10 og 11: Þrálátar sýkingar

Question 1

Þrálátar sýkingar…

Answer 1

…geta smitast ævilangt, geta endurvaknað og valdið sjúkdómstímabilum, geta leitt til immunopathologiskra sjúkdóma, tengjast stundum illkynja sjúkdómum, erfitt að útrýma með lyfjum því genómið er ekki í margföldun.

Question 2

Í hvaða fjóra flokka skiptast þrálátar veirusýkingar?

Answer 2

1) Bráðar sýkingar með síðbúnum fylgikvillum.
2) Latent sýkingar (ekki hægt að sýna fram á með góðu móti nema í endurvakningarástandi, þegar sjúkd. er).
3) Chroniskar sýkingar (alltaf hægt að sýna fram á veiruna og hún er alltaf smitandi. Einkenni þurfa ekki alltaf að vera til staðar, geta verið vegna immunopathologiskra fyrirbæra).
4) Slow/hæggengar veirusýkingar. (veirumagnið vex smám saman og leiðir til sjúkdóms sem alltaf dregur til dauða).

Question 3

Dæmi um bráðar sýkingar með síðbúnum fylgikvillum.

Answer 3

Subacute sclerosing panencephalitis (SSPE). Svona sýkingar eru algengastar ef börn fá mislinga mjög ung. Eyðileggur heilann smám saman, breiðist beint milli taugafrumna. Lítið/ekkert myndast af smithæfum veirum.

Question 4

Dæmi um latent sýkingar…

Answer 4

…Herpes veirurnar (aðall. HSV og VZV). Sumar eru latent á taugafrumum, aðrar í lymphocytum. Geta verið integreraðar í frumuchromosómin eða í episomal ástandi í kjarna/cytoplasma. Retrograd axonal transport upp í ganglion tauganna, þar sem þær sitja ævilangt.

Question 5

Hvar situr VZV í latent sýkingu?

Answer 5

Í sattellite frumum (endotheli og fibroblöstum), en ekki taugafrumum, þar sem HSV er.

Question 6

Hvar situr EBV í latent sýkingu?

Answer 6

EBV genomið situr í B-lymphocytum. Veiran hvetur frumurnar til að skipta sér og fjölgar sér jafnframt í episomal formi. Í latent ástandi er genomið í mörgum circuler covalent lokuðum DNA mólekúlum, mjög lítill hluti þess er umritaður.

Question 7

Hvar situr CMV í latent sýkingu?

Answer 7

Í monocytum og/eða lymphocytum, auk þess í munnvatnskirtlum og nýrum. Reactiverast mjög auðveldlega - margir smitandi með munnvatnssmiti. Stutt á milli latent/chroniskrar CMV sýkingar - svæsnar fósturskemmdir.

Question 8

Hvað veldur Progressive Multifocal Leukoencephalopathy, PML?

Answer 8

Polyomaveiran JC. Sjaldgæfur sjúkdómur, flestir sýkjast ungir og svo situr veiran ævilangt. Við ónæmisbælingu fer hún að margfaldast, eyðileggur oligodendrocyta heilans, veldur afmyelineringu, heilaskemmdum og loks dauða.

Question 9

Besta dæmið um chroniskar sýkingar í mönnum, er…

Answer 9

…hepatitis B. Meiri líkur á að hún verði krónísk ef smit verður á unga aldri (t.d. við fæðingu).

Question 10

Hver er munurinn á DNA í bráðri vs. þrálátri hepatitis B sýkingu?

Answer 10

Óintegrerað í hýsilfrumu DNA í bráðri en integrerað oftast í þrálátum.

Question 11

HBsAg í sermi…

Answer 11

…er aðalprótín sem framleitt er í miklu magni í chroniskri Hepatitis B sýkingu. Eftir mörg ár með prótínið í sermi geta antigen-antibody complexar sest í nýru og arteríólur og valdið immune complex sjúkdómi.

Question 12

Dæmi um hvað chronisk hepatitis B notar til að komast framhjá ónæmiskerfinu?

Answer 12

Vanalega þekkja CD8+T frumur class I MHC mólekúl á hepatocytum í sambandi við HBcAg og HBeAg og valda lysis á sýktum frumum. Ef tjáning er takmörkuð á veiru, gerist þetta hins vegar ekki/síður.

Question 13

Önnur leið chroniskrar hepatitis B til að sleppa framhjá ónæmiskerfinu!

Answer 13

Framleiða ofgnótt af HBsAg mólekúlum sem bindast öllum mótefnum - veiran sjálf getur þá sloppið.

Question 14

Hepatitis C (flaviveira)…

Answer 14

…er aðallega á meðal sprautufíkla á Vesturlöndum. Veldur chroniskri lifrarbólgu sem oft endar með skorpulifur og/eða lifrarkrabba. Sumir virðast losa sig þó við veiruna úr sermi.

Question 15

2 dæmi um chroniskar sýkingar með síðbúnum immunologiskum kvillum í dýrum eru…

Answer 15

…AD, aleutian disease of mink, og LCM, lymphocytic choriomeningitis.

Question 16

Hver skilgreindi fyrst hæggengar veirusýkingar og hvenær?

Answer 16

Björn Sigurðsson forstöðumaður að Keldum, árið 1954. Hann var að rannsaka visnu/mæðiveiki, riðu (scrapie), garnaveiki og votamæði í sauðfé.

Question 17

Visnuveiran…

Answer 17

…er lentiveira af retroveiruætt.

Question 18

Hæggengar veirusýkingar…

Answer 18

…hafa svipaða pathologiska mynd í heila, eru neurodegeneratifir sjúkdómar. Erfitt að rækta í frumurækt og ekkert ónæmissvar. Afar erfitt að óvirkja smitefnið, sem þolir mikið physicochemiskt álag, t.d. UV ljós, formalín, nucleasa, suðu, milda proteolysu o.s.frv.

Question 19

Hvað hefur aldrei fundist í smitefni hæggengra veirusýkinga?

Answer 19

Kjarnsýrur!!! Dæmi um svona veirusýkingar er scrapie í sauðfé og geitum og mad cow disease (bovine spongiform encephalopathy).

Question 20

Dæmi um fleiri hæggengar veirusýkingar.

Answer 20

Minka og katta spongiform encephalopathy, wasting disease í elgjum og dádýrum, kuru, Creutzfeldt-Jakob disease, Gerstman-Sträussler-Scheinker syndrome og fatal familial insomnia.

Question 21

Hvernig lýsa heilaskemmdir hæggengra veirusýkinga sér?

Answer 21

Grunnlesionin er prógressíf vacuolation í neuronum, astrocytum og oligodendrocytum. Síðan verður mikil astroglial hypertrophia og proliferation. Að lokum lítur gráa efni heilans út eins og svampur.

Question 22

Hverju tengist smitefnið í riðu/scrapies?

Answer 22

Scrapie associated fibrils/prion rods.

Question 23

Hverjar voru tilgáturnar 3 um smitefni riðu?

Answer 23

Venjuleg veira sem ekki hafði enn fundist, virino tilgátan sem fjallaði um ófullkomna veiru sem hefði nægilegt erfðaefni til að kóða fyrir einhverjum stjórnunarprótínum, og príon tilgátan sem nú er í gildi.

Question 24

Hvað er Prion?

Answer 24

Skilgreint sem prótín með smithæfileika. Það er kódað af hýsilfrumunni sjálfri og nefnt PrPc. Það virðist breytast og verða smitandi - þá kallað PrPsc. Ath. að amínósýruröðin er óbreytt. Eftir conformational breytinguna verður keðjureaction og prótínið margfaldast.

Question 25

Af hverju verða veirusýkingar persistent?

Answer 25

Vegna afnáms cytocidal hæfileika veirunnar, t.d. með takmarkaðri tjáningu veirugena (herpes), með leynd í nonpermissive hvílandi eða óþroskuðum frumum (EBV í B lymphocytum). Sumar veirur eru nocytocidal að upplagi (arenaveirur, retroveirur). Sumar skjóta sér undan ónæmissvari.

Question 26

Hvernig skjóta veirur sér undan ónæmissvari? (6 atriði) Sjá líka teiknaða mynd á blaði.

Answer 26

1) Undanskot frá neutralization mótefna
2) Minnkuð tjáning antigena á plasmahimnu
3) Ónæmisbæling vegna sýkingar effector frumna.
4) Evasion of cytokines.
5) Induction of Immunologic Tolerance. (aldurstengt!)
6) Einangrun í verndarsvæði.