HC15.1: Parasitaire worminfecties Flashcards
(23 cards)
Parasitaire wormen zijn helminthen
- Rondwormen (nematodes)
- Platwormen (platyhelminthes): lintwormen (cestode) en zuigwormen (trematoda)
Epidemiologie
- Parasitaire wormen komen vaak voor onder bevolking
- 1/3 intestinale rondwormen
- Hoge prevalentie vooral in Afrika, Zuid-Amerika en Aziatische landen, omdat specifieke ontwikkelingscyclus en wijze van transmissie
- Neglected tropical diseases
- Mortaliteit laag, morbiditeit hoog
Enterobius vermicularis (aarsmade)
- In NL
- 1cm lang
- Geïnfecteerde eitjes parasiet komen oraal binnen
- In darmen komt parasiet uit eitjes en bevruchting
- Vrouwelijke aarsmade via anus naar buiten en nieuwe eitjes op perianale huid leggen
- Witte wormpjes in ontlasting en perianale jeuk
- Door jeuk krabben, eitjes op hand, orale inname
- Kinderen, slechte handhygiëne
- Aarsmade geen complicatie, want migratie door weefsels
Diagnostiek enterobius vermicularis (aarsmade)
- Determinatie wormen in ontlasting
- Plakbandpreparaat, microscopisch
Behandeling enterobius vermicularis (aarsmade)
- Mebendazol 100 mg eenmalig, herhaling na 14 dagen
- Herhaling nodig, omdat de larvale stadia niet goed reageren op het middel
- Geen resistentie
- Recidief door herinfectie
- Gezinsleden meebehandelen
- Niet tijdens zwangerschap
- Drogist, geen recept nodig
Ascaris lumbricoides (spoelworm)
- Grote spoelworm
- In feces, eerst ontwikkelen
- Eitjes in ontlasting via orale route in lichaam
- In darm treedt larve uit ei en penetreert mucosa
- Migreert naar bloedvaten en loopt vast in capillairen van alveoli
- Penetreert long in en opgehoest om daarna weer doorgeslikt te worden
- In darm groeit het uit tot volwassen larve en seksuele voortplanting
- Nieuwe eitjes gevormd die weer via feces verspreid kunnen worden
- Totale cyclus duurt ongeveer 60 dagen
- Transmissie via feco-oraal
- Afhankelijk van hygiëne en sanitatie
Symptomen ascaris lumbricoides (spoelworm)
- Tijdens migratiefase kan Löffler syndroom ontstaan: koorts, hoesten, eosinofilie, pulmonair infiltraat
- Als de worm volwassen is, lengte van 15-20 cm
- Bij een kleine hoeveelheid wormen ontstaan geen symptomen
- Meer wormen in dar, klachten zoals buikpijn, obstructie, ondervoeding (20 wormen consumeren 4 gram eiwit per dag)
- Wormen zijn groot en krachtig en kunnen daarmee gangen afsluiten zoals galgang
- Verhoogde IgE waarden en eosinofilie
Diagnostiek en behandeling ascaris lumbricoides (spoelworm)
- Diagnostiek: microscopisch bekijken en wormeieren in feces of determinatie van volwassen wormen in feces
- Behandeling: eenmalige dosis van 400 mg albendazol
Strongyloides stercoralis
- Larve die op een vochtige ondergrond zit en via huid lichaam binnenkomt
- Penetreert het weefsels en komt het in bloedvaten
- Dezelfde route als ascaris lumbricoides (spoelworm) waarbij via longen, capillairen, ophoesten, doorslikken in maag/darmen terechtkomt
- Larve -> volwassen worm, seksuele bevruchting
- Nieuwe larven zijn terug te vinden in ontlasting en kunnen door penetratie op perianale huid weer opnieuw lichaam in (auto-infectie)
- Eigenschap om binnen dezelfde infectie de gastheer vaker te infecteren
- Vrij in natuur reproduceren waardoor kans op besmetting blijft bestaan
Symptomen strongyloides stercoralis
- Verspreidingsgebied is vochtige gebieden
- Infectieduur: jaren-decennia, omdat ze continu kunnen voortplanten en herinfecteren
- Diarree, buikpijn, Löffner syndroom, pneumonie, koorts, jeuk
- Asymptomatisch beloop bij immuun competente patiënten
- Bij immuun gecompromitteerd kan er verspreiding plaatsvinden naar alle organen waaronder CZS, abcessen, ernstig beloop met hyperinfectie of dood
Diagnostiek strongyloides stercoralis
- Eosinofilie
- Larven in feces kijken
- Serologie naar specifieke antilichamen kijken
- Bij disseminatie kan ook een BAL of liquor test gedaan worden
- Larven hebben prepatente periode van een maand, waardoor ze pas daarna aantoonbaar zijn in feces
Behandeling strongyloides stercoralis
- Oraal ivermectine (0.2 mg/kg/dag)
- Duur is afhankelijk van immuun status
- Bij transplantatie patiënten, hoge dosis immunosuppressiva of hematologische patiënten screenen op strongyloidiasis
Afweer tegen invasieve wormen
- Th2 cellen die worden geactiveerd door presentatie antigeen via APC
- Th2 cel gaat cytokinen IL4, IL5, IL13 produceren
- IL4 activeert B-cellen om IgG1, IgG4 en IgE te maken, IgE bindt aan mestcellen, als antigeen ook bindt wordt mestcel geactiveerd en degranuleert, histamine komt vrij
- IL4 en IL13 zorgen voor verhoogde secretie mucus in darm
- IL5 activeert eosinofiele granulocyten
- IL4 en IL13 zorgen voor activatie alternatieve macrofagen
Schistosomiasis
- Door Schistosoma species
- Importziekte
- Komt endemisch in tropische gebieden voor
- 200 miljoen mensen geïnfecteerd
- Meest geïnfecteerde zijn asymptomatisch, maar 10% ernstig ziek
- Verschillende soorten waarvan de volgende de mens infecteren: S. mansoni, S. japonicum, S. mekongi, S. intercalatum en S. haematobium
Ontwikkelingscyclus schistosomiasis
- Via urine of feces van geïnfecteerde persoon
- Scheiden eieren uit in zoet oppervlaktewater
- Eieren zwellen op, barsten open, worm naar buiten
- Cilia waarmee kan bewegen in water en op zoek naar tussengastheer de zoetwaterslak
- Na 4 weken scheidt slak verder ontwikkelde worm uit (cercariën) die op zoek gaat naar eindgastheer, mens
- Larve kan intacte huid penetreren
- In lichaam vindt penetratie door weefsels, transport via bloedvaten naar longen en uiteindelijk seksuele voortplanting in lever plaats
- Naar portale stelsel van darmen of naar blaas
- S. mansoni gaat naar venen van darm waardoor eieren door de vaat- en darmwand gaan
- S. haematobium gaat naar venen rondom blaas waardoor eieren door vaat- en blaaswand gaan
- Via zuignappen kunnen ze zich door bloedvatenstelsel verplaatsen
Klachten schistosomiasis
- Niet door wormen in bloedvaten, maar door uitgescheiden eieren die zorgen voor ontsteking en falen lever
- Volwassen wormen in bloedvaten zorgen niet voor klachten of afweerrespons waardoor ze jaren kunnen overleven
- Beschikken dus over unieke eigenschappen die het afweersysteem kunnen manipuleren
- Afweer wordt eerst gewoon aangezet via Th1 cellen en daarna Th2
- Th2 respons wordt na enkele weken geremd door Treg cellen
Vier stadia schistosomiasis
- Invasiestadium
- Katayama syndroom (acute schistosomiasis)
- Gevestigde infectie
- Chronische schistosomiasis
Invasiestadium
- Penetratie van cercariën door huid
- Veroorzaakt cercariën dermatitis
- Kliniek: jeuk, papillaire uitslag, duurt 2-3 dagen
- Preventief: niet zwemmen, goed afdrogen, eventueel water chloreren, joderen of verhitten
- Therapie: antihistaminica, anti-pruritus middelen
Katayama syndroom (acute schistosomiasis)
- Migratie door weefsels
- Klachten ongeveer 2 weken na infectie en duren 6-8 weken
- Kliniek: koorts, oedeem, urticaria, eosinofilie, lethargie, spier-hoofd-gewrichtspijn, hoesten, diarree
- Vooral bij niet-immune personen met eerste zware infectie
- Diagnostiek: serologisch onderzoek
Gevestigde infectie
- Productie eieren op gang
- S. mansoni (mesenteriale vaten): eieren zijn op weg naar buiten via colon en rectum, achterblijvende eieren geven ulceraties waardoor buikpijn en dysenterie, maar ook diarree/bloed bij ontlasting en vermoeidheid
- S. haematobium (plexus blaas): eieren door naar blaaswand, veroorzaakt kleine laesies waardoor hematurie en zware infecties waardoor pijnlijk urineren
- Diagnostiek: onderzoek van urine/feces onder microscoop of PCR, serologisch of urine antigeentest
Chronische schistosomiasis
- 50% van eieren blijft achter en geeft klachten
- S. mansoni: portale hypertensie, hepatosplenomegalie, leverfibrose, ascites, decompensatie en pseudo-polyposis
- S. haematobium: pseudopapillomas, tuberkels, obstructie ureter, slechte blaasfunctie, hydronephrosis, nierfunctiestoornissen, uremie, blaascarcinoom
- Vergroting lever en milt met fibrosering en uiteindelijk leverfalen
Advies schistosomiasis
- Iedereen behandelen
- Eenmalige dosering 40-60 mg/kg praziquantel
- Alleen effectief tegen volwassen wormen, dus ongeveer 8 weken na infectie
Hygiëne hypothese
- Allergische reacties en worminfecties lokken dezelfde lichamelijke responsen uit, maar niet tegelijk voor
- Allergieën goed hygiëne en riolering
- Worminfecties niet
- Verklaring: beïnvloeding van worminfectie met chronische onderdrukking Th2 cellen door Treg-cellen, minder snel allergische reactie
- Afwezigheid worminfecties zorgt dus voor verhoogde gevoeligheid voor ontwikkelen allergische ziekten, komt doordat worminfecties de activatie en ontwikkeling immuunsysteem onderdrukken
- Gebrek aan expositie aan infectieuze agentia verstoort de juiste inductie van immuuntolerantie