Hc 8 Flashcards
(67 cards)
Ontwikkeling emdr
Eye Movement Desensitization and Reprocessing (EMDR) is ontwikkeld door Francine Shapiro in
1989. Terwijl ze aan het lopen was dacht ze aan iets negatiefs, maar merkte dat wanneer ze met
haar ogen bewoog, de intensiteit van haar klachten en negatieve gedachten afnam à EMDR is een
handmatige behandelmethode die gericht is op de vermindering van (ahectieve) symptomen die
zijn begonnen na, of gerelateerd zijn aan, beangstigende, schokkende of verontrustende
gebeurtenissen
Hoe werkt EMDR
Bij een traumatische gebeurtenis zorgt de herinnering van deze gebeurtenis voor angst en stress,
waardoor het opgeslagen wordt in het lange termijngeheugen. Wanneer iemand wordt herinnerd
aan deze gebeurtenis of te maken krijgt met triggers, voelt diegene zich opnieuw angstig en gestrest
zoals tijdens de traumatische gebeurtenis
- Mensen kunnen bepaalde gebeurtenissen op een andere manier herinneren of zien,
waardoor de grens voor wat als traumatisch ervaren wordt voor iedereen anders is
Tijdens de EMDR-behandeling worden deze opgeslagen herinneringen van gebeurtenissen
opgeroepen. Tijdens de sessie wordt de lading van de gebeurtenis verminderd door
oogbewegingen (= desensitisatie), en wordt de herinnering hersteld door er een andere betekenis
aan te geven (= reprocessing). Hierdoor kan het op een gezonde en positieve manier opgeslagen
worden in het lange termijn geheugen
De therapeut is een ‘facilitator’ van een natuurlijk verwerkingsmechanisme;
door het
trauma is het verwerkingsproces verstoord geraakt, waardoor de therapeut de functie heeft
de cliënt te helpen om deze herinnering op een natuurlijke manier op te slaan
EMDR is te gebruiken wanneer de cliënt last heeft van….
- PTSS
- “Trauma” of gebeurtenis gerelateerde symptomen of stoornis (small-t trauma’s)
- Disfunctionele kernovertuigingen; EMDR wordt als extra behandeling gebruikt bij schematherapie, DGT of andere vormen van therapie
• Negatief zelfbeeld; “Ik ben waardeloos”, “Ik ben een verliezer”
• Negatieve perceptie van mensen in het algemeen; “Niemand is te vertrouwen” - Sommige As-I stoornissen; sociale angststoornissen, depressie
- Bij complexe PTSS en persoonlijkheidsstoornissen.
Het is vooral belangrijk dat er een concrete, actuele herinnering is aan een bewuste of onbewuste
en traumatische of onaangename gebeurtenis (een flashback of nachtmerrie). Alleen het gevoel
aan de herinneringen is niet voldoende om EMDR uit te voeren. Daarnaast moet er een duidelijke
(of tenminste verondersteld) link zijn tussen een gebeurtenis en het begin of verergering van de
symptomen van de patiënt; de symptomen horen er niet van tevoren al te zijn, want dan kunnen
ze mogelijk geen verband houden met het trauma
EMDR is (nog) niet te gebruiken wanneer…
- De traumatische ervaring nog voortduurt (huiselijk geweld is nog steeds bezig); EMDR
is pas ehectief ná een traumatische gebeurtenis
• EMDR kan dus niet gebruikt worden als de cliënt nog
in een gewelddadige relatie zit, maar het kan wel
gebruikt worden om het zelfbeeld van de cliënt
bijvoorbeeld te verhogen, zodat diegene sterk genoeg
wordt om de relatie te verlaten - De cliënt niet in staat is om binnen de window of
tolerance te blijven (plaatje):
• Te laag niveau = hypoarousal; de cliënt voelt niks, er
komt niks binnen bij de cliënt
• Te hoog niveau = hyperarousal; de cliënt voelt alle emoties heel heftig, waardoor diegene vast zit in de
spanning en er dus ook niks binnen komt bij de cliënt. Hierdoor kan diegene ontregelen (het gebruik van ontspanningstechnieken kan dan helpen)
• Alleen in de optimale zone is iemand in staat om te redeneren, te leren enz
Wanneer de cliënt niet in staat is om binnen de window of tolerance te blijven, kan dit verschillende redenen hebben:
(1) gebruik van kalmerende middelen, (2) de therapeutische
alliantie is niet sterk (geen vertrouwen), (3) de cliënt voelt zich niet veilig, (4) hoge vermijding of
(5) er is een crisis die eerst de aandacht nodig heeft.
- Als dit het geval is, moet er eerst gewerkt worden aan een copingmechanisme
(ontspanningstechnieken), of moeten er andere activiteiten uitgevoerd worden om het
gevoel van veiligheid te vergroten
Posttraumatische stressstoornis (PTSS)
Voorbeelden van traumatische gebeurtenissen
Duidelijke trauma’s;
- auto-ongeluk
- seksueel of fysiek misbruik
- gewapende overval
- aardbeving
- oorlog—> Shell shock
Andere mogelijke trauma’s
- echtscheiding
- verlies van huisdier
- ontslagen worden
- (cyber) pesten
- in je broek plassen in het openbaar als kind
- iemand die jou leuk vind vind jou niet leuk
—> Wanneer je van jezelf een angstig persoon bent, ben je ook vatbaarder voor mentale stoornissen
(PTSS), omdat je gebeurtenissen sneller als traumatisch ervaart
DSM-V criteria
A. Blootstelling aan werkelijke of dreigende dood, ernstig letsel of seksueel geweld
(rechtstreeks, als getuige, is gebeurd met een naaste familielid of vriend, overmatig
blootgesteld aan aversieve details)
B. Aanwezigheid van één of meer intrusiesymptomen die verband houden met de
traumatische gebeurtenis(sen), beginnend na de traumatische gebeurtenis(sen)
1. Terugkerende, onwillekeurige en indringende verontrustende herinneringen
2. Terugkerende, onvrijwillige en indringende angstige dromen
3. Dissociatieve reacties (flashbacks, depersonalisatie, derealisatie)
4. Intense of langdurige psychologische distress bij blootstelling aan interne of externe
signalen (= triggers), die een aspect van de traumatische gebeurtenis(sen) symboliseren
of daarop lijken à wanneer je bent aangereden door een rode auto, raak je in distress
wanneer je een rode auto langs ziet rijden
5. Opvallende fysiologische reacties op interne of externe signalen (= triggers)
C. Aanhoudende vermijding van interne of externe stimuli die verband houden met de
traumatische gebeurtenis(sen), beginnend nadat de traumatische gebeurtenis(sen) hebben
plaatsgevonden à als iemand een auto-ongeluk heeft gehad, gaat diegene met PTSS niet
meer autorijden, bij iemand in de auto zitten of gaat diegene de deur zelfs niet meer uit
D. Negatieve veranderingen in cognities en stemming in verband met de traumatische
gebeurtenis(sen), die beginnen of verergeren na de traumatische gebeurtenis(sen) à
aanhoudende negatieve emotionele toestand, vervormde cognities, onthechting à
vrouwen voelen zich vaak schuldig of niks waard nadat ze verkracht zijn
E. Duidelijke veranderingen in arousal en reactiviteit in verband met de traumatische
gebeurtenis(sen), die beginnen of verergeren na de traumatische gebeurtenis(sen) à
woede-uitbarstingen, hypervigilantie, slaapstoornissen, zelfdestructief gedag, heel erg
schrikken van allerlei dingen, prikkelbaar zijn.
à Criteria B, C, D en E moeten langer dan één maand aanhouden
à Het moet aanzienlijk leed en een functionele beperking veroorzaken
à Het is niet toe te schrijven aan de fysiologische ehecten van een middel of medische aandoening
Hersenen bij ptss
Mensen die last hebben van PTSS hebben een hyperactieve amygdala = centrum van alle emoties,
is een soort ‘alarmbel’ die constant aan staat wanneer je PTSS hebt. Lichamelijke beweging zorgt
ervoor dat de amygdala goed werkt, waardoor dit kan dienen als een beschermende factor voor
depressieve gevoelens.
- Flight-fight-freeze reactie; stresshormonen, neurotransmitters komen vrij
(noradrenaline, cortisol en epinefrine)—> het systeem raakt overbelast en overgevoelig —>
continue feedback loop
Prefrontale cortex en hippocampus ptss
De prefrontale cortex en hippocampus zijn juist minder actief bij mensen met PTSS. Dit zorgt voor
een belemmering van het verwerken van gebeurtenissen en traumatische herinneringen, waardoor
je minder goed kan plannen en de juiste beslissingen kan maken; doordat deze gebieden minder
actief zijn en de amygdala juist hyperactief is, neemt het emotionele deel het over van het rationele
deel
Behandelingen ptss
- EMDR
- Exposure therapie!; denkbeeldige blootstelling, langdurige blootstelling
- Cognitieve gedragstherapie voor trauma
Effectiviteit emdr
Verschillende meta-analyses van RCT-onderzoeken hebben geconcludeerd dat EMDR
gelijkwaardig is aan exposure en andere cognitieve
gedragstherapieën, ook bij het behandelen van kinderen!
- Plaatje = SUD staat voor Subjective Unit of Distress Score; bij mensen met PTSS is deze score erg hoog (79). Met behulp van EMDR wil je deze score flink laten dalen, want
dit betekent dat er minder tot geen verontrusting is bij het
herinneren van de ervaring. In het plaatje zie je dan ook dat
EMDR erin slaagt om de SUD flink te laten dalen t.o.v. voor de behandeling
Korte conclusies
- EMDR is een kortdurende behandeling, waardoor het uitvalpercentage super laag is
vergeleken met andere therapieën - EMDR laat grote e>ect sizes zien voor de vermindering van PTSS-symptomen
- EMDR lijkt ehectiever dan andere therapievormen, alleen bij imaginaire rescripting worden
er geen verschillen gevonden tussen beide therapievormen na 1 jaar follow up bij
jeugdtrauma à EMDR en imaginaire rescripting zijn even ehectief - EMDR laat de sterkte lange termijn e>ecten zien
- EMDR is de meest kostene>ectieve interventie, omdat het een snel resultaat levert (zie
onderzoek hieronder), waarbij andere therapievormen meerdere sessies nodig heeft - Het meeste onderzoek is gedaan in westerse landen bij middenklasse, heteroseksuele
mensen à diverser onderzoek naar culturele verschillen is nodig (geloof in geesten is in de
westerse cultuur afwijkend, maar in de Chinese cultuur is dit normaal)
Onderzoek van Nijdam et al. (2018) toonde het verschil aan tussen psychotherapie (Brief eclectic
psychotherapy) en EMDR;
de proefpersonen (70 per behandeling, 140 in totaal) startte het
experiment met een PTSS-score van 80
- Na 6 weken EMDR voldeed 8% nog aan de diagnose voor PTSS à EMDR bereikt snel het
gewenste ehect
- Na 6 weken psychotherapie voldeed 48% nog aan de diagnose voor PTSS
- Na 17 weken EMDR voldeed 6% nog aan de diagnose voor PTSS
- Na 17 weken psychotherapie voldeed 14% nog aan de diagnose voor PTSS
EMDR en zelfwaardering
- EMDR à desensitiseren van negatieve herinneringen die samenhangen met een laag
zelfbeeld - COMET à activeert en versterkt positieve herinneringen om het gevoel van eigenwaarde te
verhogen. Hierbij ga je stap voor stap aan de slag met het negatieve zelfbeeld, om er een
positief zelfbeeld tegen te hangen
à COMET is volgens Staring et al. (2016) nog ehectiever in het verbeteren van het negatieve
zelfbeeld dan EMDR
Voordelen emdr
- Relatief snel e>ect
• Trauma gerelateerd aan één gebeurtenis à 5 sessie
• Trauma gerelateerd aan meerdere gebeurtenissen à 8 – 12 sessies - Geprotocolleerd à de behandelingsprocedure is iedere sessie exact hetzelfde
- Er is weinig tot geen huiswerk à bij andere exposure-therapieën is dit 0.5 – 2 uur per dag
- Het wordt door cliënten en therapeuten gezien als een minder belastende behandeling
voor PTSS à de grote lijnen van het trauma zijn al voldoende, waardoor de cliënt niet alle
details hoeft te vertellen (dit is voor de cliënt vaak een opluchting) - Grote delen van de behandeling zijn non-verbaal, de therapeut vraagt alleen af en toe wat
er in de cliënt opkomt - Lagere uitval
Nadelen emdr
- In de eerste fase van de therapie zullen de symptomen toenemen, omdat diegene in het
dagelijks leven deze situaties, gedachtes en emoties vermijdt. Hierdoor kan de therapie erg
intens zijn
• 73% ervaart een toename van de symptomen (slechter slapen, meer spanning)
• Maar het heeft geen negatief ehect op het resultaat van de behandeling
• Na 2 sessies is er al een afname van de symptomen - Bij EMDR kunnen cliënten makkelijker gedachtes, emoties en situaties vermijden, terwijl ze
wel doen alsof ze meewerken aan de therapie à hier kan de therapeut weinig aan doen,
en soms hebben ze het niet eens door. Hierdoor is het als therapeut belangrijk om altijd op
te letten of een cliënt niet afdwaalt of bepaalde gedachtes of emoties vermijdt (letten op
lichaamshouding)
VERWORPEN hypotheses
- “Oogbewegingen zijn onzin en EMDR werkt op dezelfde manier als (denkbeeldige)
exposure” à je daagt iemand uit om te denken over de traumatische gebeurtenis en hier
een beeld rond te vormen, waardoor het hetzelfde is als denkbeeldige exposure à uit een
meta-analyse waarin 14 studies werden vergeleken waarin oogbewegingen VS. geen
oogbewegingen werd onderzocht, werd gevonden dat oogbewegingen een additief ehect
hadden t.o.v. alleen exposure - “EMDR stimuleert interhemisferische communicatie” à bilaterale stimulatie (links-
rechts oogbewegingen) zou de enige ehectieve methode zijn. Echter verminderde
horizontale of S-patroon oogbewegingen ook de levendigheid en emotionaliteit van
onaangename herinneringen
Momenteel gaat EMDR uit van de concurrerende werkgeheugen theorie =
een theorie die stelt dat
oogbewegingen het werkgeheugen belasten tijdens het oproepen van herinneringen, wat leidt tot
een deflatie van de verbeelding = een minder levendige en geloofwaardige herinnering
- Het lange termijngeheugen is vrijwel oneindig, maar het werkgeheugen heeft maar een
beperkte capaciteit (je kan daar gemiddeld maar 7 dingen onthouden).
De traumatische gebeurtenis bevindt zich in het lange termijngeheugen, inclusief alle bijpassende
symptomen. Door tijdens de behandeling te vragen naar de traumatische herinnering, wordt deze
verplaatst van het lange termijngeheugen naar het werkgeheugen. Hierdoor zit het werkgeheugen
nu helemaal vol met de herinnering en de bijbehorende cognities en emoties. Wanneer hier echter
een andere taak bijkomt (de oogbewegingen), ontstaat er concurrentie tussen het herinneren van
een gebeurtenis en de oogbewegingen à door de oogbewegingen wordt het werkgeheugen dus
belast, waardoor de herinnering minder levendig en emotioneel beladen wordt. Hierdoor komt
er dus ruimte voor een cognitieve herstructurering, waardoor de herinnering op een andere, minder
beladen manier opgeslagen kan worden in het lange termijngeheugen
- verbeelding deflatie
- neurobiologisch bewijs
- lagere werkgeheugen capaciteit
- geheugenverlies
Verbeelding deflatie
Bij verbeelding deflatie kan het herinneren van de gebeurtenis gebeuren in combinatie met
elke taak die het werkgeheugen belast (oogbewegingen, spelen van computerspelletjes,
mentaal rekenen)
Neurobiologisch bewijs
het activeren van het werkgeheugen onderdrukt de activiteit
van de amygdala = de alarmbel van de hersenen, speelt een centrale tol in de opslag en
reconsolidatie van herinneringen
Mensen met een lagere werkgeheugen-capaciteit hebben meer baat bij werkgeheugen-
belastende taken
wanneer mensen afdwalen van de taak, was de taak te makkelijk
- Te weinig of te veel werkgeheugen-belasting (complexe taken) leidt niet tot
Geheugenverlies
Te weinig of te veel werkgeheugen-belasting (complexe taken) leidt niet tot geheugenverlies
In het kort zijn er acht stappen te onderscheiden bij EMDR:
- Patiëntgeschiedenis en behandelplanning
- Voorbereiding
- Assessment
- Desensitisatie
- Installatie
- Bodyscan
- Afsluiting
- Her-evaluatie