Kardiologia 4 Flashcards

(109 cards)

1
Q

Niewydolność serca (HF, NS - co to jest?

A

zespół typowych objawów podmiotowych (duszność, obrzęki kończyn dolnych, obniżenie tolerancji wysiłku) + odchylenia w badaniu przedmiotowym (poszerzenie żył szyjnych, trzeszczenia nad płucami, obrzęki obwodowe)

  • zaburzenia spowodowane nieprawidłowościami w budowie i lub czynności serca -> obniżają rzut serca i lub powodują wzrost ciśnienia wewnątrzsercowego w spoczynku lub w trakcie wysiłku
  • musi być jawna klinicznie !
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
2
Q

Niewydolność serca: epidemiologia

A

1-2% populacji w krajach rozwiniętych

> 10% populacji w grupie > 70 rż

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
3
Q

Niewydolność serca: podział ze względu na czas trwania

A
  1. świeża - występująca po raz pierwszy, niezależnie od dynamiki rozwoju objawów
  2. przemijająca - objawy stwierdza się w ograniczonym przedziale czasowym
  3. przewlekła - stabilna, pogarszająca się, niewyrównana
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
4
Q

Niewydolność serca: podział ze względu na cykl kurczliwości

A
  1. skurczowa - zmniejszony lub zwiększony rzut serca

2. niewydolność serca z zachowaną czynnością skurczową LK

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
5
Q

Niewydolność serca: podział ze względu na komorę

A
  • lewokomorowa

- prawokomorowa

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
6
Q

Niewydolność serca: skurczowa

A
  • rozstrzeń serca
  • zmniejszona frakcja wyrzutowa
  • zazwyczaj u pacjentów po przebytym zawale serca
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
7
Q

Niewydolność serca: rozkurczowa

A
  • upośledzony rozkurcz miokardium i napełniania jam serca
  • hipotrofia serca
  • Frakcja wyrzutowa w normie
  • Zazwyczaj jak NT, płeć żeńska, otyłość, osoby starsze, migotanie przedsionków
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
8
Q

Niewydolność serca: lewokomorowa

A
  • wynika głównie z zastoju w krążeniu płucnym i niedotlenienia tkanek
  • duszność (orthopnoe), kaszel
  • trzeszczenia i rzężenia u podstawy płuc
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
9
Q

Niewydolność serca: prawokomorowa

A
  • wynikają głównie z zastoju żylnego na obwodzie
  • obrzęki kończyn dolnych
  • ból brzucha
  • nykturia
  • brak łaknienia i zaparcia
  • płyn w jamie opłucnej i brzusznej
  • powiększenie wątroby
  • nadmierne wypełnienie żył szyjnych (objaw wątrobowo - szyjny)
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
10
Q

Niewydolność serca: objawy dla prawo i lewokom.

A

1 - zmniejszona tolerancja wysiłku, męczliwość
2 - skąpomocz
3 - bendopnoe
4 - zawroty głowy, omdlenia
5 - depresja
6 - zmiany masy ciała
7 - bladość i ochłodzenie skóry kończyny
8 - wzmożona potliwość
9 - tachykardia (dodatkowe tony lub szmer serca)
10 - boczne przemieszczenie uderzenia koniuszkowego
11 - zmniejszenie amplitudy ctk
12 - zaburzenia tętna
13 - stan podgorączkowy

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
11
Q

Niewydolność serca: skala NYHA

A

I - bez ograniczeń - zwykły wysiłek fizyczny nie powoduje większego zmęczenia, duszności ani kołatania serca
II - niewielkie ograniczenie akt fiz - bez dolegliwości w spoczynku ale zwykła aktywnośc powoduje zmęczenie, kołatania serca lub duszność
III - znaczne ograniczenie aktywności fizycznej - nie w spoczynku ale aktywność mniejsza niż zwykła powoduje wystąpienie objawów
IV - każda aktywność wywołuje dolegliwości, nawet w spoczynku

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
12
Q

Niewydolność serca: skala nasilenia duszności MRC

A

Stopień 0 - duszność tylko podczas dużego wysiłku fiz
1- duszność występuje podczas szybkiego marszu po płaskim terenie lub wchodzenia na niewielkie wzniesienie
2 - z powodu duszności chory chodzi wolniej niż rówieśnicy lub idąc po płaskim terenie musi się zatrzymywać dla nabrania tchu
3 - po przejściu ok 100m lub po kilku min chodzenia po płaskim chory musi się zatrzymywać dla nabrania tchu
4 - duszność uniemożliwia choremu opuszczenie domu lub wystepuje przy ubieraniu sie lub rozbieraniu

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
13
Q

Niewydolność serca: bad laboratoryjne

A

NT- pro BNP (najlepszy wskaźnik lab do oceny nasilenia niewydolności serca) - jeśli < 35 pg/ml to NS mało prawdopodobna, jeśli > 125 pg/ml to echo !

  • hemoglobina, EBC
  • sód, potas, mocznik, kreatynina
  • ocena uszkodzenia wątroby
  • glukoza HbA1c
  • lipidogram
  • TSH
  • ferrytyna, TSAT = (żelazo/TIBC) x 100%
  • peptydy natriuretyczne
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
14
Q

Niewydolność serca: odchylenia w bad lab

A
  • wzrost BNP i NT-proBNP
  • niedokrwistość albo wzrost hemtaokrytu
  • hypo- lub hiperkaliemia
  • hyponatremia z rozcieńczenia
  • wzrost enzymów wątrobowych
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
15
Q

Niewydolność serca: badania obrazowe

A
  1. rtg klatki:
    - może wykluczyć inne przyczyny duszności
    - może zobrazować zastój/ obrzęk płuc
    - bardziej w HF o ostrym początku
  2. ECHO - podstawowe badanie !
    - ocena czynności skurczowej i rozkurczowej
    - wykrycie nieprawidłowości anatomicznych
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
16
Q

Niewydolność serca: farmakologiczne opóźnianie HF

A

bezobjawowa dysfunkcja skurczowa -> ACEI

to co wyżej + przebyty zawał -> ACEI + B-blokery

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
17
Q

Niewydolność serca: rozpoznanie

A

Objawy + nieprawidłowości w ECHO

+wzrost peptydów natriuretycznych (w HFpEF) BNP > 35 pg/ml lub NT- proBNP > 125 pg/ml

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
18
Q

Niewydolność serca: rozpoznanie a LVEF

A
  • nie jest konieczne do rozpoznania HF

- ważne z powodu etiologii i odpowiedzi na zastosowane leczenie

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
19
Q

Niewydolność serca: przyczyny zaostrzenia

A
  • źle kontrolowane NT
  • tachyarytmie i bradyarytmie
  • zatorowość płucna
  • zapalenie wsierdzia i mm sercowego
  • stany krążenia hiperkinetycznego
  • zakażenia
  • pogorszenie wydolności nerek
  • nieprzestrzeganie ograniczenia podaży Na oraz zaleceń dietetycznyh
  • jatrogenne (leki, płyny)
  • zab funkcji tarczycy
  • nadużywanie alko i narkotyków
  • niewłaściwe przyjmowanie leków
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
20
Q

Niewydolność serca: leczenie niefarmakologiczne

A
  • ograniczenie podaży sodu do 2-3g/d
  • ograniczenie podaży płynów do 1,5-2 l/d
  • kontrola masy ciała (przyrost mc. o 2kg w ciągu 3 dni może świadczyć o zatrzymaniu wody)
  • szczepienie przeciw grypie i pneumokokom
  • unikanie podóży do miejsc położonych na wysokości > 1500 m n.p.m. lub gorących i wilgotnych
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
21
Q

Niewydolność serca: leczenie farmakologiczne

A

ACEI, B-blokery, Antagoniści aldosteronu, *ARNI (walsartan z sakubitrylem = Entresto)

  • poprawiają przeżycie u pacjentów z HFrEF (niewydolność z obniżoną frakcją )
  • brak wpływu na chorobowość i śmiertelność w NS z zachowaną LVEF
  • antagoniści aldosteronu - w terapii każdego z HFrEF u którego leczenie B-blokerem i ACEI/ARB nie powoduje zmniejszenia objawów
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
22
Q

Niewydolność serca: ACEI

A
  • u każdego pacjenta z frakcją < 40
  • również w bezobjawowej dysfunkcji LK !
  • odstaw, gdy potas > 6 mmol/l
  • jeśli kaszel/ obrzęk naczynioruchowy -> zmień na ARB
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
23
Q

Niewydolność serca: B-blokery

A
  • u stabilnych i objawowych (NYHA II-IV) pacjentów
  • w bezobjawowej dysfunkcji LK po zawale serca
  • przy przyjęciu do szpitala z powodu ostrej niewydolnosci serca, włączyć z ostrożnością, po ustabilizowaniu stanu klinicznego
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
24
Q

Niewydolność serca: leczenie ACEI + B-blokery

A

jednoczesne stosowanie, włączyć jak najszybciej od ustalenia rozpoznania HFrEF

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
25
Niewydolność serca: leczenie antagonistami aldosteronu
- gdy objawy mimo leczenia ACEI i B-BLOKERAMI + FRAKCJA < 35% lub jeśli frakcja < 40 i niedawno przebyty zawał i ma objawy lub cukrzycę - jeśli ginekomastia - zmiana na eplerenom - odstawić gdy kreatynica > 3,5 mg/dl lub potas > 6 mmol
26
Niewydolność serca: leki moczopędne - działanie
- zmniejszają objawy zastoju u chorych z HFrEF - brak dowodów na wpływ na śmiertelność i chorobowość - stosowanie uzależnione od stanu klinicznego pacjenta - w połączeniu tylko z wymienionymi wcześniej lekami
27
Niewydolność serca: iwabradyna
- hamuje kanały If w węźle zatokowym -> spadek HR - wskazana u pacjentów z objawową HFrEF oraz LVEF <35% z rytmem zatokowym i HR > 70/min - gdy utrzymują się objawy, mimo stoswania ACEI/ARB, B-blokerów i antagonistów aldosteronu w dawkach optymalnych lub istnieją przeciwwskazania do ich stosowania
28
Niewydolność serca: leki poprawiające rokowanie
1. B-blokery 2. ACEI 3. ARNI 4. antagoniści aldosteronu 5. Iwabradyna
29
Niewydolność serca: leczenie inwazyjne
1. terapia resynchronizująca (CRT) 2. wszczepienie ICD 3. rewaskularyzacja wieńcowa 4. przeszczepienie serca 5. urządzenia wspomagające pracę LK
30
Ostra niewydolność serca: definicja
= ONS= AHF - gwałtowanie nasilające się objawy HF - stan zagrożenia życia - prowadzi do pilnej hospitalizacji
31
Ostra niewydolność serca: główne przyczyny i mechanizmy sercowe
1. OZW: zawał, mechaniczne powikłania zawału, zawał PK 2. Dekompensacja przewlekłej niewydolności serca np kardiomiopatie 3. przełom nadciśnieniowy 4. ostre zaburzenia rytmu 5. kardiomiopatie 6. ostra niedomykalność zastawkowa 7. duże zwężenie zastawki aortalnej 8. ostre zap mm sercowego 9. tamponada 10. rozwarstwienie aorty 11. kardiomiopatia poporodowa
32
Ostra niewydolność serca: przyczyny pozasercowe
``` A. udar OUN B. duże zabiegi operacyjne C. upośledzenie czynności nerek D. Astma oskrzelowa E. nadużywanie narkotyków, alkoholu F. Pheochromocytoma G. brak współpracy pacjenta w leczeniu H. przeciążenie płynami I. Infekcje J. sepsa K. przełom tyreotoksyczny L. niedokrwistość M. zespoły przeciekowe ```
33
Ostra niewydolność serca: objawy hipoperfuzji
1. zimne spocone kończyny 2. skąpomocz 3. splątanie 4. zawroty głowy 5. Niskie BP
34
Ostra niewydolność serca: objawy zastoju
a. zastój nad płucami b. ortopnoe/ napadowa duszność nocna c. symetryczne obrzęki podudzi d. poszerzenie żył szyjnych e. hepatomegalia f. Przekrwienie jelit, wodobrzusze g. objaw wątrobowo szyjny
35
Ostra niewydolność serca: postaci kliniczne
- nasilenie lub dekompensacja PNS - obrzęk płuc - ONS z wysokim ciśnieniem tętniczym - wstrząs kardiogenny - izolowana prawokomorowa ONS - ONS w przebiegu OZW
36
Ostra niewydolność serca: obraz kliniczny
- gwałtowny przebieg - chory zaniepokojony - silna duszność - zlewne poty - skóra zimna, szara, sina - uruchomienie dodatkowych mm oddechowych - wzrost BP - rzężenia grubobańkowe, swisty, wilgotne i drobne trzeszczenia
37
Ostra niewydolność serca: różnicowanie obrzęku płuc pochodzenia kardiogennego i niekardiogennego
w kardiogennym: - skóra zwykle zimna - obecny rytm cwałowy - w EKG cechy niedokrwienia lub zawału - w RTG zmiany w okolicy wnęk - st troponin może być zwiększone
38
Ostra niewydolność serca: leczenie obrzęku płuc
- pozycja siedząca - diuretyk pętlowy iv - tlenoterapia jeśli sat < 90% - jesli pobudzenie to morfina -8mg - bp> 110 -> azotan - BP< 85 mmHg - dopamina, dobutamina
39
Ostra niewydolność serca: Klasyfikacja Killipa i Kimballa - ocena niewydolności serca w świeżym zawale mm sercowego
I - brak niewydolności II - niewydolność serca - zastój krwi w płucach -> wilgotne rzężenia III - ciężka HF - pełnoobjawowy obrzęk płuc IV - wstrząs kardiogenny - hipotensja oraz cechy hipoperfuzji obwodowej: skąpomocz, sinica i obfite pocenie się
40
Ostra niewydolność serca: Izolowana prawostronna ONS - postępowanie:
- utrzymuj obciążenie wstępne PK - unikaj stosowania leków rozszerzających naczynia i diuretyków !! (opioidy, azotany, ACEI, ARB) - dożylne przetaczanie płynów (ostrożnie)
41
Ostra niewydolność serca: diagnostyka
jeśli duszność i podejrzenie AHF -> stężenie peptydów natriuretycznych -> różnicowanie sercowej i pozasercowej przyczyny ostrej duszności
42
Ostra niewydolność serca: diagnostyka przy przyjęciu
- 12 odprowadzeniowe EKG - RTG klatki piersiowej - bad lab (troponiny, BloodUreaNitrogen, kreatynina, elektrolity, glukoza, morfologia krwi, testy wątrobowe)
43
Ostra niewydolność serca: ECHO
- niezwłocznie u hemodynamicznie niestabilnych | - w ciągu 48h, jeśli nie są znane budowa i funkcja serca lub mogły się one zmienić od czasu poprzednich badań
44
Ostra niewydolność serca: leczenie przyczynowe
Sat < 90% -> tlen | objawy przewodnienia -> diuretyki pętlowe (20-40mg furosemidu)
45
Ukł. hemostazy: elementy 4
- płytki krwi - osoczowy układ krzepnięcia - układ fibrynolityczny - śródbłonek ścian naczyń
46
Leki przeciwpłytkowe = antyagregacyjne:
- zapobiegają agregacji płytek | ASA, klopidogrel, abcyksymab
47
Leki przeciwkrzepliwe = antykoagulanty
- zaburzają proces krzepnięcia, niedopuszczając do wytworzenia fibryny warfaryna, heparyna, apiksaban
48
Leki fibrynolityczne = trombolityczne:
-aktywują ukł fibrynolizy, doprowadzając do rozpuszczenia powstałej już fibryny/ zakrzepu np alteplaza
49
Antagoniści wit K: przykłady
1. acenokumarol | 2. warfaryna
50
Antagoniści wit K: mechanizm działania
nie aktywuje przez to czynników krzepnięcia: II, VII, IX, X (syntezowane w wątrobie, biologicznie nieaktywne) - czas PT może ulec wydłużeniu krótko po podaniu antagonistów wit K - czynnik krzepnięcia II (czas trwania do 50h) może być nadal funkcjonalnie aktywny w początkowym okresie leczenia - efekt przeciwkrzepliwy po 3- 5 dniach Wit K jest również aktywatorem białek przeciwkrzepliwych C i S C - T1/2 - 8h S - T1/2 - 30h wniosek: w początkowym okresie leczenia antagonistami może wystąpić paradoksalnie efekt prozakrzepowy
51
Czas protrombinowy (PT):
wydłużony gdy stężenie fibrynogenu, czynnika V oraz czynników K-zależnych: II, VII, X są zmniejszone *zmniejszenie st czynnika IX, białek C i S nie ma wpływu na PT
52
INR = międzynarodowy współczynnik znormalizowany:
- wystandaryzowany współczynnik PT, umożliwiający porównywalność wyników niezależnie od użytych odczynników
53
Heparyna i pochodne: przykłady
1. heparyna niefrakcjonowana (HNF) iv lub sc 2. Heparyny drobnocząsteczkowe (HDCz) sc: - enoksaparyna (Clexane) - dalteparyna (Fragmin) - nadroparyna (Fraxiparine)
54
Heparyna i pochodne: mechanizm działania
- działa za pośrednictwem Antytrombiny III - zwiększa szybkość reakcji trombina - antytrombina - HNF powoduje nieaktywny kompleks trombiny
55
Heparyna i pochodne: HNF działanie
- hamuje krzepnięcie poprzez nasilenie działania antytrombiny na czynniki krzepnięcia (IIa, IXa, Xa, XIa, XIIa) - zmniejsza agregację płytek krwi poprzez zahamowanie trombiny
56
Heparyna i pochodne: HDCz działanie
- hamuje krzepnięcie przez nasilenie działania antytrombiny na czynnik krzepnięcia Xa - nie zmniejsza agregacji płytek krwi
57
Heparyna i pochodne: czas APTT
- monitorowanie HNF | - monitorowanie HDCz - oznaczenie aktywności anty-Xa
58
Bezpośrednie inh czynnika Xa: przykłady
Rywaroksaban (Xarelto) - po | Apiksaban (Eliquis) - po
59
Bezpośrednie inh czynnika Xa: mechanizm działania
- wysoce wybiórcze, bezpośrednie inh czynnika Xa - dostępne biologicznie po podaniu doustnym - nie wykazują bezpośredniego wpływu na płytki krwi ani na trombinę
60
Bezpośrednie inh czynnika Xa: monitorowanie
nie wymagają
61
Bezpośrednie inh trombiny: przykłady
Dabigatran (Pradaxa) po - idarucizumab | Biwalirudyna iv
62
Bezpośrednie inh trombiny: mechanizm działania
- bezpośredni inh trombiny - hamuje również wolną trombinę - uniemożliwia przeminay fibrynogenu w fibrynę
63
Żylna choroba zakrzepowo - zatorowa (ŻChZZ): podział
1. zatorowość płucna (ZP) | 2. Zakrzepica żył głębokich (ZŻG)
64
Zakrzepica żył głębokich (ZŻG): triada Virchowa
1. zwolnienie przepływu krwi (np. wskutek unieruchomienia) 2. nadmierna krzepliwość krwi 3. uszkodzenie ściany naczyniowej (w wyniku urazu, operacji)
65
Zakrzepica żył głębokich (ZŻG): czynniki ryzyka
1. cechy osobnicze i stany kliniczne wiążące się ze zwiększonym ryzykiem ŻChZZ: - wiek > 40rż - BMI > 30 - przebyta ŻChZZ - urazy - długotrwałe unieruchomienie kończyn dolnych - udar mózgu, gdy wiąże się z niedowładem kończyny dolnej - nowotwory złośliwe - ŻChZZ w wywiadzie rodzinnym - trombofilia wrodzona lub nabyta - sepsa - ostra choroba obłożna leczona zachowawczo - HF, III-IV klasa NYHA - niewydolność oddechowa - choroby autoimmunologiczne (ChLC, CU, RZS) - zespół nerczycowy - zespoły mieloproliferacyjne - nocna napadowa hemoglobinuria - ucisk na naczynia żylne - ciąża i połóg - długotrwały (>6-8h) lot samolotem - żylaki kończyn dolnych u młodszych osób - ostre zakażenie, wysoka gorączka, odwodnienie 2. interwencje diagnostyczne, lecznicze i profilkatyczne zwiększające ryzyko ŻChZZ: - duże zabiegi operacyjne, szczególnie kkd, obrębu miednicy i brzucha - obecność cewnika naczyniowego w dużych żyłach - leczenie przeciwnowotworowe - chemioterapia, lecz hormonalne - DSA, menopauzalna terapia hormonalna - stosowanie heparyny, zwłaszcza niefrakcjonowanej, w związku z dużym zabiegiem kardiochirurgicznym z zastosowaniem krążenia pozaustrojowego
66
Zakrzepica żył głębokich (ZŻG): obraz kliniczny
- 2/3 przypadków bezobjawowo lub z niewielkimi objawami | - objawowa to 80-90% zakrzepica proksymalna kończyn dolnych lub 60-90% wg innego slajdu
67
Zakrzepica żył głębokich (ZŻG): objawy KKD
1 - OBRZĘK podudzia lub całej kończyny - różnica w obwodzie między kończynami ok 2 cm 2 - TKLIWOŚĆ lub bolesność uciskowa, niekiedy z bólem spoczynkowym kończyny - rzadko objaw Homansa (ból łydki przy biernym zgięciu grzbietowym stopy) 3 - OCIEPLENIE kończyny 4 - POSZERZENIE ŻYŁ POWIERZCHOWNYCH utrzymujących się przy uniesieniu kończyny pod kątem 45 st 5 - STAN PODGORĄCZKOWY niekiedy gorączka
68
Zakrzepica żył głębokich (ZŻG): rodzaje obrzęku: bolesny obrzęk siniczy
1. bolesny obrzęk siniczy - ogromny obrzęk i silny ból w spoczynku, kończyna przybiera kolor siny, a następnie czarny z rozwojem martwicy - DUŻE ryzyko utraty kończyny lub zgonu - wynika z zaburzenia odpływu krwi naczyniami osiowymi
69
Zakrzepica żył głębokich (ZŻG): rodzaje obrzęku: bolesny obrzęk biały
duży obrzęk, skurcz tętniczek w skórze i zahamowanie przepływu włośniczkowego
70
Zakrzepica żył głębokich (ZŻG): samoistne rozpuszczenie zakrzepu
u ok. 1/3 chorych
71
Zakrzepica żył głębokich (ZŻG): zespół pozakrzepowy: jak powstaje, objawy
- jeśli zakrzep uszkodzi zastawki żylne -> refluks żylny -> nadciśnienie żylne -> przewlekła niewydolność żylna -> z. pozakrzepowy - jako częste powikłanie ZŻG - objawem zasadniczym ból - w różnym nasileniu - uczucie ciężkości kończyny, skurcze mięśni, świąd, mrowienie skóry - rzadziej chromanie żylne -> nagły napadowy ból w zajętej kończynie podczas chodzenia
72
Zakrzepica żył głębokich (ZŻG): jako materiał zatorowy co może spowodować
1. Zatorowość płucną (ZP) 4% | 2. udar mózgu lub zator obwodowy - bardzo rzadko
73
Zakrzepica żył głębokich (ZŻG): zakrzepica dystalna kkd
- od żyły piszczelowej - zwykle przebiega bezobjawowo i ustępuje samoistnie - 10-20% przypadków objawowej ZŻG - 20-30% przypadków potwierdzonych badaniami obrazowymi wiąże się z ZP
74
Zakrzepica żył głębokich (ZŻG): zakrzepica proksymalna kkd
- zwykle objawowa - 60-90% objawowej ZŻG (80-90%) - 40-50% przypadków potwierdzonych badaniami obrazowymi wiąże się z ZP
75
Zakrzepica żył głębokich (ZŻG): rozpoznanie - badania pomocnicze
a. D-dimery - jeśli < 500mikrogram/l - zakrzepica mało prawdopodobna b. ultrasonograficzny test uciskowy (CUS) c. Wenografia (flebografia) - rzadko stosowana d. Angio-tk - rozważyć w kierunku ZP e. Inne badania - morfologia z liczbą płytek krwi, APTT, INR, kreatynina, eGFR, oznaczenie grupy krwi
76
Zakrzepica żył głębokich (ZŻG): rozpoznanie
Skala Wellsa + D-dimer i/lub CUS
77
Zakrzepica żył głębokich (ZŻG): skala Wellsa
``` C = cancer - Neo złośliwy 1 I = immobilization - porażenie/ niedowład/ niedawne unieruchomienie gipsem 1 C = collateral superficial veins - widoczne żyły powierzchowne krążenia obocznego 1 ``` B = bed ridden - niedawne unieruchomienie w łóżku > 3 dni lub duży -zabieg chiru w ciągu ostatnich 4 tyg 1 E = edema - obrzęk ciastowaty 1 A = alternative diagnosis - inne rozpoznanie równie lub bardziej prawdopodobne niż ZŻG (-2) T - tenderness - -bolesność miejscowa w przebiegu żyły głębokiej 1 S - swelling - obrzęk całej kkd 1; obwód goleni większy o > 3cm względem drugiej 1 1-2 - ryzyko pośrednie >=3 - ryzyko duże
78
Zakrzepica żył głębokich (ZŻG): jeśli CUS ujemne a wysokie ryzyko w skali Wellsa
powtórzyć CUS za 5-7 dni
79
Zakrzepica żył głębokich (ZŻG): leczenie - metody niefarmakologiczne
1. wczesne, pełne uruchomienie, w kolejnym dniu od rozpoznania; uniesienie kończyny 2. leczenie uciskowe: - leczenie stopniowane uciskiem: 2 warstwowy opatrunek uciskowy, pończocha elastyczna II klasy - przerywany ucisk pneumatyczny - początkowa faza leczenia 3. umieszczenie filtru w żyle głównej dolnej u : - chorych ze świeżą proksymalną ZŻG kkd - z przeciwwskazaniami do leczenia przeciwkrzepliwego - u których leczenie przeciwkrzepliwe jest nieskuteczne
80
Zakrzepica żył głębokich (ZŻG): leczenie farmakologiczne
1. leczenie przeciwkrzepliwe: - rywaroksaban lub apiksaban na 3 msc - lub 5 dni HDCz, a później dabigatram lub edoksaban 2. leczenie trombolityczne: ogólnoustrojowe tylko gdy nie ma możliwości zastosowania leku trombolitycznego z użyciem cewnika korzyści u chorych: - z rozległą wczesną < 14 dni ZŻG biodrowo-udową z dużym obrzękiem i bolesnością kończyny ze spodziewanym przeżyciem > 1 rok - z wczesną lub zagrażającą utratą kończyny ZŻG kończyny górnej
81
Zatorowość płucna: definicja
- zamknięcie lub zwężenie tętnicy płucnej lub części jej rozgałęzień przez materiał zatorowy, którym mogą być: - skrzepliny z żył głębokich kkd - płyn owodniowy - powietrze - tkanka tłuszczowa - masy nowotworowe - ciała obce
82
Zatorowość płucna: objawy
- duszność >50% (80%) - ból w klatce o charakterze opłucnowym 50% - kaszel 20% rzadziej: - ból o charakterze wieńcowym - zasłabnięcie, omdlenie - krwioplucie
83
Zatorowość płucna: badanie przedmiotowe !
- tachykardia, tachypnoe - poszerzenie żył szyjnych - zwiększenie głośności składowej płucnej II tonu - czasami szmer niedomykalności zastawki trójdzielnej - hipotensja, wstrząs
84
Zatorowość płucna: badania krwi
1. zwiększone st D-dimeru 2. możliwe zwiększenie st troponin sercowych 3. możliwe zwiększone st peptydów natriuretycznych
85
Zatorowość płucna: ekg
``` TRUDNO tachykardia RBBB Ujemne T V2-V4 dekstrogram nieswoiste zmiany ST,T obraz SI QIII TIII ```
86
Zatorowość płucna: rtg klatki
- powiększenie sylwetki serca - płyn w jamie opłucnej - zagęszczenie miąższowe
87
Zatorowość płucna: angio-tk
umożliwia najdokładniejszą ocenę t. płucnych od pnia płucnego do tętnic segmentowanych/ podsegmentowanych
88
Zatorowość płucna: echo
- cechy przeciążenia PK
89
Zatorowość płucna: CUS
może ujawnić ZŻG
90
Zatorowość płucna: postępowanie diagnostyczne, istotne podejrzenia klinicznego
- wdrożenie leczenia przeciwkrzepliwego równocześnie z rozpoczęciem procesu diagnostycznego
91
Zatorowość płucna: postępowanie z ocenami
I Oceń wstępnie ryzyko wczesnego zgonu II Oceń kliniczne prawdopodobieństwo ZP IIIa badania pomocnicze w ZP wysokiego ryzyka IIIb badania pomocnicze w ZP niewysokiego ryzyka IV - Oceń ostatecznie ryzyko wczesnego zgonu V leczenie ZP wysokiego ryzyka/ leczenie ZP niewysokiego ryzyka
92
Zatorowość płucna: Ocena wstępnego ryzyka wczesnego zgonu
- objawy wstrząsu lub hipotensja
93
Zatorowość płucna: Ocena klinicznego prawdopodobieństwa ZP
skala Wellsa lub zmodyfikowana genewska - zapisane na wnl
94
Zatorowość płucna: badania pomocnicze w ZP wysokiego ryzyka
jeśli nie ma przeciwwskazań to włązyć HNF iv echo przyłózkowe - angio TK
95
Zatorowość płucna: badania pomocnicze ZP niewysokiego ryzyka
D-dimery -> dodatnie -> angio TK | jeśli ryzyko pośrednie - włącz leczenie przeciwkrzepliwe
96
Zatorowość płucna: Ocena ostatecznego ryzyka wczesnego zgonu
u chorych we wstrząsie lub z hipotensją ocena PSEI lub sPSEI (simplidield Pulmonary Embolism Severity Index) nie jest potrzebna
97
Zatorowość płucna: sPESI
- wiek > 80 1 - neo złośliwy 1 - przewlekła niewydolność serca/ przewlekła choroba płuc 1 HR > 110/min 1 SBP < 100mmHg 1 SpO2 < 90 % 1 >= 1 ryzyko pośrednie zgonu
98
Zatorowość płucna: leczenie ZP wysokiego ryzyka
1. leczenie objawowe 2. HNF przed podaniem leczenia trombolitycznego 3. leczenie trombolityczne 4. po zakończeniu leczenia trombolitycznego, w trakcie leczenia heparyną oraz po ustabilizowaniu stanu klinicznego pacjenta: rozpocznij leczenie VKA 5. jak przeciwwskazania do leczenia przeciwkrzepliwego to roważ wszczepienie filtru do żyły głównej dolnej 6. jeśli istnieją przeciwwskazania do leczenia trombolitycznego lub było nieskuteczne: rozważ embolektomię płucna
99
Zatorowość płucna: leczenie przeciwkrzepliwe w ZP niewysokiego ryzyka
a. VKA od pierwszego dnia leczenia równocześnie z HDCz lub fondaparynuksem - zakończyć leczenie HDCz lub fondaparynuksem po > 5 dniach ich stosowania, gdy INR > 2,0 przez 2 kolejne dni b. dabigatran lub edoksaban po wstępnym leczeniu pozajelitowym za pomocą HDCz c. od początku rywaroksabanem lub apiksabanem d. w razie współistnienia neo złośliwego rozważyć stosowanie HDCz zamiast antykoagulantu przez 6 msc
100
Nadciśnienie płucne: definicja
to nieprawidłowy wzrost ciśnienia w t. płucnej, który może wystąpić w przebiegu różnych chorób serca, płuc oraz naczyń płucnych
101
Nadciśnienie płucne: jakie wartości ciśnienia w t. płucnej
> 25mmHg w spoczynku w bezpośrednim pomiarze hemodynamicznym
102
Nadciśnienie płucne: określanie wysokości p skurczowego w t. płucnej
-metoda nieinwazyjna: maksymalny gradient wsteczny niedomykalności zastawki trójdzielnej, mierzony metodą doplerowską
103
Nadciśnienie płucne: ciśnienia mierzone w zastawce, określanie prawdopodobieństwa
< 31mmHg - NP mało prawdopodobne 32-45mmHg - NP prawdopodobne > 46mmHg bardzo prawdopodobne
104
Nadciśnienie płucne: objawy podmiotowe
- ograniczenie tolerancji wysiłku - ból dławicowy - chrypka -> poszerzone t. płucne uciskają nerwy krtaniowe i je porażają - objawy PK niewydolności serca - objawy ch. podstawowej
105
Nadciśnienie płucne: objawy przedmiotowe
- unoszenie skurczowe okolicy przymostkowej - wzmocnienie składowej płucnej II tonu serca - szmer niedomykalności zastawki trójdzielnje - objawy PK niewydolności serca - objawy ch podstawowej
106
Nadciśnienie płucne: konsekwencje przebieg
Wzrost oporu płucnego -> rozstrzeń PK -> niedomykalność zastawki trójdzielnej -> PK niewydolność serca -> wzrost ośrodkowego p żylnego -> objawy zastoju żylnego
107
Nadciśnienie płucne: przyczyny
1. Idiopatyczne ! 2. dziedziczne 3. polekowe 4. potoksyczne 5. związane z chorobami tkanki łącznej 6. związane z nadciśnieniem wrotnym 7. związane z przeciekami w krążeniu systemowym i płucnym 8. Zarostowa choroba żył płucnych 9. NP zależne od niewydolności LK 10. NP w następstwie chorób płuc i hipoksemii 11. Przewlekłe zakrzepowo- zatorowe NP 12. NP o niejasnych lub mnogich przyczynach
108
Nadciśnienie płucne: leczenie farmakologiczne
- przeciwkrzepliwe (VKA lub heparyny) - tlenoterapia - diuretyki i leki inotropowe - blokery kanału wapniowego (diltiazem, amplodypina) - prostanoidy (epoprostenol) - blokery rec endotelinowego (bosentan) - inh fosfodiesterazy typu 5 (syldenafil, tadalafil)
109
Nadciśnienie płucne: leczenie inwazyjne
- endarterektomia płuca (w zakrzepowo-zatorowym) - przezskórna balonowa plastyka t. płucnych - przeszczepienie płuc - septostomia przedsionkowa: zabieg paliatywny, przed przeszczepem