HC.11.4 - Stoornissen in de ontwikkeling van taal en leren

Question 1

welke onderdelen heeft het linguïstisch systeem/taalsysteem?

Answer 1

• de fonologie (klank gebruik): ik hep college
• semantiek (woordgebruik): ik heb vakantie (is niet je hebt college)
• syntaxis (zinsopbouw): college ik heb
• morfologie (grammatica): ik hebt college
• pragmatiek (in sociale context)

Question 2

wat is de normale taalontwikkeling?

Answer 2

• 1 jaar: 1 woord per zin en woordenschat van 5-20 woorden
• 2 jaar: 2-3 woorden per zin en 200-300 woorden aan woordenschat
• 3 jaar: 3-5 woorden per zin en 900-1000 woorden schat

Question 3

wanneer moet je zorgen maken voor taalontwikkeling?

Answer 3

vertraging bij minder dan 50 woorden op 24 maanden. het is dus niet snel afwijkend

Question 4

wat is de DSM-V voor een taalstoornis?

Answer 4

1. taalniveau is beduidend lager dan non-verbaal intelligentieniveau
2. de taalproblemen interfrereren met schoolresultaten of sociaal functioneren
3. bij andere problematiek zijn de taalproblemen ernstiger dan verwacht

check gehoor en overweeg autismespectrumstoornis

Question 5

welke soorten taalstoornis zijn er?

Answer 5

• expressieve taalstoornis
• gemeng receptieve-/expressieve taalstoornis
• sociale communicatie stoornis (pragmatiek)

Question 6

wat is de prevalentie van een taalstoornis?

Answer 6

• 1-13%
• naarmate kinderen ouder worden, daalt het prevalentiecijfer (2 jaar 13%/5 jaar 7%)
• vaker bij jongens dan bij meisjes

Question 7

wat is de etiologie van taalstoornis?

Answer 7

• genetisch component bij ontstaan
• bij familieleden vaak sprake van laat spreken als kind
• invloed omgevingsfactoren zoals sociaal economische status

Question 8

wat zijn de comorbiditeit van taalstoornis?

Answer 8

• gedragsproblemen
• angsten
• stemmingsklachten

Question 9

wat is de behandeling van een taalstoornis?

Answer 9

• psycho-educatie taalstoornissen: ze zijn cognitief gezien gwn intelligent maar taal krijgen ze er niet uit
• gerichte taalstimulering
• ouderbegeleiding
• schoolaanpassing

Question 10

wat is de prognose van taalstoornis?

Answer 10

• prognose expressieve taalstoornis beter dan bij gemengd expressieve/receptieve taalstoornis
• expressieve taalstoornis wisselende prognose, gedeeltelijk spontaan herstel
• taalstoornis i.c.m. psychiatrische, sociale en/of emotionele problemen slechtere prognose

Question 11

wat is de DSM V van sociale communicatie stoornis?

Answer 11

stoornis in de pragmatiek van taal. onderzoek middels de ADOS (test instrument)

Question 12

wat is de behandeling van sociale communicatie stoornis?

Answer 12

pivotal response training (PRT)
- sociale communicatie vergroten
- aansluiten bij motivatie en opzetten leermoment
- belonen met natuurlijke beloning

Question 13

welke spraakstoornissen zijn er?

Answer 13

• spraakklankstoornis (voorheen Fonologische stoornis)
• stoornis in de spraak vloeiendheid (stotteren)

Question 14

wat is de DSM criteria van spraakklankstoornis?

Answer 14

• de spraakklanken die geproduceerd worden, passen niet bij de leeftijd/dialect
• het levert problemen op schoolresultaten of in de interactie met de anderen
• als er sprake is van andere problemen, dan ernstiger dan verwacht

Question 15

wat is het klinisch beeld van spraakklankstoornis?

Answer 15

• het weglaten van klanken: slapen -> sapen
• het vervangen van een moeilijke klank door een makkelijkere -> water -> watel
• het verdraaien van klanken: bal -> baj

Question 16

wat is de prevalentie van spraakklankstoornis?

Answer 16

• rond 6/7 jaar is het 20% jongens en 10% meisjes
• rond 12/15 5%

Question 17

wat is de behandeling en prognose van een spraakklankstoornis?

Answer 17

• logopedische behandeling
• prognose gunstig indien niet in het kader van een somatische oorzaak, een verstandelijke beperking of autisme

Question 18

wat is de WHO definitie van stotteren?

Answer 18

onregelmatigheden in het spreekritme, waarbij de spreker precies weet wat hij/zij wil uitdrukken, maar er op dat ogenblik niet in slaagt, doordat zich een onvrijwillige herhaling, verlening of onderbreking van een klank voordoet

Question 19

wat is het klinische beeld van stotteren?

Answer 19

• herhalingen: ba-ba-bal
• blokkades: ik ga voet (pauze) ballen
• verlenningen: lllllamp
• tussenvoegingen: uh uh ik ga lezen

je kan ook tremoren van de kaken/lippen hebben. ticachtige bewegingen van het gezicht (oogknipperen), romp (buigen) of armen

Question 20

wat is de oorzaak van stotteren?

Answer 20

• genetische factoren
• het brein functioneert aantoonbaar anders

Question 21

wat is de prevalentie van stotteren?

Answer 21

• 4% van schoolgaande kinderen in de algemene bevolking
• hogere prevalentie op de peuter- en kleuterleeftijd dan erna
• verhouding jong: meisjes = 4:1

Question 22

wat is de behandeling en prognose van stotteren?

Answer 22

• logopedische en gedragstherapeutische behandeling
  prognose
• grote kans op (spontaan) herstel bij jonge kinderen, vooral met vroege begeleiding
• kans op chronisch stotteren bij 20-25%, maar dit kan sterk verbeteren met therapie
• psychosociale factoren spelen een belangrijke rol in hoe iemand het stotteren ervaart en ermee omgaat

Question 23

wat is de definitie van dyslexie?

Answer 23

een stoornis die gekenmerkt wordt door een hardnekkig probleem met het aanleren en/of vlot toepassen (automatiseren) van het lezen en/of spellen op woordniveau

Question 24

wat is de prevalentie van dyslexie?

Answer 24

3-10% definitieverschillen
- 3,6% ernstige enkelvoudige dyslexie

Question 25

wat zijn de onderliggende cognitieve mechanismen van dyslexie?

Answer 25

- fonologische verwerking van klanken - benoemsnelheid - vaak ook zwakauditief werkgeheugen