8.2 diagnostiek van immunodeficienties

Question 1

welke typen immuundeficiencies zijn er?

Answer 1

primaire immuundeficienties (PID)

secundaire immuundeficienties

Question 2

noem kenmerken van secundaire immuundeficienties

Answer 2

oorzaak van immuundeficientie ligt buiten het immuuunsysteem

meestal verworven

vrij frequent

meestal is het immuunsysteem diffuus aangedaan–> meerdere functies gestoord

Question 3

noem kenmerken primaire immundeficienties?

Answer 3

oorzaak van immuundeficientie ligt bij immuunsysteem zelf

genetisch defect

zeldzaam

vaak 1 specifiek deel van het immuunsysteem aangedaan:
- deze ziekten geven meer inzicht in het functioneren van het immuunsysteemn

Question 4

wat zijn symptomen van immuundeficienties?

Answer 4

infecties

auto reactiviteit (auto- antistoffen, AIZ)

granuloomvorming

tumoren (vooral maligne lymfomen en leukemieën)

Question 5

wat is het diagnostisch proces van primaire immuundeficienties?

Answer 5

immunofenotypering (bloed, beenmerg)

DNA mutatie analyse

Question 6

wat zijn de 10 warning signs voor een primaire immuundeficientie?

Answer 6

1. minimaal 4 nieuwe oorinfecties binnen 1 jaar
2. minstens 2 serieuze sinusinfecties binnen 1 jaar
3. minstens 2 maanden antibiotica nodig voor kleine infecties
4. minstens twee pneumonien binnen 1 jaar
5. een kind dat niet groeit of aankomt in gewicht
6. recidiverende diepe abcessen in huid of organen
7. persisterende zweertjes in de mond of schimmelinfectie op de huid
8. infecties die alleen overgaan met iv antibiotica
9. minstens 2 diepe infecties inclusief sepsis
10. familieanamnese met primaire immuundeficienties

Question 7

wat is rol flowcytometrie in PID diagnostiek?

Answer 7

analyse van aantallen lymfocyten (T/B/NK)

analyse eiwitexpressie

analyse voorloper b-cel differentiatie in het beenmerg

analyse van perifere b cel subsets

Question 8

wat zijn B en wat zijn T cellen voor bij de flowcytometrie?

Answer 8

B cellen: CD19+ en CD3-
T cellen: CD19- en CD3+

Question 9

hoe gaat analyse b cel differentiatie in beenmerg?

Answer 9

met markers cd10, cd19 en cd20 wordt gekeken in wel stadium de b cel zich bevindt
er kan worden nagegaan waar het in de ontwikkeling fout is gegaan

Question 10

wat is relevantie identificatie van genetiscg defect in PID patienten?

Answer 10

geeft exacte (moleculaire) diagnose

legt basis voor adequate behandeling en prognose

biedt mogelijkheid voor lange termijn preventiestrategie, ter beperking van complicaties en irreversibele orgaanschade

draagt bij aan therapietrouw en biedt mogelijkheden voor genetic counseling

is vereiste voor gentherapie

Question 11

hoe gaat fluorescent sequencen van PCR producten?

Answer 11

1. PCR: amplification van exonen
2. sequencing van PCR producten (exonen en splice sites)

Question 12

welke typen mutaties zijn er?

Answer 12

puntmutaties (verandeirng van 1 nucleotide)

splice site mutaties

kleine deleties en inserties

grote deleties

Question 13

welke soorten punt mutaties zijn er?

Answer 13

silent mutatie: geen aminozuurverandering

missense mutatie: aminozuurverandering (ziekmakend?)

nonsense mutatie: stopcodon

Question 14

waar bevinden splice site mutaties zich?

Answer 14

in het grensgebied van het exon en intron

Question 15

waartoe leiden deleties of inserties?

Answer 15

verandering van aminozuurvolgorde

Question 16

hoe kunnen grote deleties worden aangetoond?

Answer 16

met PCR (te kort of geen PCR product) of met southern blotting

Question 17

wat is X-gebonden agammaglobulinemie (XLA)?
- klinische presentatie
- genetisch defect

Answer 17

PID (primaire immuundeficientie)

genetisch defect:
- mutatie BTK gen (op chromosoom Xq12.3-22)
- X-geboden agammaglobulinemie (XLA)

klinische presentatie: vanaf 3 maanden na geboorte veel infecties met pyogene bacterien

Question 18

wat zijn immunologische afwijkingen bij XLA?

Answer 18

serumconcentraties IgG, IgM en IgA zeer sterk verlaagd

geen B-cellen in bloed

in lymfeklier: nauwelijks follikels en geen of weinig plasmacellen

normale cellulaire immuniteit (dwz afweer tegen virussen en schimmels is grotendeels ongestoord)

Question 19

wat is severe combined immunodeficiency (SCID)?

Answer 19

PID

afwezigheid van functionele T cellen in combinatie met gestoorde B cel functie

T en NK cellen zijn aangedaan en zie je niet op flowcytometrie

mutatie in IL2RG gen

therapie:
hematopoietische stamcel transplantaties (of gentherapie)

Question 20

wat zijn ontwikkelingen in de sequentie analyse?

Answer 20

radio active sanger seqeuncing

fluorescent gel based sequencing

fluorescent capillary sequencing

nextr generation sequencing

Question 21

welke mensen met SCID hebben beste overleing?

Answer 21

die gediagnosticeerd worden bij de geboorte, dus die er vroeg bij zijn, 90% overleving. bij vroege diagnose

mensen die worden gediagnosticeerd bij symptomen (late overleving) 40% overleving. late diagnose

Question 22

wat is neonatale screening voor SCID?

Answer 22

hielprikscreening

vaststellen dat er geen T cellen aanwezig zijn in bloed bij geboorte

Question 23

hoe is de neonatale screening voor SCID?

Answer 23

aantonen TRECs (als maat voor aanwezigheid van T cellen)
- veel TRECs–> gezond
- weinig TRECs–> mogelijk SCID