sistemi nervor Flashcards
(19 cards)
Edema cerebrale
Grumbullim i lengut te teprrt brenda parenkimes cerebrale
2 mekanizma te zhvillimit
-edema vazogjenike: kir demtohet integriteti normal i barrieres hemato ecefalike dhe keshtu rritet perdhkuedhmeriea vaskulare ne tru , lengu kalon nga hapesira vaskulare ne ate ndreqelizore te trurit
-edema citotoksike: rritje e lengut brendaqelizor si pasoje e demtimit te memrbwnes neuronale, gliale ose endoteliale
Morfo:
Truri edematoz eshte i bute, e mbush komplet kafken
Giruset jane te sheshura
Sulkuset jane te ngushtuara
Hapesirat ventrikulare te shtypura
Hidrocefalia
Nga rritja e vellimit te lengut cerebrospinal brenda sistemit ventrikular
Nese ka pengese te rrkedhes se lcs brenda sistemit ventrikular, nje pjese e ventrikujve zgjerohet por jo pjesa tjeter kjo dmth eshte hidrocefalia jokomunikuese
Kur zhjerohet krejt sistemi ventrikular psh nga ulja e riperthithjes se lcs kemi hidrocefali komunikiese
Hidrocefali ex vacuo : dmth zgjerimi i sistemit ventrikular me rritje kompensatore te vellimit te lcs qe pason humbjen e nje sasie te parenkimes trunore
Hernimi
Nga rritja e presionit brenda kafkes, dhe ka zhvendosja re falx cerebri e njekeohesidht edhe trurit , neee zgjerimi eshre i madh ka hernim
-hernimi subfalcial(cingulat): zgjerimi i njeanshem ose asimetrik i nje hemisfere cerebrale zhvendos gyrus cingulatum poshte buzes se falx cerebri
-hernimi transtentorial (uncinat): kur pjesa mediale e lobit temporal shtypet perkinder buzes se lire te tentoriumit, ndersa lobi temporal zhvendoset , keshtu kompromentohet mervi i trete kranial dhe shkaktohet zgjerim pupillar dhe demtim te levizjeve re syrit ne anen e demtimit (pupila e fikur)
Hernimi tonsilar :zhvendosja e tonsillave cerebellare permes foramen magnum, ky model hernimi shkakton shtypjen e trungut trunor dhe kompromentohen qendrat kardiake dje respiratore te medulles
Semundjet cerebrovaskulare
Nga mbyllja tromvotike e eneve, mbyllja embolike e eneve dhe carja e eneve, dy te parat shkaktojne iskemi, hipoksi, infwrkt ndersa e fundit hemorragji
-hipoksia funksionale : demtim i aftesise transportuese te oksigjenit, bllokim i perdorimit te tij nga indet )
-iskemia: ne hipotension ose nga bllokimi vaskular
Permes aterosklerozes shkaktohet infarkti qe ndahet ne dy grupe
-infarkt johemorragjik: mund te trajtohet me terapi, pamja mikroskopike ndryshon me kohe
-infarkt hemorragjik: makroskopikisht i ngjan imfarktit iskemik dje ka element shtese ekstravazimin e gjakut dhe riperthithjen e tij
Hemorragjia intrakraniale: mund te jete parnekimatoze, subaraknoidale ne kombinom me aneurizmat sakulare ose si pasoje e keqformimeve vaskualre
Hemorragjia parenkimatoze: nga qarja e nje ene te vogel brendaparenkimatoze , nga hipertensioni
Morfo: hemorragjite akute : dalja e gjakut jashte enes duke e shtypur aprenkimen, hemot e vjetra kane nje zone shkaterrimi kavitar re trurit me nje unaze qngjyrosjeje kafe
Hemorragjia subaraknoidale: nga qarja e nje aneurizmae sakulare (cirkulare), nga keqformimi vaskular, trauma, tumoret etj. Qarja shkakton rritje te p intrakranial keshtu gjaku per shkak te presionit te larte derdhet ne hapesiren subaraknoidale dhe individi ka dhimbje koke te madhe dhe humb vetedijen
Morfo: aneurizma sakulare e pa plasur eshre zgjerim aterieje, formohet qeska aneurismale ngw intima hialine e tradhur, muri muskulor dhe lamina elastike interna zhduken,. Qarja ndodh ne majen e qeskes, me dalje jashte te gjakut ne hapesiren subaraknoidale
Karakteristikat e neuroneve te kuqe
Rrudhosja e trupit qelizor
Piknoze e berthames
Zhdukje e nukleolusit
Humbje e substances se nissl
Eozinofili intense e citoplazmes
Infeksionet e eistemit nervor
Meningjiti
Meningjiti infektiv !
-akut piogjenik (bakterial)
-aseptic(viral)
-kronik
Tumoret
Re qel gliale: gliomat
Neronwle: neurofitoma qendrora, gangliogliomat, tumori neuroepitelial dizembrioplastil
Medulloblastoma
Limfoma primare e snq
Meningeomat
Gliomat
Tumore malinje te qelizave gliale (qel mbeshtetese te neuroneve, ndahen ne astrocite, oligodendrocite dhe qeliza ependimale )
Ndahen ne
-astrocitoma: mund re jete fibrilare (ne baze te shkalles se diferencimit nga mire e diferencuar ne me pak e diferencuar ndahen ne qstrocitome, astrocitome anaplazike dhe glioblastome multiforme ) dhe astrocitome pilocitike
Morfo: i kufizuar keq, gri dhe infiltrues, deformon trurin e invaduar, rritje e berthwmave te qel gliale, pleomorfisem betthamor
-oligodendroglioma: afonitet per lenden e bardhe
Morfo:
Tumore infiltrueese, berthama sferike me kromatine granulare te eeret, tumori me rrjete te holle kapilaresj anastrmotike , kalcifikim i pranishem
-ependimoma
Tumoret neuronale
-neurofitoma qendrore (tumor beninj)
-Ganglioglioamt (tumore beninje te ganglioneve dhe qel gliale)
-tumori neuroepitelial dizembrioplastik(tumor beninj)
Medulloblastoma
Tumor malinja me origjine ne cerebellum
I keqdiferencuar, primitiv, embrional
Limfoma primare e snq
Tumor malinj me origjine nga indi epitelial i snq
Meningeomat
Tumore beninje me origjine nga qel endoreliale te arachnoidea, shume rralle mund te jete malinje
Morfo:
Modelet e meningeomave jane sinciciale, fibroblastike, tranzicionale (me karakteristika sincicinale dhe fibroblastike) , psamomatozen(kane trupa psamoma) , sekretore dhe mikrocistike
Semundjet paresore te mielines
Mielina perbehet nga oligodendrocitet , ndermyjet dhe nyjet e ranvierit
Sem e mielines ndahen ne dy grupe
-sem demielinizuese te snq : demtime te fituara te karakterizuara nga prekja paresore e mielines dhe si apsoje e demtimeve iminologjike te ndermjetesuara ku bejne pjese skleroza multiple dhe crregullimet e gnjashme
-sem dizmielinizuese (leukodistrofite): shoqerohen me mutacione qe prekin proteinat e kerkuarq per formimin e mielines normale ose me mutacione qe prekin sintezen ose degradimin e lipideve mielinike
Skleroza multiple
Sem autoimune ku kemi shkaterrim te mielines se neuroneve ne snq dmth oligodendrociteve , kjo shkaktohet permes hipersensitivitetit tip 4 te ndermjetesuar ngw qelizat t helper
Morfo:
Sem e lendes se bardhe
Anomalite e kufizuara ne rajone ku traktet e fibrave te mielinizuara kalojen siperfaqesishr (trungu trunor dhe medulla sponale)
Zonat e demtuara shfaqin demtime te crregullta , lehtesisht te thelluara, te qulleta qe emertohen pllaka te cilat mund te jene aktive, joaktive dhe pllaka hije
Leukodistrofite
Sem dizmielinizuese te trasheguara ku simptomat klinike derivojne ose nga sinteza anormale e mielines ose nga riciklimi defektoz i saj
Morfo: kryesisht haset ne lenden e bardhe e cila eshte anormale per nga ngjyra ne menyre difuze (gri dhe e tejdukshme) si dhe ne vellim (i ulur)
Neoplazite e sistemit nervor periferik
Marrin origjine nga qelizat e nervit periferik dmth qelizat schwann , qel perineurale dhe fibroblastet
Schwannoma
Neurofibroma
Tumori malinj i kellefit nervor periferik
Schwannoma
Tumor beninj nga qelozat e schwannit
Brenda kalvaries ne kendin cerebelo pontin
Morfo:
Masa te inkapsuluara dhe te kufizuara mire, te ngjitura me nervin
2 modele te rritjes :
-antoni a: verehen trupat verocay (zona pa berthame qe shtrihen ndermjet zonave me rradhitje lineare te berthamave )
-antoni b : zona hipocelulare, rrjete jo e dendur qelizash
Neurofibroma
Mund te jete
-kutane (tumor beninj qe ka origjine nga nervat e lekures dhe paraqitet me nodula ne lekure)
Morfo: ne derme dhe dhjamin subkutan, masta te kufizuara mire por pa kapsule, stromma pak kolagjen, nga qelizat boshtore ‘
-pleksiforme (tumor beninj qe ka origjine nga trungjet e medha nervore dhe ka potencial per shnderrim malinj)
Morfo: zakonishr te shumefishta, kjo nuk eshte e mundur te ndahet nga nervi (sikur te schwanomat), formohet ne cdo pike pergjate nervit e me se shumti ne trungjet e medha nervore , nervi i prekur eshte i zgjeruar ne menyre jo te rregullt dhe secili prej fascikujve te tij infiltrohet nga neoplazma
-difuze
Tumori malinj i kellefit nervor periferik
Sarkome malinje , lokalisht invazive . Lindin rishtazi ose nga transformimi i nje neurofibrome pleksiforme
Morfo:
Masa tumorale te kufizuara keq, me infiltrim te shprehur pergjate boshtit te nervit kryesor dhe me invadim te indeve te buta fqinje
Mitoza, nekroza, anaplazia jane te pranishme
Shpesh qel tumorale i ngjajne qel schwann
