelsel breekt het eten en drinken af wat we binnenkrijgen en zet het meeste om in chemische stoffen die het lichaam kan gebruiken en de rest wordt uitgestoten. chemische stoffen die je lichaam gebruikt worden geabsorbeerd in het bloed en die transporteert het naar alle lichaamscellen.