kaviteti oral dhe trakti gastrointestinal Flashcards
(49 cards)
Ulcerat aftoze
Lezione te shpeshta te vogla dhe te dhimbshme,
Erozione siperfaqesore te rrumbullaketa te mbuluara me eksudat gri ne te bardhe
Ne mukozen e pakeratinizuar sidomos qiellzen e bute, mukozen bukolabiale
Nga stresi , temperatura ngrenia e disa ushqimeve dhe sem inflamatore te zorreve
Stomatiti herpetik
Infeksion nga virusi herpes simplex tip 1 (hsv1)
Permes puthjes,
Infeksioni paresor asimptomatik por patogjeni qendron brenda ganglioneve trigrminale , dhe me aktivizimin e virusit shfaqen vezikula ne buze ose rreth vrimavd te hundes
Morfo:
Vezikujt fillojne si vater intraepiteliale e edemes qelizore , qelizat e infektuarw fryhen dhe zvikkojne inkluzione virale intranukleare acidofilike
Qelizar ngqnjehere bashkohen dhe formojne qelizat gjigande qe njihen si polikarione te multinukleuara
Kandidoza orale (pseudomembranoze)
Infeksion fungal (nga candida albicans) me i zakonshmi, tr njerezit me diabetus mellitus ose anemi
Morfo:
Nje ollake e bardhe aderente e ngjashme me gjizen , e shtrire kudo brenda kavitetit oral, e mbeshtjellur nga pseudomembrana dhe e perbere nga nje sere organizmash fungal te ngjitur ne mukozen qe ndodhet nen te
Leukoplakia dhe eritroplakia
Leuko: njolle ose pllake mukozale e bardhe e mirepercaktuar qe shkakothet nga trashja epidermale ose hiperkeratoza
Te meshkujt e moshuar, ne mukozen bukale dhe qiellze
Mund te jene multifokale dhe difuze , te lemuara ose te ashpra ne trashjet mukozale
Shkaktar duhani
3 verzione tjera te leukoplakise pervec orales : leukoplakia me qime (te hiv, pllaka te bardha qe bashkohen kudo ne mukozen orale), leukoplakia verrukoze (sip e rrudhosur nga hiperkeratoza e tepert ) dhe eritroplakia /prekanceroze qe ka te beje me zonat e kufizuara te kuqe qe mund te jene te ngritura ose jo
Kanceret e kavitetit oral dhe gjuhes
Me se shumti karcinoma me qeliza skuamoze
3 vendet kryesore: kufiri vermilion i aneve te buzeve te poshtme, dyshemejs e gojes, kufijte lateral te gjuhes se levizshme
Lezionet e hershme si trashje te kufizuara si perla te bardha ne gri te buzes
Rriten ne menyre ekzofitike dhe kriijojne lezione nodulare dhe perfundimisht lezione fungale ose kane prirje per nekroze qendrore duke krijuar ulcer kanceroze
Sialodeniti dhe llojet
Inflamacion i gj peshtymore dhe mund te kete origjine
-traumatike: mucolele (gjenden ne buzen e poshtme, most common, nga bllokimi ose ruptura e duktusit te gjendrrave peshtymore dhe rrjedh peshtyma ne indet perreth)
-virale: infeksioni viral i shytave (nga paramyxovirusi, shakkton inflamacion intersricial difuz dhe zmadhim te gjj peshtymore sidomos parotider )
-bakteriale: nga obstruksioni duktal pararendes (nga formimi i gureve -sialolithiasis), nga hyrja retrograde e baktereve ne kushtet e dehidrimit te rende sistemik si dhe edhe te personat me imunitet te kompromituar , me se shpeshti nga staph aureus dhe strep viridans , worst case scenario nekroze supurative dhe absces
-autoimune: sialodeniti kronik, nga prodhimi i ulet i peshtymes me inflaamcion pasues si psh sindroma sjorgen dhe sindroma mikulicz
Tumoret e gjendrrave te peshtymes
80% ne gj parotide
Shumica jon beninje
Beninje :
Adenoma pleomorfike beninje (tumori mbizoterues i parotideve)
Cistadenoma papillare limfomatoze (tumori Warthin )
Malinje te gj parotide :
Karcinoma mukoepidermoide
Tumori malinj i perzier: kur tumoret beninje paresore ose te perseritura jane te pranishme per shume vite mund te t ransformohen ne rumore malinje
Adenoma pleomorfike
Lezion qe rritet ngadale, i miredalluar dhe i inkapsuluar
Ne parotider siperfaqesore
Shkakton enjtje ne kendinn e nofulles
Morfo: tipari kryesor heterogjeniteti, qel tumorale formojne duktuse, acinuse, tubule dhe shirita qelizore
Qel epiteliale jane te rrethuara me strome te indit lidhor te lemuar qe ka ishij te dukshem kartilagjinoz ose kockor
Tumori Wartin (cystandemoa papilare limfomatoze)
Lind nga indet heterotopike te gj te peshtymes qe kane ngecur ne nje nodul limfatik gjate embriogjenezes
Mase e vogel , e mirekapsuluar, sferike ose vezake, ka hapesira cistike qe permbajne mucine
Tiparet kryesore:
Epitel dyshtresor dhe ind limfoid mire i zhvilluar qe formon nganjehere qendra gjerminale
Akalazia
Oamundesia e sfinkterit te poshtem exofageal per tu relaksuar , kjo shkakton obstruksion finksional te ezofagut dhe dilacion pasues te ezofagut me proksimal
3anomalite e akalazise jon : aperistaltika , relaksimi i pjesshem /jo i plote i sfinkterit te poshtem exofageal dje tonusi i larte ne qetesi i sfinkterit te poshtem ezofageal
Akalazia primare: humbje e intervenimeve frenuese intrinsike te sfinkterit ezofageal te poshtem dhe muskujve te lemuar te trupit te ezofagut , inflamacioni ne vendin e pl myenterik ezofageal patognomike per semundjen , inflamacion mukozal dhe ulcerim proksimalisht sfinkterit ezo te poshtem
Akalazia dytesore: nga procese patologjike si psh semundja chagas (shkaterrim i pl myenterik te ezofagut, duodenit , kolonit dhe ureterit ) ose polimieliti dhe neuropatia autoimune ne diabet (crregullim i berthamave motore dorsale)
Akalazia ka disfagi perparuese dhe paaftesi per te transportuar plotesishr ushqimin ne stomak, si dhe naten regurgitimi dhe aspirimi i ushqimeve te patretura
Sindroma mallory weiss
Carjet longitudinale te ezofagut ne junksionin gastroezo , zakonisht pas operacioneve ose te konsumuesit e alkoolit , refluksi gastroezo
Nga shtypja qe krijohet nga largimi i permbajtjeve te lukthit gjate te vjellave, perkon me relaksimin e papershtatshem te muskulatures ne sfinkterin ezofageal te poshtem
Qartjet mund te prekin vetem mukozen ose te pentrojne ne mur , infeksioni i defektit mund tr qoje ne ulcere inflamacioni ose te mediastinumit
Varicet
Vena te dilatuara te ezofafut te njerezit me semudnjet e melqise
Kur qarkullimi bllokohet ngw cirroza ose najsen tjeter, gjaku rrjedh nga enet e vogla kolaterale qe nuk jane te afta per me mbajt kete vellim keshru qe presioni i dilaton keto ene dhe mund te qoje ne gjakderdhje
Morfo:
Vena te dilatuara te perdredhura , ne submukozen e ezo distal dhe stomakut proksimal,
Mund re ndodh dalja e aprregullt e mukozes se mbivendosur ne drejtim lumeni
Mukoza e gerryer dhe e inflamuar nga pozicioni i saj i ekspozuar dhe dobeson me tej indin mbeshtetes te venave te dilatuara
Ezofagiti
Inflamacion i ezofagut , pas demtimit te mukozes ezofageale
Shkaqe te ndryshme: refluksi gastroezo , intubimi gastrik i tejzgjatur , uremi etj
Morfo: ezofagiti i thjeshte dallohet si hiperemi e thjeshte me anomali histologjikenose virtuale
Mukoza me erozione epiteliale re bashkuara ose ulcerim total ne submukoze
3 tiparet kryesore nga refluksi: epzinofilia , hiperplazia , zgjatja e lamina propria te papillave
Ezofagiti kimik
Percillet me disfagi e ne raste te renda hemorragji, striktura perforim
Ndryshimet morfo jo specifike, ulceracione dhe akumulim neutrofilesh
Ezofagiti infeksioz
Te eprsonat e imunokompromentuar
Nga herpes simplex, cmv , organizma fungal
Me fungje: primar ose komplikim i nje ulcere paraekzistuese
Te herpesvirusi: ulcera te dala, inkluzioni nukleare virale me qel epiteliale te degjeneruara
Me cmv: ulcerime me te ceketa, inkluzione karakteristike nukleare dhe citoplazmatike ne endotelin kapilar dhe qelizat stromale
Ezofagiti nga refluksi
Lengjet gastrike demtojne mukozen
Ndikon alkooli, obesiteti, duhanpirja, depresantet etj
Morfo:
Hiperemia
Ne gerd te rende : eozinofilet rekrutohen ne mukozen skuamoze dhe percillen nga neutrofilet
Hiperplazi e zones bazale
Ezofagiti barret
Zv i mukozes shumeshtresore(skuamoze) distale normale ne epitelin metaplazik kolumnar (cilindrik) qe permban qeliza kupengjajshme dmth si i lukthit
Shkaku eshte pershtwtja e epitelit ndaj ekspozimit kronik te ac gjate refluksit ezofageal
Komplikimet e ezofagitit barret : ulcerat, strikturat si dhe rrezik ka per zhvillim te adenokarcinomes
Morfo:
Mukoza kolumnare me ngjyre te kafte te zbehte , epiteli behet kolumnar
Qelizat goblet kane vakuola te dukshme mukoze qe ngjyrosen me te kalter, keto definojne metaplazine dhe karakteristike per ezofagitin barret
Karcinoma ezofageale tipet
Karcinoma me qeliza skuamoze
Adenokarcinoma
Karcinoma me qeliza skuamoze e ezofagut
Nga epiteli displazik , shkaktohet nga kalimi i vonuar i ushqimit permes ezofagut dhe kjo tejzgjat ekspozimin mukozal ndaj karcinogjeneve te forte si psh duhani alkooli, gjithashtu edhe faktore te tjere dhe gjenetik
Morfo:
Displazia epiteliale mukoze - karcinoma in situ - karcinoma invaziv
Lezionet e hershme te vogla jane si trashje te vogla, ngritje e mukozes, dhe mund te amrrin 3 forma
-masa polipoide ekzofitike (zgjaten ne lumen )
-ulcerime kanceroze nekrotizuese (ne thellesi )
-neoplazma infiltrative difuze (trashje dhe ngrutesim i murit dhe ngushtim i lumenit )
Adenokarcinoma e ezofagut
Ezofafiti barret e shakkton
Abnormalitete kromozomale: mutacion i TP52, HER-2/NEU , beta catenin
Morfo:
Prekin 1/3 e ezofagut distal dhe akrdien gastrike proksimale
Ne fillim njolla te sheshta dhe pastaj masa te medha nodualre, kane tipare ulceroze dhe tregojne tipare infiltrative ne menyre difuze
Gastriti kronik
Prania e ndryshimeve inflamatore te mukozes se lukthit qe dhkaktojne atrofine e mukozes dhe metwplazine eoiteliale
Shkaktohet nga bacili helicobacter pylori , 2 tipe te zhvillimit
Tipi antral: prodhim i larte i acidit , rrezik per zhvillim te ulcerave duodenale
Tipi pangastrik: atrofi mukozale multifokale, sekretim i ulet i acidit, rrezik i larte per zhvillim te adenokarcinomes
Gastriti autoimun: prodhimi i autoantritrupave kunder qel parietale te gjendrrave gastrike , deficienca e saj shkakton anemine pernicioze
Morfo: koncentrimi i h. Pylori ne mukusin siperfaqesor tr qel epiteliale
Infiltrwt i plazmociteve, limfociteve dhe makrofagjeve ne lamina propria , neutrofile ne brendi tr lamina propria , ka agregate limfoide (proliferim i indit limfoid)
Metaplazi intestinale: qelizat goblet dhe kolumnare absorbuese ne epitelin gastrik,
Atrofi e mukozes dhe metaplazi epiteliale
Gastriti akut
Proces mukozal inflamator,me natyre te perkohshme
Inflamacioni shoqerohet nga hemorragjia ne mukozedhe ne disa raste erozion i epitelit siperfaqesor mukoxsl
Nga perdorimi i rende i aspirines, konsumi i tepert i alkoolit dhe duhanit , kta qojne ne qarje te mukozes, rrjedhja e pakesuar e gjakut mukozal, demtim i mukozes etj
Morfo:
Gastriti akut i lehte: lamina propria edeme e lehte , pak kongjestion vaskualr , neutrofile te shperndara,
Prezenca e neutrofileve mbi membrane bazale sidomos ne kontakt direkt me qel epiteliale eshte gjetje jonormale ne te gjithe pjeset e tgi dhe perfaqeson infoamacionin aktiv
Gastriti akut i rende: demtim mukozal i rende, erozion, humbje epiteli siperfaqesor,
Infiltrate mukozale neutrofilike dhe eksudate purulente
Hemorragji
Cka jane ulcerat dhe cilat jane llojet me te zakonshme
Carje e mukozes , perhapet nga mukoza muskulare ne submukoze ose me thelle
Erozionet: carje e vetem epitelit te mukozes
Me te zakonshmet jon :
Ulcerat peptike ne stomak dhe duoden
Si dhe ulcerat akute gastrike
Ulcerat peptike
Kronike, nga bakteri h pylori dhe perdorimi afatgjate i antiinflamatoreve nsaid
Lezione qe ndodhin ne secilen pjese te tgi dhe ekspozohen ndaj veprimit agresiv te lengjeve peptike acidike
Te rikthyeshme, te cirroza alkoolike, copd, insuficience renale kronike
Patogjeneza:
H pylori shkakton ulcere nga inflamacioni i shtreses se brendshme te stomakut ose permes shtimit te sekretimit me acide , dmth prodhimi i larte i citokinave proinflamatore (il1, il6, tnf, il8) qe aktivizojne neutrofilet e reja
Gjithashtu ndikojne produktet gjenike bakteriale , toksinat zhvillojne vacA, prodhimi i ureazes ,
Ndikon shtimi i sekretimit te acidit dhe demtimi i prodhimit te bikarbonatit duodenal
Mund te ndikoje edhe pergjigja e forte imune ne mukoze , agregimi i limfociteve B duke formuar folikuj
Te nsaids, ka gastrit akut eroziv, ulcerim akut gastrik, ulcerim peptik
Nsaid frenon sintezen e prostaglandines mukozale , rritet prodhimi i hcl dhe behet degradimi i barrieres mbrojtese
Shkaktare te tjere te ulceres:
Sindroma zoolinger ellison , duhanpirja, cirroza nga alkooli, kortikosteroidet , stresiiii