riparimi i indeve Flashcards
(25 cards)
proceset e riparimit
rigjenerimi
sherimi : formimi i cikatriksit
llojet e qelizave qe shumohen gjate riparimit
mbetjet e indeve te demtuara
qelizat endoteliale vaskulare
fibroblastet
kush e drejton shumimin e qelizave
proteinat e quajtura faktore te rritjes
si ndahen indet nga aftesia proliferative intrinsike
inde qe ndahen vazhdimisht(labile)
inde te qendrueshme (stabile)
inde te perhershme
indet labile
qelizat humbin dhe zevendesohen vazhdimisht psh
qelizat hematopoetike dhe shumica e epiteleve te siperfaqeve
indet stabile
aktivitet shumues minimal jane ne fazen G0 te ciklit qelizor
shumohen si pergjigjje e demtimit ose humbjes se mases indore
shembuj: parenkima e shumices se organeve solide(melqi, pankreas, veshke), qelizat endoteliale, fibroblastet, qelizat e muskulatures se lemuar
indet e perhershme
qelizat jane te diferencuara ne menyre perfundimtare
shembuj: neuronet, qelizat e muskulit kardiak edhe muskuli skeletor
riparimi mbizoterohet nga formimi i nje cikatriksi
karakteristikat e qelizave burimore
aftesia per te rigjeneruar veten
replikimi asimetrik
llojet e faktoreve te rritjes
EGF (epidermal growth factor)
TGF alfa (transforming gf alfa)
HGF (hepatocyte gf)
VEGF (vascular endothelial gf)
PDGF (platelet derived gf)
FGF-1,-2 (fibroblast gf)
TGF beta (transforming gf beta)
KGF (keratinocyte gf)
ECM , format , perberesit
dy forma : matriksi intersticial, membrana bazale
perberesit baze:
proteinat strukturore fibroze (kolagjeni dhe elastina)
xhelet e hidratuara(uji, proteoglikanet, hialuronati)
glukoproteinat adhezive(ig, kaderina, selektina, integrina)
riparimi me ind lidhor , karakteristikat dhe proceset
karakteristikat: shumimi i fibroblasteve, kapilaret e rinj delikate me mure te holla(angiogjeneza) dhe ecm e shkrifet
proceset:
angiogjeneza(formimi i eneve te reja)
migrimi dhe shumimi i fibroblasteve
depozitimi i ecm (formimi i cikatrikses)
maturimi dhe riorganizimi i indit fibrotik(rimodelimi)
hapat kryesore te angiogjenezes nga enet paraekzistuese
-vazodilatimi (nga NO) dhe rritja e permeabilitetit te eneve paraekzistuese (nga VEGF)
-ndarja e periciteve nga siperfaqja abluminale
-migrimi i qelizave endoteliale drejt zones se demtimit indor
-proliferimi i qelizave endoteliale menjehere mbrapa qelizave migruese te frontit
-rimodelimi i qelizave ne tuba kapilarike
-rekrutimi i qelizave periendoteliale (pericitet per kapilaret e vogel dhe qelizat e muskulatures se lemuar per kapilaret e medhenj) per te formuar ene te maturuara te gjakut
-supresioni i proliferimit endotelial dhe migrimi dhe depozitimi i membranes bazale
faktoret qe e nxisin angiogjenezen
VEGF
FGF
VEGF, karakteristikat
ne shumicen e indeve pos podociteve te veshkes dhe qelizave miokardiale
lidhet me familjen VEGFR-1-2-3, me i rendesishmi VEGFR2 (ne qelizat endoteliale)
stimuli kryesor i VEGF: hipoksia , te tjere jane : PDGF, TGF alfa dhe beta
kush ben pjese ne procesin e stabilizimit te eneve te reja
-ang 1 (angiopoetina 1): receptor Tie2, rekrutim i qelizave periendoteliale
-ang 2
-PDGF: rekrutimi i qelizave te muskulatures se lemuar
-TGF beta : prodhimi i proteinave te ECM
FGF, llojet
-FGF-1: acidike
-FGF-2: bazike
nxit shumimin e q. endoteliale, nxit migrimin e makrofageve dhe fibroblasteve ne zonen e demtuar dhe nxit migrimin e q. epiteliale per te mbuluar plaget epidermale
-FGF-7(faktori i rritjes i keratinociteve)
sherim i plageve kutane, nxit shumimin dhe migrimin e keratinociteve dhe mbron integritetin e kavitetit oral dhe tgi
proceset e formimit te cikatriksit
migrimi i fibroblasteve
depozitimi i ecm
migrimi dhe shumimi i fibroblasteve
rekrutimi i fibroblasteve behet nga PDGF, FGF2, TGF
prania e makrofageve, mastociteve dhe limfociteve mund te ndikoje ne shumimin dhe aktivizimin e fibroblasteve
Ku behet depozitimi i ecm
behet ne keto qeliza
-TGF beta; ka dy funksione, 1) ajgnet fibrogjenik i fuqishem(nxit prodhimin e kolagjenit, fibronektines, proteoglikaneve, frenon degradimin e kolagjenit ) 2) frenon shumimin e limfociteve dhe mund te kete nje efekt te forte anti inflamator
-PDGF: funksion ka migrimin dhe shumimin e fibroblasteve, q te muskulatures se lemuar dhe makrofageve
tipet : AA , AB, BB (prototipi i familjes), CC, DD
receptoret : PDGFR alfa dhe beta
kush tjeter mund te ndikoje si faktore i rritjes
citokinat , bejne depozitimin e ecm dhe formimin e cikatrikses
MMP (matrix metalloproteinase) funksioni dhe sinteza
degradimi i kolagjeneve dhe perberesve tjere te ecm
sintetizohen nga : fibroblastet, makrofagjet, neutrofilet, qelizat sinoviale dhe disa qeliza epiteliale
sinteza frenohet nga : TGF beta
llojet e mmp
-kolagjenazat intersticiale
tipet: mmp 1,2,3
funksioni : kepusin kolagjenin fibrilar
-xhelatinazat
tipet: mmp 2, mmp 9
funksioni : degradojne kolagjenin amorf dhe fibronektinen
-stromelizinat:
tipet: mmp 3, mmp 10, mmp 11
funksioni: degradojne nje mori perberesish te ecm si proteoglikanet, laminina, fibronektina, kolagjeni amorf
fazat e sherimit te plageve kutane
inflamacioni
formimi i indit te granulacionit
depozitimi dhe rimodelimi i ecm
sherimi i plages kutane mund te ndodhe me
-perpjekjen e pare : per primam intentionem
-perpjekjen e dyte: per secundam intentionem
dallimet nga e para :
* formimi i nje trombi me te madh ose nje koreje me te madhe
*reaksioni inflamator me i madh
*zhvillimi me shumice i indit te granulacionit
*plaga kontraktohet nga veprimi i miofibroblasteve
