kościoły we włoszech Flashcards
(8 cards)
gotyk włoski
Styl gotycki na Półwyspie Apenińskim nie trafił na korzystny grunt. Żywa tam tradycja
antyczna, kontynuowana w niektórych formach architektury romańskiej, utrudniała
przyswajanie wpływów francuskich. Włochom obce były wertykalizm i dynamika form,
preferowano kompozycje bardziej wyważone. W fasadach katedr nie budowano wież,
za to wzorem romańskim obok świątyni wznoszono kampanilę. Elewacje oblicowywano
barwnym marmurem.
wczesny gotyk
Do roku 1265 (Piza, katedra), gdy we Francji powstawały katedry, w Italii budowano wciąż romańskie, inkrustowane fasady, a sto lat później pojawiają się już pierwsze zwiastuny renesansu. Włoska architektura w drodze od romanizmu, z wpływami bizantyjskimi, do renesansu spotyka się z gotykiem, lecz nie przyjmuje tego stylu. Cystersi z Burgundii przynieśli język form gotyckich do Toskanii (lombardzkie sklepienia żebrowe, od 1160). Zakony żebrzące przyswoiły sobie południowofrancusko-kataloński model kościoła salowego. Cesarz Fryderyk II ufundował w Italii tylko jeden kościół gotycki (Altamura w Apulii, ukończony 1232). Wspaniałe fasady z drobną ornamentacją w kolorowych marmurach (Siena* i Orvieto), pomimo elementów gotyckich (ostro-łuki, wimpergi, kwiatony), różnią się wyraźnie od gotyku północnoeuropejs-kiego.
gotyk dojrzały
Italia nigdy nie przyjęła w pełni architektonicznych postulatów gotyku północno-europejskiego.,, Architektura tej epoki jest pomostem i pośrednikiem pomiędzy spokrewnionymi w istocie stylami romańskim i renesansowym” (Robert Dohme).
Najczęściej fasady przejmują takie elementy dekoracyjne gotyku, jak wimpergi, rozety, rzeźby figuralne, baldachimy, gargulce, kwiatony; ale ich ogólny wyraz pozostaje,,italsko”–geometryczny ze względu na antykizujące reguły, kierujące kompozycją całości; także delikatnie rzeźbiony detal wykazuje latynizujący sposób adaptacji sztuki północnogotyckiej (Siena, 169*; Piza, Spina)
bryła często jest zdominowana przez kopułę na skrzyżowaniu naw
górne okna nieraz są okrągłe
łuki półkoliste bardzo rzadko całkowicie zanikają
cienkie mury międzynawowe.
Język form gotyckich również w XIV i XV w. (trecento i quattrocento) rzadko stosowany był konsekwentnie.
Gigantyczna przestrzenność (Bolonia: planowana długość 217 m) i uzyskiwanie pożądanych efektów prostymi środkami architektonicznymi mają swe źródło w rywalizacji republik miejskich. Zakony żebrzące ustaliły charakter kościoła dla ludu. Tylko w Mediolanie i Bolonii powstały katedry ściślej związane z warsztatami francuskimi i niemieckimi. Pomimo stosowania wszystkich modnych form gotyckich dekoracji (Mediolan, katedra; Wenecja, S. Maria dell’Orto), widać silną latynizację zaalpejskiego gotyku, równoległą już do wczesnego renesansu.
- szeroko rozstawione okrągłe filary odpowiadające wielkim łukom arkad
- dlatego mniej podziałów architektonicznych wnętrz naw, które często sprawiają wrażenie otoczonych kolumnadami placów
- galeryjki pomiędzy arkadami a górnymi oknami (Florencja*, Enna na Sycylii)
- budowle kopułowe (Florencja, Bolonia)
- inkrustacje ścian marmurem (Florencja)
- partia wschodnia często wg schematu cysterskiego
- okna okrągłołukowe obok ostrołukowych z bogato wykształconymi maswerkami, łuki półkoliste obok ostro-łuków.
Katedra w Sienie we Włoszech
Świątynia powstała w XIII wieku. Zarówno szatę zewnętrzną, jak i wnętrze katedry zdobią dekoracje
z naprzemiennie ułożonych pasów białego i czarnego marmuru. Dwukondygnacyjne ściany wnętrza. Nad sześcioboczną częścią centralną dwunastoboczna kopuła. Łuki przyporowe ukryte pod dachami. Łuki arkad okrągłe i zaostrzone. Bogaty detal architektoniczny. Charakter wczesnorenesansowy mimo licznych elementów gotyckich. Jej fasadę projektował Giovanni Pisano. Interesującym zabytkiem
wnętrza są mozaiki podłogowe z marmuru, które powstawały przez kilka kolejnych stuleci.
Kościół Santa Maria Novella we Florencji
Bazylika trójnawowa sklepiona krzyżowo. Transept z kaplicami od wsch. Prezbiterium prosto zamknięte. Okna górne okrągłe w ścianie międzynawowej bez podziałów architektonicznych. Inkrustowana marmurowa fasada pochodzi z XV w. (fragment na górnym rys.).
Katedra we Florencji we Włoszech
zaczęta 1357; bazylika trójnawowa z trójkonchową częścią wsch. W nawie głównej sklepienia kwadratowych przęseł spływają na pilastry, przecięte, ponad szerokimi arkadami międzynawowymi, galeryjką. Nad nią okrągłe okna nawy głównej.
Świątynia Santa Maria del Fiore (wł. ‘Święta Maria
Kwietna’) powstawała etapami. W czasach romańskich
wybudowano oktagonalne baptysterium. Arnolfo
di Cambio wzniósł mury katedry na przełomie wieków
XIII i XIV. Po jego śmierci prace przejął Giotto di Bondone,
który zaprojektował kampanilę. Kopuła to arcydzieło
Filippa Brunelleschiego z XV wieku, a fasadę kościoła
wzniesiono dopiero w XIX stuleciu.
Katedra w Mediolanie we Włoszech
Katedra jest jednym
z najbardziej strzelistych budynków włoskiego gotyku.
Do takiego wrażenia przyczynia się las iglic, które są
dziełem architektów XIX stulecia. Budowano ją od XIV do XIX stulecia. Ponieważ jej
fundator, żyjący w drugiej połowie XIV wieku książę Gian Galeazzo Visconti, chciał,
żeby powstająca świątynia dorównywała wspaniałością budowlom Francji i Niemiec, do jej
budowy zatrudniono mistrzów przybyłych z tych krajów. W efekcie powstała pięcionawowa
katedra na planie krzyża łacińskiego wzniesiona z bladoróżowego marmuru
