HC 2.8: Gewrichtsbeschadiging bij inflammatoire aandoeningen Flashcards
(38 cards)
casus:
- man komt op je spreekuur
- ziet er ziek uit
- koorts
- koude rillingen
- dikke knie, die rood is
- CRP van 175
–> dit is een gewrichtsontsteking, maar in dit geval door een bacterie, dus geen RA. dit is een Septische Artritis, en dan moeten de alarmbellen af gaan
dus als er iemand met een dik gewricht bij je komt en die heeft daarbij koorts, en het is rood en dik –> altijd denken aan septische artritis
in dit college zal er gesproken worden over: niet-infectieuze gewrichtsontstekingen, dus inflammatie, ontsteking van gewrichten, maar dan zonder bacteriën
Reumatoïde Artritis (RA):
- systemische, inflammatoire polyarthritis
- overmatige reactie van het eigen lichaam
- chronische aandoening
- prevalantie ongeveer 1% van de bevolking
- komt vaker voor bij vrouwen vrouw:man = 3:1
- langdurige ochtendstijfheid
- verhoogde BSE
- reumafactoren, maar zeker niet bij alle RA patiënten aanwezig. dus als ze er niet zijn, betekent het niet dat iemand geen rauma kan hebben
wat gebeurt er in een gewricht bij RA?
- er is een enorme reactie van het synovium
- op een MRI zie je ook synovitis, dus je ziet dat het aankleurt
- je ziet dat het synovium verdikt
- ook zie je dat er in het gewricht, pannus vormt
- dat is een soort granulaat, dus ontstekingsweefsel
- en op den duur gaat dat pannus het kraakbeen vervangen. dan wordt het kraakbeen ook dunner
- dat pannus zorgt in het bot ook voor osteolyse
–> dus pannusvorming (kraakbeen vervangen door granulatieweefsel)
reumatoïde artritis is een auto-immuun proces, dus je eigen afweersysteem wordt overactief.
- je krijgt een stapeling van IgG
- en soms zie je dus reumafactoren
- en je ziet dus in de gewrichten, pannus
door reuma en artrose kan je ook botdestructie krijgen. dat zit dan rond de gewrichten.
- doordat die pannus ook over het bot heen gaat groeien
- dat zorgt voor irritatie van het bot
- het bot wordt zachter, je krijgt een soort osteoporose beeld
–> en dat vormt op de foto’s erosies die heel kenmerkend kunnen zijn voor RA
wat gebeurt er dus samenvattend in het gewricht bij RA?
- synovitis
- vorming pannus
- aantasting kraakbeen
- aantasting bot
- aantasting ligamenten
wat zie je dan bij iemand met RA?
- osteoporose botuiteinden (en dus rondom de gewrichten)
- cystevorming
- ossale collaps (ook standsafwijkingen)
- luxaties
- fibrose, contracturen, verstijving
verschillen tussen RA en artrose:
- het heeft vooral te maken met de lokaties waar de ziekte zich uit
- artrose zit met name aan de uiteinden van de vingers
- RA zit meestal een niveau daar proximaal van zit
- (dus bijv. artrose in DIP en PIP, RA in PIP en MCP)
- RA zit ook vooral in de basis van de hand, dus de pols
- RA zit ook wat meer centraal in de gewrichten
–> bij de hand zie je dus bij RA dat vooral rondom de MCP’s is aangedaan en bij de duimbasis. terwijl bij slijtage, dus artrose, juist het uiteinde is aangedaan, de DIP’s
bij RA kan je noduli krijgen, dat zijn granulaat deposities. die voelen hard aan. die bevinden zich vaak rondom de aangedane gewrichten.
en het is goed om dat te onderscheiden van de harde knobbels die je krijgt bij artrose. dan krijg je mucoidcysten.
–> bij RA liggen die knobbels dus los rondom het gewricht
–> terwijl dat bij artrose echt tegen het gewricht aan ligt. het is dus ook eerder een uitting van die slijtage. terwijl het bij RA losliggende deposities van ontstekingsmateriaal zijn
soort tabel met verschillen tussen non-inflammatory disorders (met andere woorden dus o.a. Artrose) en inflammatory disorders (waaronder dus RA):
Non-inflammatoir (Artrose)
- morning stiffness: focal, brief
- constitutional symptoms: absent
- peak period of discomfort: after prolonged use
- locking or instability: implies loose body, internal derangement, or weakness
- symmetry: occasional
- tenderness: unusual
- inflammation (fluid, tenderness, warmth, erythema, synovitis): unusual
- multisystem disease: no
- lab abnormalities: no
Inflammatoir (RA)
- morning stiffness: significant, prolonged > 1 hour
- constitutional symptoms: present
- peak period of discomfort: after prolonged inactivity
- locking or instability: uncommon
- symmetry: common
- tenderness: over entire exposed joint area
- inflammation (fluid, tenderness, warmth, erythema, synovitis): common
- multisystem disease: often
- lab abnormalities: often
wat zie je tijdens een operatie bij artrose vs. RA?
- bij artrose zie je dat primair het gewricht kapot is gegaan
- er is dus slijtage van het kraakbeen
- en daardoor is er een inflammatoire reactie ontstaan
- het gewricht is dus gaan schuren, doordat het kraakbeen versleten is, en dat geeft irritatie en ontsteking van het gewricht
- terwijl je bij RA eerst irritatie en ontsteking hebt, en daarna wordt pas het kraakbeen aangetast
–> als je dus bij reuma het gewricht openmaakt, zie je vooral ‘troep’ en vlokken van ontstekingsweefsel
–> terwijl je bij artrose vooral een reactie op de slijtage, dus irritatie, doordat er slijtage is
—–> het proces bij RA en artrose is dus omgekeerd
natuurlijk beloop RA:
- eerst een gezond gewricht
- gewrichtsreactie en pannusvorming
- het kapsel is verdikt en irritatie in het gewricht
- uiteindelijk kom je in een situatie waarbij er een soort verlijming is
- dus littekenweefsel in het gewricht
- en uiteindelijk, als je het niet behandelt, groeit dat gewricht aan elkaar
–> maar doordat er tegenwoordig veel awareness is en het vaak al in een vroeg stadium wordt herkend, zie je dat eindstadium, waarbij de gewrichten aan elkaar groeien, bijna nooit meer
–> het komt wel nog voor dat mensen een volledig aangedaan gewricht hebben, het kraakbeen is volledig weg
kenmerken van slijtage op een röntgenfoto:
- verkleining/versmalling van de gewrichtsspleet, de botten zitten dichter op elkaar
- subchondrale sclerosering, dus onder het kraakbeen is het bot wat witter
- cystevorming
- osteofyten, uitstulpels/punten aan de zijkant van het gewricht
welke behandelopties heb je als er volledige destructie is van een gewricht?
- artrodese: het vastzetten van het gewricht
- resectie: het gewricht er uit halen
- osteotomie: hierbij probeer je de krachten die op het gewricht staan, te draaien naar de kant waar geen destructie is (bijv. als 1 kant van de knie is aangedaan, dan veranderen we de stand van het been, zodat die krachten veranderen, en het aangedane deel van de knie minder wordt belast)
- prothese plaatsen
tegenwoordig zetten we gewrichten niet snel vast. alleen soms in het allerlaatste stadium, wanneer dat echt de enige optie is doen we het nog wel eens.
gewrichtslokalisatie RA:
- schouder 40%
- elleboog 20%
- pols 55%
- hand 65%
- heup 10%
- knie 30%
- enkel 20%
- voet 50%
–> vooral dus pols, hand en voet
hand en pols afwijkingen bij RA:
- in het begin van de ziekte: fusiforme zwelling van PIP van de vingers
- subcutane noduli
- ulnair deviatie vingers (toenemend)
- (door dat de banden week worden, krijg je dat de extensor pezen rond het MCP gewricht, naar ulnair glijden, omdat ze niet meer op hun plek worden gehouden door de banden)
- zwanenhals deformiteit
- Boutonniere deformiteit
door de ontstekingen in de gewrichten bij RA, worden structuren, zoals banden/ligamenten, week/zachter.
de vingerafwijkingen/standsafwijkingen bij RA komen allemaal doordat er zwakke plekken ontstaan, doordat er continu ontsteking is.
–> ontstekingsweefsel maakt pezen en banden week
door tenosynovitis schade aan pezen met ruptuur.
het heeft soms zin om het synovium uit het gewricht te halen, zodat je die inflammatoire reactie doorbreekt.
zwanennek deformiteit: hyperextensie PIP, flexie DIP
boutonniere deformiteit: flexie PIP, hyperextensie DIP
