Hc 7 Boek Flashcards
(37 cards)
Geschiedenis van de dialectische gedragstherapie;
Dialectische gedragstherapie (DGT) is in de jaren ’80 ontwikkeld om mensen met een hoog risico op
zelfmoord en met complexe klinische problemen te behandelen. Hierbij lag de nadruk op het
helpen van chronisch suïcidale personen om een leven op te bouwen dat zij als de moeite waard
beschouwden. Er werd gekozen voor een behandelfocus op borderline persoonlijkheidsstoornis
(BPS), omdat deze stoornis een grote overlap had met suïcidaal gedrag
Dialectische gedragstherapie heeft 2 uitgangspunten die niet bleken te werken;
- Het leven van chronisch suïcidale mensen was vaak al ondraaglijk. De behandeling begon
dus met een focus op verandering om de diepe en vele problemen van deze mensen te
‘repareren’. Hoewel verandering nodig was, werd dit door de cliënten ervaren als
ontkrachtend en ondraaglijk—> wanneer mensen gevraagd worden om te veranderen raken
ze emotioneel ontregeld (verbaal aanvallen, zelfbeschadiging), omdat ze dit zien als een bedreiging voor hun eigen identiteit en waarde. - Omdat de focus op verandering averechts werkte, was het alternatief een sterke focus op
de volledige aanvaarding van de emoties, cognities en gedragingen van de cliënt, waarbij
verandering niet nodig was. Dit werd echter weer gezien als een ontkrachting van het lijden
van het individu; als de therapeut volledige acceptatie communiceerde en geen manieren
voorstelde waarop de cliënt kon veranderen, leek het alsof de therapeut de diepte van het
lijden bij de cliënt niet begreep en geen hulp aanbood.
Gezien het falen van het focussen op verandering of acceptatie, kwam de behandeling tot de
oplossing van evenwicht tussen de twee:
cliënten én therapeuten moesten het leven van de
cliënt op dit moment accepteren en tegelijkertijd strategieën voor verandering leren, zodat het leven
van de cliënt kon verbeteren
Linehan zocht naar technieken om zowel therapeuten als hun cliënten te leren de werkelijkheid te
accepteren zoals die was, terwijl ze aan verandering werkten. Dit leidde tot;
contemplatieve
gebedspraktijken en zen om het bewustzijn en de acceptatie van het huidige moment te vergroten.
Linehan nam de taak op zich om zen- en contemplatieve gebedspraktijken om te zetten in gedrag dat mensen met een hoog risico op zelfmoord en met complexe klinische problemen zouden kunnen vertonen
- Zen —> mindfulness
- Contemplatieve gebedspraktijken—> vaardigheden voor acceptatie van de realiteit
Er zijn drie raamwerken die bijdragen aan de DGT-theorie;
(1) dialectiek, (2) sociale gedrags-
theorie en (3) zenpraktijk
1) Dialectische filosofie
Dialectiek = het doelgericht omgaan met (schijnbare) tegenstellingen
De dialectiek wordt gebruikt als een theoretisch raamwerk dat de focus van DGT op technieken voor zowel acceptatie als verandering bijeen kan houden (omdat acceptatie en
verandering twee totaal verschillende dingen zijn); DGT kan worden gezien als een
overtuigingsproces dat door de therapeut wordt geleid via een dialoog met de cliënt; de
therapeut probeert de cliënt ervan te overtuigen zijn wereldbeeld en gedrag te veranderen
om de therapiedoelen te bereiken; de therapeut identificeert de tegenstrijdigheden in het
standpunt van de cliënt, en helpt de cliënt een nieuw standpunt te ontwikkelen waarbij deze
tegengestelde opvattingen samenkomen
DGT gaat uit van de biosociale theorie, wat leidt tot de volgende implicaties
• DGT-cliënten kunnen niet los van hun omgeving worden begrepen
• De interactie tussen een kind met verhoogde biologische emotiegevoeligheid en een
invaliderende omgeving zorgt voor een hoger risico op de ontwikkeling van stoornissen
• Wanorde of ontregeling wordt veroorzaakt door meerdere factoren, en niet door op
zichzelf staande factoren
• Casusconceptualisaties omvatten bij DGT meerdere factoren die hebben bijgedragen
aan de etiologie (= ontwikkeling) van ontregeling
De meest fundamentele dialectische spanning is die tussen acceptatie en verandering
• Individuele therapie; elke sessie moet een evenwicht zijn tussen de focus op
acceptatie en verandering
• Groepstherapie; er ontstaat vaak spanning tussen het accepteren van cliënten zoals ze zijn en het aandringen op verandering in hun gedrag, zodat hun individuele gedrag het therapeutische proces voor andere cliënten in de groep niet verstoort
• Artsen; ze accepteren elkaars grenzen, maar tegelijkertijd dagen ze die grenzen ook uit
wanneer een cliënt meer klinische inspanning nodig heeft
2)vBasis in de sociale gedragstheorie;
Sociale gedragstheorie = om een bepaalde emotie te begrijpen en te reguleren, moet men
de ahecten, cognities en gedragingen begrijpen die optreden als onderdeel van die emotie
—> dit model vormt de basis voor het gedragsmodel van DGT. Hierdoor omvat de gedragsanalyse bij DGT een beoordeling van variabelen bínnen individuen, maar ook in hun omgeving
Ketenanalyse
een grondige, stapsgewijze bevraging van de omgevingsvariabelen of
triggers, cognitieve reacties en fysiologische reacties die verband houden met bepaald doelgedrag; zodra de therapeut inzicht heeft in de componenten die van
invloed zijn op het (disfunctionele) gedrag, kan de keten worden ‘opgelost’, waarbij de
cliënt en de therapeut zich richten op alle ‘schakels’ van de keten (omgeving, cognitief,
aoectief, gedragsmatig) die kunnen worden veranderd, zodat het doelgedrag in de
toekomst kan worden vermeden.
—> Alle ontregelde gedragingen en cognities die therapiedoelen vertegenwoordigen, kunnen
in verband worden gebracht met ontregelde emoties en omgevingscomponenten; DGT als
behandeling voor de ontregeling van emoties maakt gebruik van veranderingen in het
emotionele systeem door de gedrags-, cognitieve en omgevingscomponenten te
beïnvloeden
Linehan ontwikkelde het biosociale model van emotie-ontregeling;
het model omvat twee
factoren die met elkaar interacteren:
1. Een individu dat biologisch kwetsbaar is voor verhoogde emotionele reacties
2. Een invaliderende sociale omgeving die het kind niet leert hoe het moet reageren op
emoties en emoties moet begrijpen, accepteren, tolereren en beheersen. —> Zelfbeschadiging wordt vanuit dit perspectief gezien als een disfunctionele (maar
ehectieve) manier om lijden te reguleren bij gebrek aan functionele emotieregulatie
vaardigheden
3) Fundament in de zenbeoefening en contemplatief gebed
Zenbeoefening in DGT komt voort uit Linehans zoektocht naar een techniek van acceptatie
die geen bijbedoeling van verandering zou hebben. Hoewel CGT ehectief is in het aanleren
van veranderingsgerichte technieken, is het niet hun kracht om acceptatietechnieken aan te
leren. Linehan kwam erachter dat zenbeoefening en contemplatieve gebedslessen tot
acceptatie leidde. Hierbij werd er gekozen voor zenbeoefening, omdat deze goed aansloot
bij de kern van DGT
• ‘Wise Mind’
• mindfulness-meditatie
Wise mind
afgeleid van de Zen-leer dat ieder individu een inherent vermogen tot
wijsheid heeft. Het idee was niet dat de therapeut aan een proces begint om een cliënt te leren wijs te zijn, maar dat de cliënt dat vermogen al in zich had en dat het de rol van de therapeut was om hem te helpen de barrières weg te nemen en de gewoonte te ontwikkelen om toegang te krijgen die wijsheid
Mindfulness meditatie
in kleine stukjes die cliënten konden leren en oefenen. De focus
ligt hierbij op acceptatie van de werkelijkheid zoals die op dit moment is, zonder oordeel
en met volledig bewustzijn deelnemen aan de werkelijkheid; dit soort bewustzijn leidt
tot de vaardigheid om precies te beschrijven wat wordt waargenomen i.p.v. wat wordt
geïnterpreteerd
Er is het meeste onderzoek gedaan naar de ehectiviteit van DGT bij borderline;
een stoornis die gekenmerkt wordt door een ontregeling van emoties, wat alg gevolg ook zorgt voor cognitieve- en gedragsontregeling (zelfbeschadiging, zelfmoordpogingen); bij borderline-patiënten is DBT effectief gebleken bij het terugdringen van ziekenhuisopnames, suïcidaal- en zelfbeschadigend gedrag en bij het verbeteren van indicatoren voor emotiedisregulatie (depressie, hopeloosheid, angst, impulsiviteit). DGT is ook aangepast aan andere bevolkingsgroepen en ehectief gebleken bij depressie, eetstoornissen, middelenmisbruik, ADHD, gedetineerden en stalkingdelinquenten
(omdat veel stoornissen gekenmerkt worden door emotionele disregulatie)
DGT als transdiagnostische behandeling
Gezien het succes van DGT in het verminderen van emotie ontregeling, waarbij emotie ontregeling een veelvoorkomende factor is binnen veel stoornissen, wordt DGT voorgesteld als een
transdiagnostische behandeling voor emotie ontregeling; omdat DGT effectief is gebleken in het
verminderen van emotie ontregeling bij borderline (= één van de meest uitdagende klinische
groepen) kun je veronderstellen dat DGT succesvol is in het verminderen van emotie ontregeling in
andere klinische groepen
DGT als modulaire behandeling; modulariteit;
een strategie die in verschillende domeinen (informatica, architectuur) wordt
gebruikt voor het oplossen van complexe problemen, waarbij een complex probleem wordt
opgesplitst in kleinere deelproblemen die geïsoleerd opgelost worden, en waarvan de oplossingen
vervolgens kunnen worden opgenomen in de volledige oplossing voor het oorspronkelijke
‘complexe’ probleem à DGT is conceptueel modulair op meerdere niveaus (tabel)
Functie behandeling —> verschillende therapievormen
- vaardigheid vergroten —> vaardigheidstraining
- verbeteren + behouden van motivatie—> individuele therapie
- verzekeren van verandering door behandeling—> coaching buiten de sessie
- motivatie van therapeuten vergroten—> overleg met therapeutenteam
- aanpassen aan omgeving om voortgang te ondersteunen—> familie-interventie
Daarnaast worden strategieën gegroepeerd in acceptatiestrategieën, veranderingsstrategieën en
dialectische strategieën. Deze strategieën worden dan weer gegroepeerd in:
- Kernstrategieën
- Communicatiestrategieën
- Omgevings managementstrategieën
Ten derde is de structuur van vaardigheidstraining ook modulair en doorlopen vaardigheidstrainers een opeenvolging van verschillende
sessiesecties:
- Welkomst + gesprek terwijl deelnemers zich bij de groep
voegen - Korte mindfulness-oefening gevolgd door feedback op de
ervaring - Huiswerk doornemen en oplossen van problemen als het
huiswerk niet is afgemaakt - Aanleren van nieuwe vaardigheden en sessieoefeningen
- Nieuwe huiswerkopdracht voor de volgende week
- Afsluiten met een activiteit.
De inhoud van de vaardigheidstraining is modulair omdat de vaardigheden zijn georganiseerd in
verschillende modules (mindfulness, ontregeling van emoties, emotieregulatie, noodtolerantie).
Waarom is DGT ontwikkeld?
Tenslotte is DGT ontworpen om zich te richten op mensen met complexe, multidiagnostische
klinische problemen. Het was voor DGT niet haalbaar om aparte behandelmethoden te
ontwikkelen voor de vele klinische problemen, waardoor DGT is ontwikkeld om te voorzien in wat bij
andere behandelingen ontbrak. Hierdoor wordt DGT gebruikt naast andere evidence-based
behandelingen, om op zichzelf staande klinische problemen te behandelen
DGT en de algoritmische kenmerken van gedragsbeoordelingstaken;
Een nauwkeurige en geldige gedragsbeoordeling is een kerncomponent van DGT, want interventies
zijn waarschijnlijk inehectief als het probleem niet goed is geïdentificeerd à DGT heeft
gedragsbeoordelingstechnieken ontwikkeld die een bepaalde structuur volgen die kan worden
weergegeven door een algoritme = een proces of een reeks stappen die moeten worden gevolgd bij
probleemoplossende operaties à op het gebied van DGT kan een algoritme worden gebruikt om
ervoor te zorgen dat de beoordeling alle stukjes informatie blootlegt die nodig zijn om het
probleem te definiëren
- ketenanalyse; een therapeut of cliënt kan een ketenanalyse uitvoeren om inzicht te
krijgen in de stappen die leiden tot zelfbeschadigend gedrag. Zodra alle schakels in de keten
van ineoectief gedrag aan het licht zijn gekomen, kunnen de therapeut en de cliënt
samenwerken om erachter te komen hoe ze een schakel het beste kunnen veranderen,
zodat een vergelijkbare reeks van initiële gebeurtenissen tot een andere uitkomst leidt
- ontbrekende schakelsanalyse
Ontbrekende schakelsanalyse
(missing links-analyse) wordt uitgevoerd om het
ontbrekende gedrag te identificeren dat ertoe heeft geleid dat het verwachte gedrag niet
heeft plaatsgevonden; kan worden gebruikt om de ontbrekende schakels te identificeren
die ertoe hebben geleid dat de cliënt het huiswerk niet heeft gedaan zoals afgesproken. Op
basis van deze specifieke schakels worden probleemoplossende vaardigheden aangeleerd.
—> De DGT-vaardigheidstraining is zo gestructureerd dat er aan het einde van elke sessie huiswerk
voor het oefenen van vaardigheden wordt opgegeven
Plaatje ontbrekende schakelanalyse
voorbeeld van
stappen die ondernomen
worden gedurende de
sessie om de ontbrekende
schakel te identificeren
waarom de cliënt zijn
huiswerk niet gemaakt
heeft. Dit is ook een
voorbeeld van een
algoritme