Week 5 HC.5 Complexe Overerving In De Praktijk

Question 1

Leber opticus atrofie

Answer 1

Ontsteking van de oogzenuw
- mitochondriële aandoening
- ontstaan tussen 15-30 j

Question 2

Hoe ontwikkelt een Leber opticus atrofie zich?

Answer 2

• begint met eenzijdige neuritis optica -> op korte termijn gevolgd door neuritis aan de andere zijde
• ernstige visusdaling tot niveau van vingertellen
• microangiopathie van de papil

Question 3

Oorzaak Leber opticus atrofie

Answer 3

3 mutaties in het mitochondriaal DNA (mtDNA)

Question 4

Belangrijke kenmerken van mitochondriële overerving

Answer 4

• maternale overerving
• heteroplasmie: vorm van variabele expressie -> deel van mitochondriën wel en deel niet gemuteerd door splitsing tijdens de meiose

Question 5

Typisch kenmerk van mitochondriële overerving in een stamboom

Answer 5

Autosomaal dominant ogende stamboom waarbij overdracht stopt bij mannen

Question 6

Mitochondriële ziekten

Answer 6

Kunnen mitochondriaal, autosomaal of X-linked overgeërfd worden

Question 7

Moment van uiting van kerngecodeerde mitochondriële ziekten & mitochondriaal gecodeerde ziekten

Answer 7

• kerngecodeerde mitochondriële ziekten: op kinderleeftijd
• mitochondriaal gecodeerde ziekte: later (door heteroplasmie)

Question 8

Angelman syndroom
- klachten
- op basis van …

Answer 8

• ernstige epilepsie, geen spraakontwikkeling, steeds grover wordend gelaat
• op basis van imprinting

Question 9

Waarom is het Angelman syndroom een ziekte op basis van imprinting?

Answer 9

• normaal staan bepaalde delen van het paternale chromosoom 15 altijd uit
• wanneer een stuk ontbreekt van het maternale chromosoom 15, kan het uitgeschakelde paternale chromosoom hiervoor niet corrigeren

Question 10

Wanneer ontstaat het Angelman syndroom

Answer 10

als het maternale chromosoom 15 niet volledig aanwezig is of uitgeschakeld is

Question 11

Angelman syndroom op basis van 2 paternale chromosomen 15

Answer 11

Uniparentale disomie
- wordt veroorzaakt door non-disjunctie bij de vader -> in het vroege embryo sprake van een trisomie door 2 paternale & 1 maternale chromosoom 15 -> vervolgens trisomic rescue -> 1 van de 3 chromosomen is tijdens mitose uit de cel gegooid (in dit geval dus het maternale chromosoom) -> er blijven 2 paternale chromosomen over -> door imprinting staan genen uit op beide chromosomen

Question 12

Angelman syndroom op basis van deletie in het maternale chromosoom 15

Answer 12

• 70% van de gevallen

Question 13

Constitutioneel mozaïek

Answer 13

Door het hele lichaam zitten een aantal gemuteerde cellen, maar als dit percentage laag genoeg is, zijn er geen klachten

Question 14

Waar hangt constitutionele mozaïcisme van af?

Answer 14

Van wanneer de mutatie is ontstaan
- in een viercellig stadium -> 25% van cellen aangedaan
- in een achtcellig stadium -> 12,5% van cellen aangedaan

Question 15

Somatisch mozaïek

Answer 15

Slechts een aantal cellen in het lichaam afwijkend
- is pas na de geboorte ontstaan
- mutatie zit niet in eicellen -> geen risico voor nageslacht

Question 16

Kiemcelmozaïek

Answer 16

Stamcel van 1 van de ei- of zaadcellen gemuteerd -> afwijkende populatie kiemcellen

Question 17

Mogelijke overervingspatronen bij een aangedane dochter waarbij de ouders niet aangedaan zijn

Answer 17

• autosomaal recessief
• de novo
• chromosoomtranslocatie: gebalanceerd bij 1 van de ouders, ongebalanceerd bij kind
• kiemcelmozaïek
• constitutioneel mozaïek
• mitochondrieel waarbij moeder door heteroplasmie niet ziek is
• dominant met wisselende penetrantie

Question 18

Mogelijke overervingspatronen bij een meisje met een autosomaal dominante mutatie waarbij de ouders niet aangedaan zijn

Answer 18

• de novo mutatie
• kiemcelmozaïek
• dominant met wisselende penetrantie
• constitutioneel mozaïek