sistemi gjenital femeror dhe gjiri Flashcards
(36 cards)
Tumoret e vulves
Kondilomat: lytha anogjenital qe ne mjedise lageshtie jane te medha , ka dy forma
-condyloma lata :lezione te rrafshta, te njoma dhe pak te ngritura qe shfaqen ne sifilisin sekondar
-condyloma acuminata: mund te jete papilare dhe e ngritur
Kondilomat nuk jane prekanceroze por mund te bashkeekzistonne me vatrat e neoplazise intraepiteliale te vulves (vin shkalla 1)
Karcinomat: karcinoma me qeliza skuamoze dhe adenokarcinoma , melanoma ose karcinoma me qeliza bazale
Morfo: vin dhe karcinoma vulvare duken si zona te leukoplakise qe transformohen ne tumore ekzofitike te dukshme ose endofitike ulcerative
Semundja paget
Forme e karcinomes intraepiteliale qe paraqitet si pllake e kuqe me luspa dhe e krustuar , mund te duket si dermatoze inflamatore
Qel epitelioide infiltrojne epitelin me citoplazme granulare dhe ne disa raste me vakuola citoplazmatike qe permbajne mucine
Tumoret e vagines
Emertohen sipas qelizave ku fillon kanceri
-karcinoma e qel skuamoze: fillon ne qel e sheshta (skuamoze), me e zakonshmja
-adenokarcinoma: ne qel e gjendrrave te vagines, te njerezit mbi 50 vjeq
-melanoma: ne qel qe japin ngjyre vagines (melanocitet), te rralla
-sarkoma: fillon ne indin lidhor dhe muskulor qe perben murin vsginal, te rralla. Ka disa lloje psh randomiosarkoma te femijet dhe leiomyosarkoma te njerezit mbi 50 vjeq
Cerviciti
Inflamacion i qafes se mitres , nga infeksionet std si psh chlamydia, gonorrhea, herpes simples 2, hpv
Morfo:
-jospecifik: mund te jete akut (i kufizuar , nga staph dhe strep ) dhe kronik(nga inflamacioni dhe regjenerimi epitelial)
-specifik: lezione ulcerative nga herpes virusi dhe ndryshimet e shkaktuara nga c trachomatis
Tumoret e cerviksit
Polipet endocervikale
Karcinomat me qel skuamoze
Karcinomat invazive
Polipet endocervikale
Rritje beninje ekzofitike brenda kanalit endocervikal
Shkojne nga gunga te vogla te palevizshme deri te masa te medha polipe qe mund te dalin jashte zgavres se cerviksit
Perbehn nga nje strome e lirshme fibromiksomatoze e mbuluar nga gjendrra endocervikale sekretuese mukoze e shoqeruar shpesh me inflaamcion
Karcinomat me qeliza skuamoze - neoplazite intraepiteliale cervikale (cin)
Shumica e karcinomave rrjedhin nga ndryshimet epiteliale prekursore (dmth cin)
Shkallet e cin :
-cin 1: displazi e lehte
-cin2: displazi mesatare
-con 3: displazi e rende dhe karcinoma in situ
Con mund te jete e e shkalles se ulet dhe te perparoje ne cin te shkalles se larte
Morfo:
Con 1(kondiloma e sheshte): ndryshime koilocitotike ne shtresa sip te epitelit. Koilocitoxa perbehet nga hiperkromazioni berthamor dhe angulimij me vakuolizim perinuklear qe shkaktohet nga efekti citopatik i hpv
Cin 2: displazia karakteristike ka maturimin e kerstinociteve dje shoqerohet me ndryshim ne madhesine qelozore dhe berthamore
Cin 3: ndryshim re madh ne madhesine e qelizes dhe berthames , heterogjenitet te theksuar te kromatines
Me kohe ndryshimet displazike behen atipike dhe perhapen ne gjendrrat endocerviksle por vetem ne shtresen epiteliale (kjo eshte ccarcinoma in situ )
Karcinomat invazive te cerviksit
Karcinomat me qeliza skiamoze
Adenokarcinomat
Karcinomat adenoskuamoze
Morfo: keto zhvillohen ne zonen e transformimit dhe variojne nga vatra te vogla stromale ne tumore te dukshme te medha qe rrethojne hapjen.
Tumoret rreth cerviksit dhe penetrojne stromen formojne cerviksin si fuqi qe mund te identifikohet me palpacion te drejtperdrejte
Endometriti
Inflamacion i endometriumit (mbeshtjellesi i brendshem) nga infeksioni , akut dhe kronik
Endometriti akut : nga infeksioni me n gonorrhea dhe c trachomatis , karakterizohet nga infiltrimi neutrofilik ne indin endometrial siperfaqesor
Endometriti kronik: prania e qelozave plazmatike ne strome, nga infeksioni me mycoplasma ku ka infiltrat te paket limfocitar stromal. Mund tr paraqitet me tbc (endometriti kronjik granulomatoz)n
Pyometra: forme e endometritit kronik qe shkakton stenoze te kanalit te qafes se mitres dhe akumulimi i shkarkimeve dhe infeksionit
Endometrioza
Indi i ngjashem me endometriumin rritet jashte mitres, me se shpeshti ne vezore, tuba te fallopit dhe inde rreth pelvisit
Indi funksionin si endometrium dhe rrjedh gjak por gjaku smindet te dale , indet perreth irritohen dhe ngjiten me njeri tjetrin , nese prek vezore shkakton cista qe njihen si endometrioma
Shkaktaret:
Mesntruacioni retrograd: gjaku rrjedh retrograde ne tubat e fallopit
Metaplazia qelizore: qel shfaqin metaplazi nga nje forme ne tjetren
Diseminimi vaskular ose limfocitar: qelizat staminale shkaktojne semundjen qe perhapet ne trup nga enet e gjakut
Morfo:
Paraqiten si noduse ose implante te mbushura me gjak qe mund te bashkohen me formu masa te medha
Nese preken ovaret lezionet formone ciste te mbushura me gjak qe transformohet ne ciste cokollade me vjeterimin e gjakut
Tumoret e endometrit dhe miometrit
Polipet endometriale
Tumoret e muskulatures se lemuar (leiomiomat, leiomiosarkomat)
Karcinomat endometriale
Polipet endometriale
Lezione sesile gjysmesferike, perbehen nga endometri qe i perngjsn bazales
Qel stromale jane monoklonale
Shfaqen ne shpesh ne kohen e menopauzes
Prodhojne hemorragji uterine jonormale
Leiomiomat
Tumore beninje me origjine nga qel e muskulatures se lemuar te miometrit
Quhen fibroid sepse jane te forta
Rritja nxitet nga estrogjenet dhe birth control , pas menopauzes tkurren
Morfo: masa te kufizuara qarte, te forta ngjyre hiri ne te bardhe , duken si guaske kermilli
Te shumefishta dhe te shperndara ne miter ose tumore te vetme
Lokalizimi mund te jete intramural, submukozal dhe subserozal
Karakteristika eshte tufat si guaske kermilli te qel te muskulatures se lemuar qe i perngjajne miometriumit normal , mund te shohim vatra fibrozeje, kalcifikim , degjenerim cistik dhe hemorragji
Leiomiosarkomat
Rrjedhin de novo nga qelizat mezenkimale te miometrit jo nga leiomiomat paraekzistuese
Gati gjith tumore solitare , metastazojne shume
Morfo:
Mund te jene masa te medha qe infiltrojne murin uterin, lezione polipoide ne kavitetin uterin dhe tumore te fshehtw qe imitojne leiomiomat beninje
Te buta hemorragjike dje nekrotike
Karakteristika: nekroza e tumorit, atypia citologjike dhe aktiviteti mitotik
Karcinomat endometriale
Formimi i qelozave malinje ne indet e endometrit
Obeziteti dhe sindroma metabolike mund te rrisin rrezikun
Rrjedh ne kuader te hiperplazise endometriale
2modele histologjike:
Karcinoma endometroide
Karcinoma seroze e endometrit
Karcinoma endometroide
Faktore risku: obeziteti, diabeti, hipertensioni
Rriedh ne kuqder te hiperplazise endometriale prandaj quhet edhe endometroid
Shfaqet zakonishr me kancerin e gjirit
Sindroma e kancerit kolonik jopolipoz te trasheguar dhe sindroma cowden ka rrezik per zhvillim e karcinomes endometroide
Morfo
I ngjajne endometrit normal dhe mund te jene ekzofitike dhe infiltrative , ka moodele te ndryshme si psh mucinoz, tubal me cilie dhe skuamoz
Tumoret e marrin origjinen ne mukoze dhe infiltrojne miometrin dhe futen ne hapesira vaskulare me metastaza ne nyjet limfatike rajonale
4 stade, 1) kufizoher ne trup, 2) prek cerviksin, 3) pertej mitres por brenda pelvikut dhe 4) metastaza te largeta
Karcinoma seroze e endometrit
Rrjedh ne sfondin e atrofise dhe mutacionet ne gjenet e riparimit te adn dhe PTEN iane te rralla
Morfo:
Nuk formon gjendrra
Formon tufa dhe papilla te vogla
Atipi te larte citologjike
Tumore te keqdiferencuara
Nuk shkallezohen dhe jane shume agresiv
Salpingiti
Inflamacioni i tubave te fallopit qe shkaktohet nga infeksionet bakteriale, chlamydia dhe gonorrhea
Ky inflaamcion nxit sekretimin shtese te lengjeve ose edhe qelbin qe mblidhet brenda tubave te fallopit , nese infektohet njeri tub permes nyjeve limfatike infektohet edhe tjetri
Mund te jete akut dhe kronik
Akut: tibat jane te kuqe te fryra, sekretojne lengje shtrse duke bere qe muret e tubave te ngjiten bashke ose tubat te ngjiten me zorret , tubi mund te fryhet dhe mbushet me qelb . Ne raste te rralla qahet tubi dhe shkakton infeksion te peritoneumit
Kronik: ndjek nje atak akut, infeksioni me i bute me i gjate dhe mund te mos prodhoje simptoma te dukshme
Tumoret e ovareve general
Tumori me i shpeshte kanceri ovarian
Ovariumi ka 3 lloje qelizash : epiteliale germinale dhe qel e kordes sekrsuale dhe stromale (korda : folikujt e ovariumit , stroma: indi lidhor )
Epitelialet me te shpeshtat, faktoret e rresikut : nulipariteti dhe predispozita familjare
Ndryshimer gjenetike :
Mutacionet ne gjenet BRCA BRCA1 BRCA2
Proteina HER2/NEU e mbishprehur
Proteina K-RAS e mbishprehur
Mutacion i p53
Tumoret epiteliale te ovariumit
Mund te jene beninje, malinje dhe me potencial te ulet malinj
Beninje : cistike (cistadenoma) ose me stroma (cistadenofibroma)
Malinje : cistike (cistadenokarcinoma ) ose solide (karcinoma)
Tumoret epiteliale mund te jene :
-seroze
-mucinoze
-endometroide
-brenner (tranzicionale)
Tumoret epiteliale seroze te ovariumit
Mund te jene beninje, kufitare ose malinje
Beninje: mbulesa serozale e lemuar dhe e shkelqyeshme
Tumoret emedha re ndara me shume septume
Hapesirat cistike te mbushura me likuid te paster seroz (ose edhe mukus)
Ne brendi te kaviteteve cistike dalin projeksionet papillare
Kane nje shtrese te vetme te epitelit kolumnar te gjate , qel pjeserishr me cilie
Ne maje te papillave verehen trupat psamoma (konkrete te kalcifikuara te shtresezuar ne menyre koncentrike
Kur zhvillohet karcinoma ka anaplazi, invadim te stromes, formacione papillare me me shume shtresa
Tumoret epiteliale mucinoze te ovariumit
Shumica beninje, pak kufirare dhe malinje
Perbehen nga qeliza mucine sekretuese
Morfo:
Kane forme cisre te mbushur me mukus , mungojne trupat psamomma
Kane me shume mundesi te jene me te medha dhe multilokulare
Formacionet papillare me pak te zakonta , papillim i theksuar dhe oentrim serozal (nese malinje)
Nese qel tumorale mucinoze metastazojne ne peritoneum shkaktohet pseudomyxoma peritonei
3 tipa te qelozave mucine sekretuese : tumoret me epitel endocervikal, tumoret e tipit intestinal dhe costqdenoma mucinoze mylleriane
Tumoret epiteliale endometroide te ovariumeve
Shumicaa malinje, pak beninje(cistet me cokollade) dhe kufitare
Sinonim i endometriozes
Mund te jene solide dhe cistike
Mutacione ne gjenin tumor supresor PTEN
Formim i gjendrrave tubulare te ngjashme me ato te endometriumit
Tumori epitelial brenner i ovariumit
Tumore epiteli i te cila e oerbehet ngw epiteli tranzicional (sikur i traktit urinsr)
Solid, zakonisht unilateral
Me kapsule te lemuar me ngjyre hiri ne te bardhe
Shumica beninje
