1b) Leki cytotoksyczne (antybiotyki)

Question 1

Antybiotyki ogólnie

Answer 1

Leki cytotoksyczne

• zróżnicowane mechanizmy działania (wbudowanie w DNA, hamowanie topoizomeraz I i II, wytwarzanie RFT0
• fazowo swoiste: najbardziej aktywne w S, G2 lub M
• produkowane przez Streptomyces

Question 2

Antybiotyki leki

Answer 2

Antracykliny

1) Doksorubicyna (Adriamycyna)
2) Daunorubicyna
3) Idarubicyna
4) Epirubicyna
5) Aklarubicyna

6) Mitoksantron
7) Piksantron

Inne

8) Bleomycyna
9) Mitomycyna (C)
10) Apazykwon
11) Daktynomycyna
12) Plikamycyna (Mitramycyna)

Question 3

-rubicyny charakterystyka

Answer 3

Antybiotyki przeciwnowotworowe, Antracykliny

• hamują topoizomerazę II
• interkalują w DNA i hamują replikację
• uszkodzenie DNA, błon
• wolne rodniki (rodniki semichinonowe, RFT wytwarzane przy udziale jonów żelaza)
• radiation recall reaction

Question 4

-rubicyny działania niepożądane

Answer 4

Antybiotyki przeciwnowotworowe, Antracykliny

1) kardiotoksyczność
2) mielosupresja
3) mucositis
4) łysienie
5) hiperpigmentacja łożyska paznokci

Question 5

Antracykliny kardiotoksyczność

Answer 5

Antybiotyki przeciwnowotworowe

• ostra: 2-3 dni po podaniu, przejściowa, zaburzenia rytmu, zapalenie mięśnia i osierdzia; często bezobjawowa
• przewlekła: kardiomiopatia rozstrzeniowa, po przekroczeniu dawki maksymalnej (550 mg/m2 Dokso lub 900 mg/m2 Epi); mechanizm niejasny, możliwe że RFT

Question 6

-rubicyny zmniejszenie kardiotoksyczności

Answer 6

Antybiotyki przeciwnowotworowe, Antracykliny

• postaci liposomalne (Doksorubicyna, Cytarabina- Daunorubicyna)
• wlewy przez 96h
• małe dawki co tydzień
• Deksrazoksan: lek chelatujący żelazo wewnątrz komórek, 30 min przed antracykliną; może zmniejszać skuteczność terapii

Question 7

Radiation recall reaction

Answer 7

• właściwość Antracyklin
• ‘przypomina’ tkance promieniowanie jonizujące
• rumień ze złuszczeniem na naświetlanej uprzednio skórze

Question 8

Doksorubicyna

Answer 8

Antybiotyki przeciwnowotworowe, Antracykliny

• wiele guzów i białaczek
• najczęściej używana (z reguły z Cisplatyną, Cyklofosfamidem, 5-FU)
• dawka maksymalna: 550 mg/m2

Question 9

Daunorubicyna

Idarubicyna

Answer 9

Antybiotyki przeciwnowotworowe, Antracykliny

• rzadko, głównie w AML

Question 10

Epirubicyna

Answer 10

Antybiotyki przeciwnowotworowe, Antracykliny

• rak sutka oraz rak żołądka
• dawka maksymalna: 900 mg/m2

Question 11

Mitoksantron

Piksantron charakterystyka

Answer 11

Antybiotyki przeciwnowotworowe, Antracykliny

• zaawansowany, oporny na hormonalne rak prostaty, chłoniaki nieziarnicze, rak sutka, AML
• łaczy się z DNA (pęknięcia), inhibitor topoizomerazy II
• Piksantron: pochodna Mitoksantronu, mniej kardiotoksyczny

Question 12

Mitoksantron

Piksantron działania niepożadane

Answer 12

Antybiotyki przeciwnowotworowe, Antracykliny

• niebieskie przebarwienia łożyska paznokci, twardówek i moczu (najbardziej 1-2 dni po użyciu)
• kardiomiopatia
• mielosupresja
• pp
• łysienie

Question 13

Bleomycyna charakterystyka

Answer 13

Antybiotyki przeciwnowotworowe

• ziarnica złośliwa, chłoniaki nieziarnicze, guzy terminalne GiSu, płaskokomórkowy rak szyjki macicy, skóry i sromu
• do jam ciała przy wysiękach nowotworowych
• glikopeptydy wiążące zelazo i łączące się z DNA, powstają RFT
• najsilniej w G2, ale też słabo niezależnie od cyklu

Question 14

Bleomycyna działania niepoządane

Answer 14

Antybiotyki przeciwnowotworowe

1) zwłókniające zapalenie płuc (suchy kaszel, duszność, trzeszczenia, nacieki zapalne w RTG; wystąpieniu sprzyja starszy wiek, dawka powyżej 400j. i radioterapia klp)
2) zmiany skórno- śluzówkowe (pęcherze bleomycynowe; głównie dłonie i jama ustna)

3) reakcje alergiczne ze wzrostem temperatury
4) mielosupresja rzadko

Question 15

Mitomycyna (Mitomycyna C) charakterystyka

Answer 15

Antybiotyki przeciwnowotworowe

• z radioterapią i 5-FU w raku odbytu, płaskokomórkowym raku szyjki macicy, raku żołądka, sutka i trzustki
• miejscowo w powierzchownym raku pęcherza
• redukowana do pochodnej alkilującej DNA (niedotlenione komórki guza są bardziej wrażliwe)
• niezalezna od cyklu (aktywna we wszystkich fazach)

Question 16

Mitomycyna (Mitomycyna C) działania niepożądane

Answer 16

Antybiotyki przeciwnowotworowe

1) zespół hemolityczno- mocznicowy
2) śródmiąższowe zapalenie płuc

3) mielosupresja
4) mucositis
5) nudności i wymioty

Question 17

Apazykwon

Answer 17

Antybiotyki przeciwnowotworowe

• miejscowo w powierzchownym raku pęcherza
• pochodna Mitomycyny C
• podobny mechanizm działania

Question 18

Daktynomycyna

Answer 18

Antybiotyki przeciwnowotworowe

• nowotwory wieku dziecięcego (guz Wilmsa, rhabdomyosarcoma, mięsak Ewinga), guzy germinalne, zaśniad groniasty
• łączy się z DNA w mniejszym rowku (między parami G i C) hamując polimerazę RNA (transkrypcję i powstawanie rRNA)
• może powodować radiation recall reaction
• niepoządane typowe

Question 19

Plikamycyna (Mitramycyna) charakterystyka

Answer 19

Antybiotyki przeciwnowotworowe

• rak jąder, przerzuty osteolityczne do kości
• rzadko w chorobie Pageta
• wiąże się z DNA, upośledza replikace i tranksrypcję
• wytwarzana przez Streptomyces plicatus

Question 20

Plikamycyna (Mitramycyna) działania niepożadane

Answer 20

Antybiotyki przeciwnowotworowe

1) hipokalcemia (dlatego używana w leczeniu hiperkalcemi przy przerzutach)

2) alergie
3) mielosupresja
4) uszkodzenie pp