ZO 2.2 Epilepsie: van mutatie tot mechanisme Flashcards
(17 cards)
Wat is een gegeneraliseerde tonisch-clonische aanval?
Een insult dat gepaard gaat met bewustzijnsverlies, tonische contractie van alle spieren, gevolgd door clonische trekkingen.
Wat is een absence?
Kortdurende epileptische aanval die met bewustzijnsdaling en relatief weinig motorische verschijnselen gepaard gaat en die vooral op jeugdige leeftijd voorkomt.
Wat is een koortsaanval?
Febriele convulsies zijn gegeneraliseerde tonisch-clonische aanvallen, niet persé in het begin van een koortsperiode; met hoge koorts, temperatuur moet boven 38,5 zijn in het begin van een ziekte.
Komen koortsaanvallen veel voor?
Bij 2-5% van alle kinderen, bij 2-3% van alle koortsperioden.
Welke ziekte moet je bij een kind dat zich met een convulsie bij koorts presenteert, zeker niet over het hoofd zien? Wat vind je dan bij lichamelijk onderzoek, en welk onderzoek moet je doen om het zeker te weten?
Meningitis. Nekstijfheid; echter na toediening van diazepam (stesolid) kan dit symptoom vals-negatief zijn; lumbaalpunctie.
Is het gebruikelijk dat koortsaanvallen overgaan in epilepsie?
Nee, 5-10%.
Er wordt een elektro-encefalogram (EEG) gemaakt. Dit EEG is normaal. Kun je op basis van dit EEG epilepsie uitsluiten? Verklaar je antwoord.
Nee, tussen aanvallen is het EEG bij patiënten met epilepsie in ca. 50% van de gevallen normaal; met een EEG na slaaponthouding wordt het rendement aan interictale EEG-afwijkingen ca. 80%.
Wat doet de alfa-subunit van een Na+ kanaal?
Bij bijvoorbeeld kaliumkanalen wordt de porie gezamenlijk door vier subunits gevormd, bij natriumkanalen zitten deze aan elkaar en is er dus één porie-vormende subunit, de alpha-subunit.
Wat is de patch-clamp techniek?
Bij de patch-clamp techniek wordt een heel dun glaspipetje (micro-electrode) tegen het celmembraan geplaatst. De punt van de pipet is zo klein dat het slechts een klein stukje membraan “pakt” — een patch. Whole cell methode: Je zuigt het stukje membraan onder de pipet weg. Nu kun je de hele cel beïnvloeden en stroommetingen doen over het hele membraan.
Waarom is de micro-electrode bij de patch-clamp techniek gevuld met een zoutoplossing?
De ionen fungeren als ladingsdragers, anders kan de membraanpotentiaal niet gemeten worden of stroom worden geïnjiceerd.
Wat is de Voltage-clamp methode?
Een elektrofysiologische techniek waarbij de membraanpotentiaal op een bepaalde waarde gehouden (‘geclamped’) wordt, terwijl tegelijkertijd gemeten wordt hoeveel stroom daarvoor nodig is. Het is dus eigenlijk een soort titratie-methode: hoe veel stroom moet je toevoeren om precies de stroom die over de membraan loopt te compenseren? Door de via de pipet toegevoerde stroom te meten weet je daarmee de stroom die over de membraan loopt.
Waarom neemt de stroom aan het einde van de puls, op t = 15 ms, plotseling weer toe? Waarom duurt deze toename maar kort?
De drijvende kracht voor de inwaartse Na-stroom neemt toe als de membraanpotentiaal op –80 mV gebracht wordt, hierdoor gaat meer stroom door de kanalen die open staan. Dit duurt maar kort doordat de Na kanalen snel sluiten bij negatieve potentialen (= deactivatie).
Waarom zal een langzamere inactivatie van Na+ kanalen kunnen leiden tot epilepsie?
I.h.a. betekent een langzamere inactivatie dat er meer Na-instroom kan plaatsvinden en er dus een verhoogde prikkelbaarheid is. Eén van de gevolgen van de vertraagde inactivatie is dat tijdens een actiepotentiaal een kleiner gedeelte van de Na-kanalen inactiveert. Dit betekent dat na de actiepotentiaal een groter gedeelte van de Na-kanalen al weer beschikbaar is en de refractaire periode korter kan worden. De cel kan sneller vuren, doordat er sneller weer voldoende Na-kanalen beschikbaar zijn voor een nieuwe actiepotentiaal. Het abnormale vuurgedrag verhoogt de kans op epileptische aanvallen.
Er zijn de afgelopen jaren veel verschillende soorten mutaties beschreven. Vreemd genoeg leiden de meeste mutaties, in tegenstelling tot wat hierboven beschreven is, tot een minder goed functionerend natriumkanaal, wat dus tot gevolg heeft dat de prikkelbaarheid juist vermindert. Kun je een paar voorbeelden geven van wat voor effecten dergelijke mutaties op de natriumkanalen zouden kunnen hebben? Kun je een verklaring vinden voor de paradoxale effecten van dergelijke mutaties?
Bijvoorbeeld bij verlies van functie (loss –of-function) of verschuiving van de activatiecurve naar rechts in plaats van naar links. Bij periodieke paralyse; hierbij is de inactivatie zodanig gestoord dat de spier gedepolariseerd blijft en dus inexcitabel wordt. Bij myotonie leiden de veranderde inactivatie eigenschappen slechts tot een verhoogde vuurfrequentie, met als gevolg een vertraagde spierrelaxatie.
Niet alleen mutaties in Na+ kanalen kunnen tot epilepsie leiden. Er zijn ook families gevonden waarin mutaties in de GABAA receptor tot een zeer vergelijkbaar klinisch beeld leidt als bij de 10-jarige patiënte (GEFS+), of tot Lennox-Gastautsyndroom. Is dit dan ook een kanalopathie?
Ja, de GABAA receptor is immers ook een ionkanaal (namelijk een ligand-gestuurd ionkanaal waarvan het endogene ligand de neurotransmitter GABA is).
Verwacht je dat deze mutaties in de GABA receptor leiden tot een toename of een afname van de GABA-conductantie?
Afname, juist een verlies van inhibitie door GABA kan tot epilepsie leiden.
Waarom is het belangrijk om de oorzaak van kanalopathieën te kennen?
Gerichtere behandeling mogelijk, tevens betere voorlichting over prognose en erfelijkheid mogelijk.
