13: Actinomyces, Nocardia og Bacillus

Question 1

Actinomyces, Nocardia og Bacillus eru allir Gram…

Answer 1

…jákvæðir stafir.

Question 2

Helstu einkenni Actinomyces…

Answer 2

…Gram jákvæðir stafir, loftfælinn/valbundin loftfæla. Ekki sýrufastur (ólíkt Nocardiu), greinóttur.

Question 3

Hvar er Actinomyces helst að finna?

Answer 3

Í efri öndunarvegum, meltingarvegi og skeið. Sýkingar helst ef slímhúð er rofin (t.d. með aðgerðum, áverkum eða öðrum sýkingum).

Question 4

Actinomyces sýkingar…

Answer 4

…eru hægar og langvarandi sýkingar úr eigin flóru. Mynda kýli og sinusa, oft með gulleitum bakteríukornum í greftri. Sýkingar virða ekki landamæri og vaxa t.d. í gegnum bein. Oft í neðri kjálka, einnig MTK, lungum, kvið og grindarbotni.

Question 5

Hvernig er Actinomyces greindur og Rx?

Answer 5

Greindur með t.d. að kremja kornin og skoða í smásjá (þarf miiiikið af greftri eða vef). Einnig með ræktun - biðja sérstaklega um Actinomyces ræktun, tekur meira en 2 vikur! Rx með pensillíni, skurðaðgerð. Ath. að Actinomyces hjá konum með lykkjuna er oftast bara bólfesta en ekki sýking.

Question 6

Hver eru helstu einkenni Propionibacterium?

Answer 6

Litlir, Gram jákvæðir loftfælnir stafir. Hafa búsetu í húð, augnslímu, ytra eyra og munnkoki.

Question 7

Hvaða tvær tegundir skal þekkja af Propionibacterium?

Answer 7

P. acnes (veldur bólum með því að örva bólguviðbrögð, er líka tækifærissýkill í æðaleggjum, gervilokum/liðum og mænuvökvaleggjum).
P. propionicum (veldur tannkýlum og sýkingu í táragöngum).

Question 8

Hver eru helstu einkenni Nocardia spp.?

Answer 8

Gram jákvæðir, loftháðir stafir. Greinóttir og sýrufastir. Vaxa hægt (á 3-5 dögum). Smitast úr umhverfi.

Question 9

Hvernig sýkingar eru Norcardia?

Answer 9

Kýli með eða án hola í vef. 80% tilfella eru í lungum, útbreidd sýking til heila. 20% tilfella eru í húð.

Question 10

Berkjulungnabólga vegna Norcardiu…

Answer 10

…berst oft til MTK eða húðar. Oft ónæmisbældir.

Question 11

Húðsýkingar vegna Nocardiu…

Answer 11

…eru oftast fætur, getur farið í bein. Mycetome - bólga, gröftur og sinusar.

Question 12

Hvernig er Nocardia greind og Rx?

Answer 12

Ef kýli/holur í lunga - biðja sérstaklega um Norcardia ræktun! Lengri ræktun og sérstök æti. Þræðir sjást með smásjárskoðun. Sýklalyf í meira en 6 vikur og stundum skurðaðgerð.

Question 13

Hver eru helstu einkenni Bacillus?

Answer 13

Gram jákvæðir stafir, loftháðar/valbundnar loftfælur, mynda dvalargró sem lifa árum saman í jarðvegi.

Question 14

2 Bacillus tegundir?

Answer 14

B. anthracis (smit með gróum, miltisbrandur, sýklahernaður).

B. cereus (niðurgangur - smit með gróum/virkum bakteríum) og (uppköst - eitur með matvælum).

Question 15

B. anthracis…

Answer 15

…er meinvirkur vegna bjúgeiturs og banvæns A-B exótoxíns. Hjúpur hans hindrar gleypni HBK. Smitast úr sýkingum í grasætum, beint eða óbeint í menn. Einnig um húð, með inntöku eða innöndun. Mest með húð.

Question 16

Miltisbrandur… og Rx

Answer 16

…papúlur myndast á húð (drepsár) og sár í meltingarvegi sem leiða til sepsis. Hiti, þurr hósti, bjúgur, öndunarbilun. Helmingur fær heilahimnubólgu. Meðferð er 2 lyf. Bólusetja dýr og fólk á landlægum svæðum!

Question 17

Greining miltisbrands.

Answer 17

Auðveld, bakteríur finnast í sárum og blóði, vaxa hratt. Höfuð Medúsu sést í þyrpingum, ekki hreyfanleiki og ekki hemólýsa á blóðagar.

Question 18

Bacillus vereus…

Answer 18

…er oft sem mengun í blóðrækt. Veldur augnsýkingum í kjölfar áverka og einnig æðaleggssýkingum.
Uppköst - hitaþolið exótoxín. Soðin menguð hrísgrjón með dvalargróum í sem mynda svo toxín. Eitrunareinkenni 1-6 klst. eftir inntöku. Ekki geyma soðin hrísgjrjón við stofuhita!
Niðurgangur - ekki hitaþolið toxín. Sýking með kjöti, grænmeti og sósum. Bakteríur fjölga sér í GI og mynda eitrið ÞAR.