1b) Leki cytotoksyczne (pochodne epipodofilotoksyny, barwinka, kamptotecyny i taksany)

Question 1

Pochodne epipodofilotoksyny leki

Answer 1

1) Etopozyd

2) Tenipozyd

Question 2

Pochodne epipodofilotoksyny charakterystyka

Answer 2

• nowotwory jądra, jajnika, płuc, układu chłonnego
• dożylnie lub doustnie
• hamują topoizomerazę II (replikacja i pękanie DNA)
• późna S i początek G2
• półsyntetyczne pochodne epipodofilotoksyny z korzenia stopkowca tarczowatego (Podophyllum peltatum) z rodziny berberysowatych
• samą epipodofilotoksynę stosuje się obecnie rzadko, jedynie miejscowo w HPV

Question 3

Pochodne epipodofilotoksyny działania niepożądane

Answer 3

1) mielosupresja
2) łysienie
3) nudności i wymioty
4) biegunka

Question 4

Pochodne alkaloidów barwinka różyczkowego leki

Answer 4

1) Winblastyna
2) Winkrystyna
3) Winorelbina

4) Winflunina

Question 5

Pochodne alkaloidów barwinka różyczkowego charakterystyka

Answer 5

• łączą się z tubuliną (hamowanie polimeryzacji mikrotubul i działania wrzeciona mitotycznego)
• psują cytoszkielet (upośledzenie transportu aksonalnego, neurotoksyczność)
• faza M
• barwinek = Vinca rosea

Question 6

Winblastyna

Answer 6

Pochodne alkaloidów barwinka różyczkowego

• ziarnica złośliwa, chłoniaki nieziarnicze, rak sutka, guzy germinalne
• neuropatia (osłabieni odruchów ścięgnistych)
• mielosupresja, łysienie, nud/wym

Question 7

Winkrystyna zastosowanie

Answer 7

Pochodne alkaloidów barwinka różyczkowego

• z Prednizonem w ALL u dzieci
• nowotwory wieku dziecięcego, ziarnica złośliwa, chłoniaki nieziarnicze, szpiczak plazmocytowy

Question 8

Winkrystyna działania niepożądane

Answer 8

Pochodne alkaloidów barwinka różyczkowego

1) neurotoksyczność (najsilniej spośród tej grupy)
- typowo neuropatia obwodowa
- czasem neuropatia autonomiczna (hipotonia ortostatyczna, nietrzymanie moczu i stolca, niedrożnośc porażenna jelit)
- porażenia nerwów obwodowych
- ataksja, drgawki, śpiaczka

2) uszkodzenie przysadki (SIADH)
3) mielosupresja słabiej niż Winblastyna

Question 9

Winorelbina

Answer 9

Pochodne alkaloidów barwinka różyczkowego

• niedrobnokomórkowy rak płuc i rak sutka
• osłabienie odruchów ścięgnistych
• wzrost aminotransferaz
• może być SIADH
• mielosupresja, nud/wym

Question 10

Winflunina

Answer 10

Pochodne alkaloidów barwinka różyczkowego

• nowy lek
• może być skuteczna w raku pęcherza i dróg moczowycvh
• mniej objawów niepożądanych niż starsze

Question 11

Taksany (Taksoidy) leki

Answer 11

1) Paklitaksel
2) Docetaksel
3) Kabazytaksel

Question 12

Paklitaksel

Docetaksel charakterystyka

Answer 12

Taksany (Taksoidy)

• rak sutka, jajnika, drobnokomórkowy i nie płuc, przełyku, żołądka, prostaty, pęcherza, nowotwory GiS, mięsak Kaposhiego
• łączą się z tubuliną (hamują jej DEpolimeryzację i hamują wrzeciono podziałowe)
• kiedyś z kory cisu pacyficznego (Taxus brevifolia) obecnie półsyntetycznie lub transgenicznie z innych cisów

Question 13

Paklitaksel

Docetaksel działania niepożądane

Answer 13

Taksany (Taksoidy)

1) poważne reakcje alergiczne (podaje się przed lekiem Deksametazon, Difenhydraminę i antagonistę H2)

2) neuropatia obwodowa
3) obrzęki kończyn
4) zaburzenia rytmu serca

5) mielosupresja
6) nud/wym

Question 14

Abraxane

Answer 14

Preparat Paklitakselu z albuminą

• mniej odczynów alergicznych (nie wymaga premedykacji)
• mniej nasilona mielosupresja i neurotoksyczność

Question 15

Kabazytaksel

Answer 15

Taksany (Taksoidy)

• oporny, zaawansowany rak prostaty
• mniejsze powinowactwo do glikoproteiny P
• nowy lek

Question 16

Pochodne kamptotecyny leki

Answer 16

1) Topotekan
2) Irynotekan
3) Sylatekan

Question 17

Pochodne kamptotecyny działania niepożadane

Answer 17

1) biegunka
- wczesna (do 24h, zalezna od pobudzenia cholinergicznego, zwalczana cholinolitykami np Atropiną)
- późna (2-10 dni, ciężki, nawet zagrażający życiu przebieg, intensywne leczenie podtrzymujące)

2) mielosupresja
3) nud/wym

Question 18

Pochodne kamptotecyny charakterystyka

Answer 18

• hamują topoizomerazę I (replikację)

- izolowane z drzewa Camptotheca acuminata

Question 19

Topotekan

Answer 19

Pochodne kamptotecyny

• zaawansowany rak jajnika, drobnokomórkowy rak płuc (2 rzut w obu)
• działa bezpośrednio na topoizomerazę I

Question 20

Irynotekan

Answer 20

Pochodne kamptotecyny

• zaawansowany rak okrężnicy
• działa na topoizomeraze I po przeksztalceniu do aktywnego metabolitu