NL GS Flashcards
(264 cards)
1
Q
Juliana
A
Nederlandse koningin, gaat in 1943 en 1944 op bezoek in Suriname en de Antillen, Greet-Hofmans affaire, verleent Willi Lages gratie na morele bezwaren omtrent doodstraf, koningin van 1948-1980
2
Q
Jozef Nassy
A
Surinaams kunstschilder en actief in het verzet tijdens WO II
3
Q
Rutger Jan Schimmelpenninck
A
Werd in 1804 gevraagd om een nieuwe grondwet te schrijven, werd in 1805 de facto alleenheerser van Nederland voor een jaar, moest aftreden nadat Napoleon vond dat er te weinig en te langzaam met zijn beleid gebeurde
4
Q
Richard D’Alton
A
Generaal in Oostenrijkse Nederlanden namens Oostenrijk. Slaagt er niet in om de rebellie te onderdrukken
5
Q
Ferdinand von Trauttmansdorf
A
Bestuurde namens Jozef II de Oostenrijkse Nederlanden, schaftte veel verkregen rechten af en zorgde daarmee indirect voor de Brabantse Omwenteling
6
Q
Jan Frans Vonck
A
Leider van de opstand in 1790 tegen het Oostenrijkse gezag, beroepte zich meer op de Franse Revolutie en zocht aansluiting bij het volk en de patriotten, leider van de vonckisten en Pro Aris et Focis
7
Q
Rerum Novarum
A
Toespraak van paus Leo XIII in 1891 waarin hij opriep tot betere werkomstandigheden voor Katholieke arbeiders
8
Q
Conferentie van Berlijn
A
Conferentie van 1884-1885 waarin onder andere Congo als gebied van Leopold II werd erkent en werd afgesproken dat men ook daadwerkelijk in een kolonie aanwezig moest zijn
9
Q
Abraham Kuypers
A
Nederlands Ortodox-Protestantse politicus, richtte in de 1870s de ARP op
10
Q
Aprilbeweging
A
Beweging in 1853: Protestants protest tegen Katholieken en Thorbecke-kabinet, omdat die te weinig begrenzingen voor Katholieken oplegde. Emancipatie zou alleen mogelijk zijn als de Katholieken zich gedeisd hielden
11
Q
Adolphe Nothomd
A
Nederlands politicus die opriep tot bescherming van het confessionele onderwijs
12
Q
Charles Rogier
A
Belgisch liberale politicus, grondlegger van de Belgische staat
13
Q
Johan Rudolf Thorbecke
A
Voornaamste Nederlandse hervormer van 1848, liberaal die streefde naar een erg actieve burgerij. In zijn tweede kabinet lag er een focus op verbetering van de infrastructuur
14
Q
Koning Willem II
A
Was van 1840-1849 koning , voerde een liberaal parlementair stelsel in uit angst voor een revolutie
15
Q
Cultuurstelsel
A
Stelsel, bedacht door Johannes van den Bosch, met idee dat de inheemse Indonesische bevolking een deel van het jaar gratis arbeid moest leveren voor de Nederlandse staat. 1830-1870
16
Q
Raad van Beroerten
A
Speciale rechtbank voor ketters, ingesteld in 1567 door Alva, zorgde voor veel verzet
17
Q
Oostenrijkse Successieoorlog
A
Oorlog over de acceptatie van Maria Theresa als keizerin van Oostenrijk, tijdens deze oorlog viel Frankrijk de Zuidelijke Nederlanden binnen, gaf impuls aan bestuurlijke vernieuwing (1740-1748)
18
Q
Lodewijk Bonaparte
A
Van 1806-1810 koning van Nederland in naam van Napoleon, na afzetting van Schimmelpenninck. Hierna werd Nederland ingelijfd bij Frankrijk
19
Q
SDAP
A
Sociaal-democratische partij, opgericht in 1894, werd groot doordat ze ook liberale ideeën hadden
20
Q
Atjeh-oorlog
A
Oorlog in Indonesië van 1873-1914
21
Q
Imagined Communities
A
Een verbeelde gemeenschap, een voorbeeld daarvan is de natiestaat
22
Q
Greet-Hofmans Affaire
A
Affaire rondom Greet Hofmans die veel invloed kreeg aan het hof van Juliana, was erg spiritueel en organiseerde bij Juliana verschillende ontmoetingen en lezingen, 1956
23
Q
Willi Lages
A
Kopstuk van de SD, Juliana verleent gratie aan hem omdat ze morele bezwaren tegen de doodstraf heeft
24
Q
Product
A
Naam voor de 1e politionele actie, vond plaats in 1947
25
Huib van Mook
Luitenant die eigenhandig in 1947 het akkoord van Linggadjatie opgeeft en start met de 1e politionele actie
26
Akkoord van Linggadjatie
Akkoord tussen Nederland en Indonesië in 1946 waarbij de Nederlands-Indonesische unie gevormd wordt
27
Koning Willem I
Zoon van stadhouder Willem V, wordt in 1813 onthaald als bevrijder van Nederland, streeft een staatskerk na, wordt ook wel koning koopman genoemd door het oprichten van verschillende economische instellingen. Koning van 1815-1840
28
Karel II
Na zijn dood in 1702 nam de chaos toe, tijdens zijn opvolger Karel VI waren er verschillende regimes die naast elkaar functioneerde in de zuidelijke Nederlanden
29
Willem III
Stadhouder van 1675-1702 en later ook koning van Engeland, trekt zich op als beschermer van Protestants Europa
30
Rampjaar
1672, als de Republiek wordt aangevallen door Engeland, Frankrijk en Münster tegelijkertijd. Zorgt voor veel onvrede over regenten en Johan de Witt
31
Johan de Witt
Raadspensionaris, werd machtig tijdens het eerste stadhouderloze tijdperk maar gelyncht na onvrede na het Rampjaar
32
Willem van Oranje
Leider van de Opstand, toont zich als beschermer van het Protestantisme en als vader des vaderlands, in principe eerste Oranje-stadhouder van 1572-1584
33
Pim Fortuyn
Nederlandse populistische politicus, werd na 9/11 populair, maar neergeschoten, erg kritisch op de Islam
34
Liberaal Manifest
Geschriften van de VVD
35
VVD
Liberale Nederlandse Partij, opgericht in 1981
36
Thierry Baudet
Nederlands rechts-populistisch politicus, oprichter van FvD
37
Geert Wilders
Nederlands rechts-populistisch politicus, oprichter van de PVV
38
Java-oorlog
Oorlog op Java van 1825-1830 tussen Nederland en prins Djponegoro
39
Leopold I
Werd door Belgisch revolutionairen naar voren geschoven als koning van België
40
Johannes Henricus van der Palm
Belichaming van de politiek die gericht is op zo min mogelijk politiek opvatten en vermijden van discussie, door dissidente geluiden te onderdrukken en op een onzichtbare manier een politiek standpunt in te nemen
41
Gijsbert Karel van Hogendorp
Bestuurde Nederland na val van het Franse regime, maakte een nieuwe grondwet
42
Alexander Gogel
Secretaris van financiën onder het eenhoofdig bestuur van Schimmelpenninck. Maakte een nieuw belastingstelsel
43
Romusha
Indonesische mannen die gedwongen werden om voor de Japanners te werken
44
Sukarno
Indonesisch onafhankelijkheidsstrijder, richtte in 1927, werkte samen met de Japanners en riep in 1945 de onafhankelijkheid uit.
45
Sarekat Islam
Eerste grote politieke beweging die streed voor de onafhankelijkheid van Indonesië, actief van 1912-1927
46
Bloedplakkaten
Wetten in 1550 die gingen over de vervolging van ketters
47
Wilfrid
Abt uit Engeland die Friezen wilde kerstenen, komt in 678 aan bij Altdisel waar hij een halfjaar vredig logeert. Maakt qua kerstening geen indruk
48
Filips II
Koning van Spanje en landsheer van Nederland, bind zijn koningschap sterk aan religieuze autoriteit
49
Boeteboek van Beda
Boek, misschien van Willibrord, over Friesland, komt het idee vandaan dat Friezen kinderen zouden offeren, wat niet waar is. Ook zouden Friezen aan mensenoffers en crematies doen
50
Conformisme
Het aanpassen aan gedrag en opvattingen die heersen in een groep
51
Februari staking
Protest in 1941 tegen de deportaties van Joden in Nederland, hierna verharde de relatie tussen Nederlanders en de bezetters
52
Wilhelmina
Koningin van Nederland tijdens WO II, wist in deze periode enorm populair te worden, koningin van 1890-1948, maar eerste jaren onder regentschap van Emma
53
Arthur Seyss-Inquart
Leider van het burgerlijk bestuur in Nederland tijdens de Duitse bezetting
54
Hendrik Colijn
Premier van Nederland namens de ARP tijdens de voorjaren van WO II, van 1925-1926 en van 1933-1939
55
NSB
Nederlandse facistische partij, werd in 1935 groot maar verloor vervolgens veel stemmen toen deze radicaliseerde
56
Groot-Nederlandse Beweging
Beweging die band met Vlaanderen wou versterken, sloeg echter nooit echt aan
57
Herman Adriaan van Karnebeek
Nederlands minister van buitenlandse zaken, zorgde dat België geen gebied van Nederland kreeg na WO I
58
Hugo de Groot
Nederlands intellectueel, bedacht de 'ware vrijheid' met link naar de Bataven als uitleg waarom de Nederlandse Opstand wel gerechtvaardigd was, en andere niet
59
Luis de Lannoy
Antilliaans verzetstrijder in Nederland tijdens WO II
60
Boy Ecury
Arubaans verzetstrijder in Nederland tijdens WO II
61
Collective memory
Herinnering van een groep, er is ook sprake van sociale amnesia
62
Bijltjesdag
Dag na WO II waar afgerekend werd met collaborateurs
63
Henriëtte Holst
Anti nationaal-socialist, schreef exil-literatuur
64
Johan Huizinga
Sprak zich in 1935 uit tegen de neutraliteitspolitiek
65
Vreemde Oosterlingen
Niet Indonesische Aziaten in Indonesië
66
Inlanders
Naam voor de inheemse bevolking van Indonesié
67
Agrarische wet de Waal
Wet die in 1870 een einde maakt aan het cultuurstelsel
68
Onderdaanschapswet
Wet uit 1910 die Vreemde Oosterlingen en Inlanders wel onderdanen maakt, maar geen burgers
69
Nationaliteitswet
Wet uit 1892 waarin wordt vastgelegd dat Inlanders en Vreemde Oosterlingen hun Nederlandse nationaliteit verliezen
70
Lombok expeditie
Bloedige oorlog in 1894 op Indonesië
71
Jan Pieterszoon Coen
VOC gouverneur van Indonesië, begint met het verwijderen van de volledige inheemse bevolking
72
Padri oorlogen
Oorlog van 1821-1837 op West-Sumatra, Padri's hingen een strengere leer van de Islam aan
73
Grote Postweg
Project in Indonesië van 1809-1810 waar veel inheemse arbeiders stierven
74
Biscchoppelijk Herstel
In 1853 een herstel van de bisschoppelijke heirarchie in Nederland
75
Oranjerestauratie
Als in 1787 na de Patriotse Revolutie Pruisen binnenvalt en de Oranjes herstelt
76
Social battleground
Als iets wat er eigenlijk niets mee te maken heeft wordt gebruikt om een algemeen probleem aan te kaarten, bijvoorbeeld Sinterklaas en bestraffing van kinderen
77
Intersectionaliteit
Maatschappelijke ongelijkheid langs verschillende assen
78
Clash of civilizations
Idee na 9/11 van onder andere Pim Fortuyn en Theo van Gogh, geeft aan dat er behoefte is aan sociale en culturele controle
79
Vrede van Breda
Vrede in 1667 tussen de Republiek en Engeland waarin ze New York afstaan na de 2e Nederlands-Engelse oorlog, was door Michiel de Ruyter in principe gunstig voor de Republiek
80
Vrede van Westminster (1)
Vrede in 1654 tussen de Republiek en Engeland waarin de akte van seclusie wordt opgenomen: Willem III mag nooit stadhouder worden omdat hij aanspraak maakt op de Engelse troon
81
Eerste Stadhouderloze Tijdperk
Periode van 1650-1675 zonder stadhouder na het overlijden van Willem II
82
Hendrik van der Noot
Politicus, aanvoerder van de satisten, richt eigen verenigde staten op ten koste van het Oostenrijkse gezag in 1790, tijdens de Brabantse Omwenteling. Satisten waren conservatief en wouden herstel van het ancien regime.
83
Jozef II
Verlichte Oostenrijkse keizer van 1780-1790, hervormde ook de Zuidelijke Nederlanden maar na zijn dood werd er veel teruggedraaid. Tijdens zijn regime hervormde hij de kerk waardoor hij religieuze autoriteit verloor, zo had hij weinig gezag
84
Joan Derk van der Capellen tot den Pol
Grondlegger van het Nederlands patriotisme, schreef 'aan het volk van Nederland' dat een aanval was op de stadhouder en de politiek
85
Willem V
Stadhouder van 1751-1795 totdat de Fransen in 1794-1795 binnenvallen, vlucht dan naar Engeland
86
Anna van Hannover
Treed op als regentes voor Willem V in 1751
87
Willem IV
Stadhouder van 1747-1751, doet niks met burgers uit de middenklasse. Benoemd na de Orangistische revolutie toen de Franse legers binnenvielen.
88
Karel van Lotharingen
Regeerder en landvoogd van de Zuidelijke Nederlanden tijdens Maria Theresa, zette in op landbouw, nijverheid, wetenschap en onderwijs
89
Maria Theresa
Oostenrijkse keizerin en heerseres over de Zuidelijke Nederlanden, wist met handelstarieven de eigen economie te beschermen
90
Jan van Brouchoven
Richtte een eigen succesvolle handelscompagnie op in Vlaanderen
91
Filips de Schone
Hertog, 1482-1506, draaide een aantal verworven bevoegdheden terug, hierdoor beseften de gewesten zich dat ze beter met elkaar af waren
92
Karel de Stoute
Hertog, 1467-1477, oorlogszuchtige hertog, centralisatie diende vooral zijn eigen belang, hierdoor groeide steden en gewesten naar elkaar toe
93
Leliaerds VS. Klauwaards
Conflict in Vlaanderen.
Leliaerds: koningsgezinde patriciërs
Klauwaards: graafsgezinden
94
Hoekse VS. Kabeljauwse
Conflict in Holland en Utrecht
Kabeljauwse: aanhangers van Willem V
Hoekse: aanhangers van Margareta van Beieren
Op een gegeven moment werden de Kabeljauwen burgers en gezien als de gevestigde orde
95
Filips de Goede
Hertog, 1419-1467, oorspronkelijk alleen hertog van Bourgondië en Vlaanderen, maar breidde territorium uit naar Brabant, Zeeland, Limburg, Holland, Henegouwen en Luxemburg. Begon met centralisatie door de oprichting van de orde van het Gulden Vlies, centrale rekenkamers, hooggerechtshoven en de Staten-Generaal
96
Blijde Inkomst
Document uit Brabant uit 1356 waarin werd vastgelegd dat onderdanen niet trouw hoefde te zijn aan een slechte heerser
97
De 7 steden
Stedelijk samenwerkingsverband in Vlaanderen
98
Hanze
Stedelijk samenwerkingsverband in Gelre
99
Plakkaat van Verlatinge
Plakkaat uit 1581 waarin staat dat men op zoek gaat naar een nieuwe vorst
100
Jan zonder Vrees
Bourgondische hertog, 1404-1419, had conflict met Franse koning
101
Floris V
Graaf van Holland, krijgt veel gebied maar wordt uiteindelijk vermoord door lokale adel die hun macht zien verminderen, onder andere Gijsbrecht van Amstel
102
Slag bij Vlaardingen
Slag tussen graaf Dirk III en de prinsbisschop van Utrecht in 1018, wordt gezien als de onafhankelijkheid slag van Holland, Dirk III weet deze slag uiteindelijk te winnen
103
Dirk I
Zoon van Gerulf, graaf van Friesland, sticht het belangrijkste klooster van Egmond op land dat hij gekregen had van de Frankische heerser
104
Godfried de Deen
Krijgt van de Frankische heer een gebiedje toegewezen, vanaf 882 is hij graaf van Friesland
105
Willibrord
Engels missionaris die in 690 in Nederland komt, vestigt zich in Utrecht en zoekt een alliantie met Pepijn II
106
Bataven
Volks waar Nederlanders vanaf zouden stammen, hadden een verbond met de Romeinen en hadden andere stammen als clienten, zoals de Cannefaten
107
Chatten
Volk waar de Bataven van zijn afgesplitst
108
Identiteit
Een cultureel sociaal construct, etnische identiteit wordt vaak gevormd door taal, religie, gewoontes en geschiedenis
109
Radboud
Belangrijk krachtig leider van de West-Friezen, weet in 697 Dorestad te veroveren. Wordt in de geschiedenis telkens gebruikt voor eigentijdse doeleinden
110
Dorestad
Langgerekte stad op de plek van Wijk bij Duurstede, grote handelsstad op grens tussen Friezen en Saksen
111
Frisia
Gebied in het noorden van Nederland, bestaat uit:
Oost-Frisia: tussen de Wezer en Lauwwers
Centraal-Frisia: tussen de Lauwwers en de Vlie
West-Frisia: tussen de Vlie en de Zwin
112
Bataafse Opstand
Opstand in 69-70 onder leiding van Julius Civilis (ook wel Claudius Civilus), deed alsof hij Vespasianus steunde waardoor de opstand groot kon worden
113
Limes
Contactzone tussen Romeinen en barbaren, bestond in Nederland uit reeks forten langs de Rijn
114
Karel de Grote
Frankische koning, later keizer, herschrijft zijn eigen familiegeschiedenis en bekeert de Saksen met geweld
115
Gerulf
Vazal van Godfried de Deen, vermoord hem en sticht eigen Gerulfingische dynastie
116
Otto II
Keizer van het Heilige Roomse Rijk, trouwde met Byzantijnse prinses Theophanu die Sinterklaas introduceerde in Nederland
117
Slag bij Dordrecht
Slag in 1049 tussen de graaf van Holland en de prinsbisschop van Utrecht, keizer van het Heilige Roomse Rijk steunt hem en ze weten te winnen
118
Slag bij Heiligerlee
Eerste slag tussen Spanjaarden en Willem van Oranje in 1568, Oranje verliest, wordt als startpunt gezien van de Opstand
119
Willem van der Marck
Leider van de watergeuzen die in 1572 per ongeluk Den Briel innemen, nadat de statenvergadering van Holland Willen van Oranje uitroept tot stadhouder verdwijnt hij van het toneel
120
Willem van der Bergh
Legerleider van Willen van Oranje, neemt na de verplaatsing van de Spaanse troepen richting het zuiden grote delen van Nederland in
121
Pacificatie van Gent
Overeenkomst van alle gewesten om zich aan te sluiten in een Generale Unie in 1576, verleende amnestie voor oorlogshandelingen en de Staten-Generaal moest op termijn een oplossing bedenken voor het religieuze vraagstuk
122
Don Juan van Oostenrijk
in 1576 landvoogd van de Nederlanden, poging tot vrede mislukt
123
Verdrag van Atrecht
Edelen, malcontenten, in de zuidelijke Nederlanden die Oranje niet als vanzelfsprekende leider van de Opstand zien sluiten een verdrag, verzoende zich met de Spaanse koning en nam het Katholicisme in acht in 1579, later zou zelfs een vrede met de Spaanse koning volgen
124
Verdrag van Utrecht
Overeenkomst tussen de noordelijke gewesten dat Oranje en de Hollandse steden samen zouden oorlog voeren, ook worden er andere staatskundige zaken geregeld, 1579
125
Johan van Oldebarneveld
Landsadvocaat en nieuwe leider van de Republiek, onthoofd na staatsgreep van Maurits
126
Maurits
Stadhouder en militair leider, wil oorlog blijven voeren, pleegt in 1618 een staatsgreep na conflict met van Oldebarneveld
127
Remonstranten VS. Contraremonstranten
Religieus conflict
Arminius: andere vorm van predestinatie
Gomarus: Arminius is een crypto Katholiek
Nadat Holland zich er mee gaat bemoeien krijgt het een politieke dimensie, veel kritiek op de macht van Holland
128
Filips III
Landheer die een opheffing van de blokkade van de Schelde wou, door deze eis liepen vredesbesprekingen uit op het 12-jarig bestand
129
Frederik Hendrik
Stadhouder, 1625-1647, die vanaf 1628 weer militaire successen wist te behalen
130
Generaliteitslanden
Gebieden die bestuurd werden door de Staten-Generaal, maar geen stem hadden daarin. Fungeerden vooral als bufferzone
131
Filips IV
Spaanse landheer die na oorlogen, economische malaise en handelsbelemmeringen wel moest praten over vrede met de Republiek
132
Willem II
Stadhouder, 1647-1650, kwam in conflict met Holland en sloot een aantal regenten op, na zijn dood kwam het stadhouderloze tijdperk. Wou geen vrede sluiten met de Spanjaarden
133
Negenjarige oorlog
Oorlog van 1688-1697 die vooral gericht was tegen Lodewijk XIV. Hierna mocht de Republiek garnizoenen in de Barriere legeren en kwamen de Zuidelijke Nederlanden weer in Spaanse handen
134
Alva
Generaal die Filips II stuurt naar de Nederlanden als strafexpeditie na de Beeldenstorm, vindt dat adel onderdeel is van het probleem
135
Concordaat van Worms
Concordaat in 1122 dat een einde maakt aan de rijkskerken, geeft ruimte voor noordelijke steden
136
Synode van Dordrecht
Synode die na de staatsgreep van Maurits de winst voor de contraremonstranten bezegeld
137
Navigation Acts
Reeks Engelse wetten die import uit de Republiek moeten tegenhouden in 1651
138
Maarten Tromp
Nederlandse zeeheld, behaalt een pyrrus overwinning op de Engelsen na invoering van de Navigation Acts in de eerste Nederlands-Engelse zee oorlog
139
Vrede van Nijmegen
Vrede in 1678 tussen de Republiek en Frankrijk
140
Tweede Stadhouderloze Tijdperk
Periode van 1702-1747 als Willem III sterft
141
Opu Yu Kloru
Het idee van je eigen kleur verbeteren uit Suriname door Westerse educatie en het trouwen van iemand met een lichtere kleur
142
Michiel de Ruyter
Zeeheld, zorgt voor de tweede vrede van Westminster in 1674, zorgt voor gunstige vrede maar uiteindelijk toch schadelijk voor de Nederlandse hsndel
143
Jan Schenkman
Zorgt voor een heropleving van het Sinterklaas feest halverwege de 19e eeuw, wou Sinterklaas weer in zijn oude glorie herstellen
144
Unitariërs
Fractie in de Nederlandse Nationale Vergadering die een eenheidsstaat wilden, na hun staatsgreep in 1798 hadden ze de strijd gewonnen
145
Federalisten
Fractie in de Nederlandse Nationale Vergadering die zo veel mogelijk provinciale soevereiniteit en stedelijke machtsstructuren wouden
146
Moderaten
Fractie in de Nederlandse Nationale Vergadering die erg moderaat waren
147
Njai
Indonesische naam voor concubines
148
Batavia Pauper Comissie
Comissie die vind dat zwerfkinderen in Indonesië een Christelijke opvoeding moeten krijgen
149
Titus Brandsma
Anti nationaal socialist, gaf exil literatuur uit
150
Menne ter Braak
Anti nationaal socialist, gaf exil literatuur uit
151
April-Mei staking
Staking in 1943, was in eerste instantie een groot succes, maar mislukt uiteindelijk door het niet meedoen van Radio Oranje en de spoorwegen
152
Femmy Efftink
Belangrijk telefoniste tijdens de April-Mei staking
153
Market Garden
Operatie in 1944 om Nederland te bevrijden
154
Veritable
Operatie in 1945 om Nederland te bevrijden
155
Plaats van herinnering
Een plek waaraan een groepsherinnering is verbonden, een plek kan voor verschillende groepen een andere herinnering hebben, bedacht door Pierre Nora. Hij wist niet zeker of het ook zou gelden voor andere plaatsen buiten Frankrijk, omdat daar een systematische uitbouw van het nationaal verleden is geweest
156
Schutterij
Vorm van militaire organisatie tijdens WO II op de Antillen en Suriname
157
George Maduro
Verzetstrijder uit Curacao tijdens WO II
158
Anton de Kom
Surinaams schrijver en verzetstrijder tijdens WO II
159
Bonifatius
Engelse missionaris, kwam in 716 en 719 naar Dorestad, is een man van de grote gebaren en gaat na conflict met Willibrord naar de Saksen
160
Dolle Mina's + Wij Vrouwen Eisen
bewegingen van de 2e feministische golf
161
Ruud Lubbers
Katholiek premier van 1982-1994
162
Provo's
Protestbeweging in de jaren 60
163
Joop den Uyl
Links-progressieve premier van 1973-1977
164
Stichting van de Arbeid +Sociaal Economische Raad
Voorbeelden van de uitbouw van de sociale voorzieningen
165
Willem Drees
Premier van 1948-1958, zorgde voor sociale voorzieningen en een rooms-rode coalitie
166
Jan Tinbergen
Richtte het CPB op, typisch voor naoorlogs Nederlandse ruimtelijke inrichting
167
KVP
Katholieke Volkspartij, deel van de rooms-rode coalitie
168
PvdA
Socialistische partij, ontstaan uit o.a. de SDAP, deel van de rooms-rode coalitie
169
Groot Privilege
Privilege dat de gewesten samen bedongen bij Maria van Bourgondië, zegde de Staten-Generaal veel inspraak toe (1477)
170
Karel V
Habsburgse koning en hertog van de Nederlanden, hervat het intregratie en centralisatie proces, verovert Gelre in 1543
171
Smeekschrift
Brief aan de landvoogdes Margareta van Parma of er mindere strenge regels voor de religieuze vervolgingen konden komen, kwam van groep edelen in 1566
172
Hendrik van Brederode
leider van Calvinistische troepen als Alva naar Nederland komt, zijn 'opstand' wordt echter neergeslagen door de Nederlandse adel, onder wie ook Willem van Oranje
173
Maarten van Rossem
Leider van Gelderse legers tijdens de verovering van Karel V, komt ook in Brabant waar hij de economie stil legt
174
Slag bij Nieuwpoort
Slag tijdens de Opstand in 1600, grote Spaanse overwinning
175
Exploitatie kolonialisme
vorm van kolonialisme die erop gericht is om zo veel mogelijk grondstoffen de exploiteren
176
Philomea Essed
Schrijfster van het boek 'Alledaags Racisme' uit 1984
177
Cultural freezing
bevriezen van de cultuur na aanleiding van overheidsbeleid
178
Joop Hueting
Geeft spraakmakend interview in 1969 over het optreden van de Nederlandse overheid in Indonesië, leidt tot de Excessennota
179
Poorters
Inwoners van een stad met burgerrechten
180
Beeldenstorm
beweging van kleine groep activisten in 1566 die met geweld kerken ging zuiveren
181
Soetan Sjahrir
Indonesisch onafhankelijkheidsstrijder,collaboreerde niet met de Japanners in WO II en was daarom onderhandelaar bij het verdrag van Linggadjatie
182
Settler kolonialisme
vorm van kolonialisme met als doel om de oorspronkelijke bevolking te vervangen
183
Wie Eigeie Sanie
Surinaamse culturele vereniging in Nederland
184
Gelderse Broederstrijd
11-jarige oorlog, 1350-1361, over erfopvolging van hertogdom Gelre
185
Thomas a Kempis
monnik, kopist en volger van de Moderne Devotie
186
Ethische politiek
Ethische roeping in het Indonesisische beleid, kwam op na 1900, Christelijke ondertoon (kerstening als middel tot verheffin en stabiliteit):
Welvaart en welzijn inheemse bevolking
Investeringen in landbouw en gezondheid
Uitbreiding onderwijs
187
Kerwin Duinmeijer
Zwarte jongen die vermoord wordt in 1983
188
Hans Wiegel
Liberaal politicus die de VVD groot maakt
189
Marshall plan
Plan dat financiële hulp geeft aan Nederland voor wederopbouw na WO II
190
Lou de Jong
Schrijft een aanklacht tegen de Nederlandse regering over hun handelen in Indonesië
191
Act of Free Choice referendum
Referendum in 1969 waar inwoners van Nieuw-Guinea mochten keizen of ze wouden aansluiten bij Indonesië, in de praktijk werd deze keuze gemaakt onder geweld
192
Kraai
Naam voor de tweede politionele actie van 1948-1949
193
Mohammed Hatta
Indonesisch onafhankelijkheid strijder, roept samen met Sukarno de onafhankelijkheid uit in 1945
194
Pragmatieke Sanctie
besluit uit 1549 dat de Lage Landen na de dood van Karel V als een worden overgeërfd
195
Transactie van Augsburg
besluit in 1548 dat de Lage Landen voortaan een kring binnen het Heilige Roomse Rijk zijn
196
Wulfram
Engelse missionaris, kwam in 690 aan in Dorestad. Zou geprobeerd hebben om Radboud te dopen
197
Tegenstellingen verhaal van Nederland en verhaal van Vlaanderen
VvN:
Nadruk staatkundige gebeurtenissen
Militaire ontwikkelingen
Persoon Willem van Oranje
Verklaring rebellie is godsdienstvrijheid
VvV:
Religieuze achtergrond
Maatschappelijke ontwrichting
Achtergrond van breuk
Verklaring rebellie zijn de wreedheden van Alva
198
Nederland vanaf 900
Deel van Middenrijk Lotharingen
Opkomst leenstelsel, minder invloed hof
Opkomst kastelen -> boeren aan grond
Opkomst Christendom -> kloosters
199
Mislukte vredesonderhandelingen tussen Spanje en de Republiek
Spanje wou rechten Katholieken garanderen
Spanje erkende soevereiniteit niet
Spanje wou een opheffing van blokkade van de Schelde
200
Gevolgen van verval Republiek
Politieke impasse
financiële crisis: toenemende concurrentie en handelsrestricties
onderlinge onenigheid,
corruptie, nepotisme, machtsmisbruik,
teloorgang van de steden
201
Oorzaken van verval Republiek
Intern: religieuze twisten (tolerant/streng), conflict over terugkeer stadhouder
Extern: internationale ogen gericht op de Republiek
202
Sinterklaas als social battleground
1850 Beschaving
1900 Katholieke emancipatie
1970 Bestraffing v. kinderen
1980 Internationalisering
2010 Racisme
203
Redenen waarom Piet tot emotie roept, bij tegenstanders
Erfenis van de slavernij
Blackfacing
Raciaal stereotype
Inclusie
204
Belangen voor het behoud van Piet
Historisch
Traditie
Kinderfeest
Navitisme
205
Succes KOZP
Impopulaire actie
Dwang tot reactie
Geweldloosverzet
Discussieren van alternatieven
Gecoördineerde decentrale campagne
206
Gevolgen van discussie omtrent Piet
Sint centraler
Commercie algemener
Opkomst van roetveegpieten
Traditie omtrent nieuwe Sints
207
Religieuze spanningen in de 19e eeuw
Willem I streefde naar een staatskerk
Opgelegd nationaal zelfbeeld (Oranje-Protestantisme-Nederland)
Afscheidingsbewegingen van ortodoxe Protestanten
Emigratiegolven naar de VS met nadruk op religieuze identiteit
208
Mythes omtrent kolonialisme
kolonies als terra nulius
bestaande samenlevingen zijn afgezonderd
Europa als brenger beschaving en voorspoed
209
Verklaring van koloniale dominantie Europa
Ziektes
Geweld
Technieken
Oost-West as
Meer domesticeerbare dieren
210
Gevolg van Europese koloniale dominantie
Eenzijdig perspectief: bijvoorbeeld is Caddo volgens Wikipedia een prehistorische samenleving
211
Typisch Nederland rond het jaar 1000
Aanleg van sloten en dijken
Internationale handel
Oud-Nederlands is dominant
Grote bevolkingsgroei
Ontginning zorgt voor een ander landschap
Architectuur: dijken, kerktorens, vlak
Komst van Sinterklaas
212
Wat verbind de Lage Landen?
Handel
Rand van vasteland Europa -> veel kleine heersers
Economische belangen
Geografische omstandigheden
213
Etnische identiteit
Belang van oorsprongsmythen
krijgt pas vorm in interactie met buitenstaanders
niet homogeen, subjectief en niet statisch
214
Friese Opstand
Opstand van de Friezen in 28 omtrent de grootte van de koeienhuiden die ze moeten leveren
215
Pippijn II
Pleegt in 751 een staatsgreep op Childerik III en sticht karolingische dynastie. Legitimatie door overdadig ritueel, goddelijke goedkeuring en ideologische verbintenis met Rome
216
Nationalisme
3 paradoxen:
objectieve moderniteit VS subjectieve geschiedenis
formele universaliteit van nationaliteit
politieke kracht VS filosofische armoede
217
Natiestaat (Anderson specifiek)
Volgens Anderson een verbeelde gemeenschap:
Imagined as limited
Imagined as sovereign
Imagined as a community
218
Canon
Heeft naast een wetenschappelijke functie ook een educatieve functie, belang van een living canon en het idee dat een goede canon discussie bevordert
219
Fase 1 van de Duitse bezetting
1940-1941:
bombardement van Rotterdam, capitulatie,
burgerlijk bezet: accomodatie, orde en rust,
collaboratie van de NSB en oppurtunisten,
Joden geïsoleerd,
verzet kleinschalig: na Februaristaking verdere verharding
220
Fase 2 van de Duitse bezetting
1942-1943:
verdere verharding,
toenemende Jodenvervolgingen,
April-Mei staking,
onderduiking en verharding verzet
221
Fase 3 van de Duitse bezetting
1944:
Market Garden,
spoorwegstaking,
oorlogsgeweld aan front,
lastige handhaving van de orden,
plunderingen van geailleerden
222
Fase 4 van de Duitse bezetting
1945:
Hongerwinter,
bombardementen,
Veritable,
bevrijding na Duitse capitulatie
223
Vooroorlogse generatie
Samenhorigheid en nostalgie
Hard werken en zuinig leven
Gezin, kerk en Oranje zijn belangrijk
Eigen zuil, weinig mobiliteit
224
Protestgeneratie
Scholing, geld en vrije tijd
Publieke cultuur
Individualisme
Anti-autoriteit
225
Jaren '60
Secularisering
Economische groei en welvaart
Groeiende aantallen studenten
Nieuwe soort journalisten
Nieuwe politieke partijen
Ontzuiling
Politieke onvoorspelbaarheid
Sociale bewegingen
226
Vrede van Westminster (2)
vrede in 1674 na de 3e Engels-Nederlandse oorlog, benadrukte vooral de status quo
227
Vrede van Rijswijk
vrede in 1697 na de negenjarige oorlog, erkent Willem III als koning van Engeland en er ontstaan barriere steden
228
Vrede van Utrecht
vrede in 1713 na de Spaanse Successieoorlog, Zuidelijke Nederlanden gaan naar Karel VI en heten vanaf dan de Oostenrijkse Nederlanden
229
Vrede van Parijs
vrede in 1784 na de vierde Engels-Nederlandse oorlog
230
Slag bij Ane
Slag in 1227 waarbij de bisschop van Utrecht, Otto van Lippe, vocht tegen Rudolf II van Coevorden. Van Lippe verloor en hierna bleven Groningen en Drenthe grotendeels buiten bereik van de bisschop.
231
Otto II (hertog)
Hertog van Gelre, 1229-1271, wist zijn machtspositie te vergroten door een goede relatie met de keizer van het HRR
232
Slag bij Woeringen
slag in 1288 waar voor Gelre zijn grootste omvang had bereikt
233
Jan I
Hertog van Brabant, 1267-1294, begon met een Brabantse hofcultuur
234
14e eeuw in de Lage Landen
Demografische crisis
Politieke conflicten en oorlogen
Pest vanaf 1348
Milieurampen
235
Goudschat van Wieuwerd
Goudschat met munten uit Constantinopel, Marseille, Maastricht. Geeft aan dat er een handelsnetwerk was tussen Friezen en de rest van Europa
236
Sieraden van Rhenen
Merovingische sieraden met een soort robijn die uit India komt
237
Fibula van Dorestad
Sieraad met een soort robijn die uit India komt
238
Slag bij Dorestad
Slag in 697 tussen Radboud en de Frankische koning. Hierna is Dorestad Fries.
239
Dagobert I
Frankische Merovingische heerser, bouwt in 630 een eerste kerkje bij Utrecht. Na zijn dood wordt die weer afgebroken
240
Manieren om te kerstenen
Wonderen verrichten
Charisma met een goed verhaal
Met geweld (wordt op neergekeken)
241
Redenen waarom 10e en 11e eeuw ondervertegenwoordigd zijn
Valt tussen wal en schip
Archeologische bronnen (tot voor kort) niet goed geïnventariseerd
Hollandocentrisme
Wordt gezien als overgangsperiode
242
Redenen voor Smeekschrift
Mindere spanning in samenleving
Hoge adel wil meer inspraak
Lagere adel wil geloof verdedigen
Steden willen vrijheden terug
Economische problemen
243
Klooster bij Sint-Agatha
Katholiek klooster dat Willem van Oranje had betaald om niet geplunderd te worden, wordt uiteindelijk toch geplunderd door Spaanse troepen. Impliceert dat er meer een burgeroorlog gaande was dan een onafhankelijkheidsoorlog en verstrengelde belangen
244
gevolgen van 12-jarig bestand
Algemene economische bloei
Bloei van Amsterdam als zeehaven
Nieuwe financiële dynamiek
Technologische innovaties
245
Gevolgen tijdens 30-jarige oorlog
Republiek is niet de focus van Spanje:
Inpoldering platteland
Grachtengordels
Bloei van kunst en wetenschap
Koloniale uitbreiding
246
Rampen in de 19e eeuw
1807: explosie Leiden
Koude Winters
1825: overstromingen
1832-1833: Cholera
247
Voorstellingen vaderlands verleden
1800: Nationale kunst galerij
1806: Koninklijk museum
1820: Koninklijk kabinet der zeldzaamheden
1862: Museum van koning Willem I
1885: Nieuw Rijksmuseum
248
Manier om Indonesië weer winstgevend te maken
Van koning Willem I:
Annlegging infrastructuur
Onderwerping opstandige edelen
Invoering cultuurstelsel
249
Gevolgen WO I
Ondanks neutraliteit:
Vier jarige mobilisatie
Grote voedselschaarste
Belgische vluchtelingen
250
Buitenlandbeleid van Hitler
Verdrag van Versailles ongedaan maken
Verenigen van alle Duitstaligen
Creëren van Lebensraum
251
Neutraliteitspolitiek door:
oorlogsmoeheid
zelfbeeld van neutraliteit
Duitsland was een bevriende natie
252
Nationale Herdenking
Al vanaf 1945 een nationale dodenherdenking, maar vooral gericht op het gezamenlijk leed en omgekomen militairen. Pas vanaf de jaren 60, door o.a. het Eichmann-proces, worden daar de Joden ook in betrokken
253
Wo II in Suriname en de Antillen
Komst van Amerikanen zorgt voor economisch impuls
Meer emancipatie: Schutterij en vrouwenkorpsen
Nieuwe positie? Geen zwarte soldaten bij KNIL en soldaten die wel hebben gevochten worden na de oorlog enorm slecht behandeld
254
Totoks
Naam voor de Europese inwoners van Indonesië
255
Centralisatie van de Bourgondiërs
Enerzijds:
Politieke/culturele intregratie
Besef van samen sterk
Belangengemeenschap
Anderzijds:
Machtige gewesten
Autonome statenvergaderingen van steden
Prominente lokale politiek en rechtspraak
256
11e-13e eeuw
Edelen worden landsheren
Demografische en economische groei
Opkomst burgerij als factor
Verinnerlijking Christendom
257
Economische ontwikkelingen 1050-1250
Handelaren verenigen zich
Ambachtslieden verenigen zich
Opstanden: ambachtslieden + landsheer VS kooplieden + vorst
258
Manieren van territoriale expansie van de Bourgondiërs
Erfenis: Holland, Zeeland, Brabant, Limburg
Diplomatie: Picardië
Aankoop: Namen
Onrechtstreeks: Utrecht
259
Historiografie van de Bourgondiërs
Uitgelegd als wording natiestaat
Nadruk op centrale instellingen
'Great Men' geschiedenis
Teleologisch
260
Historiografie van de Opstand
Uitkomst is onbedoeld
Burgeroorlog
Onderdeel van 30-jarige oorlog
261
Republiek rond 1650
Economische welvaart
Goede interne organisatie
Economische ongelijkheid
Hoog sterftecijfer
262
Jaren '50
Nationale samenhorigheid: waternoodsramp
Spanningen: confessionele elites, Greet-Hofmans affaire, Nieuw-Guinea
263
Natiestaat
Kossmann: generaties lossen eigentijdse problemen op
Hobsbawm: vorming gaat gepaard met uitgevonden tradities
Anderson: cultureel artefact, berust op verbeelding
Gellner: nationalisering als bewuste strategie
Renan: belang van collectief/selectief geheugen en wil
Smith: grond in oude etnische gemeenschappen en tradities
Tilly: geslaagd als er een etnische/taal gemeenschap is
Auteur: natiestaat als doorontwikkelde staat
264
Vorming van gemeenschapsbesef
1) staatvormingsproces
-wetgeving, belasting, gewapende macht
2) ontdekking van het volk
-volk als politieke macht naast de monarch
3) uitbouw infrastructuur, media en onderwijs
-inslijting van tradities en collectieve waarden
-herdenkingen, feestdagen, ceremonies etc.
=> normalisering en algemenisering
