1.4 Inleiding parasitologie

Question 1

Wat is pathogeniciteit?

Answer 1

Vermogen van een micro-organisme om schade/ziekte te veroorzaken (Absoluut)

Question 2

Welke typen pathogeniciteit zijn er?

Answer 2

• Primair pathogeen: Veroorzaken regelmatig ziekteverschijnselen
• Opportunistisch pathogeen: Infecties die plaatsvinden wanneer het immuunsysteem is verzwakt

Question 3

Wat is Leishmania?

Answer 3

Parasiet met een kern en kinetoplast met mitochondriaal DNA:
- Overgebracht door zandvliegjes

Ééncellige organisme. Ovale organismen van 2-6 micrometer lang. Twee donker gekleurde organellen (Kern & Kinotoplast). Kinetoplast bevat mitochondrieel DNA.

Behandeling bestaat met amphotericine B (Liposomaal)

Question 4

Welke typen symbiose zijn er?

Answer 4

• Commensalisme: 1 voordeel (Geen voor of nadeel van gastheer)
• Mutualisme: Beide voordeel (Samenlever tot wederzijds voordeel)
• Parasitisme: Ten koste van gastheer

Symbiose: Het is associatie met elkaar leven van organismen van verschillende soorten

Question 5

Welke 3 typen parasieten zijn er?

Answer 5

• Ectoparasieten (Op de huid): Vlooien, luizen, teken
• Endoparasieten/parasitaire wormen (Meercellige eukaryoten): Spoelwormen, mijnwormen, schistosomen
• Parasitaire protozoa (Eencellige eukaryoten): Leishmania, Plasmodium, Trypanosoma, Toxoplasma

Question 6

Wat is een vector?

Answer 6

E-vertebraat (ongewerveld dier) dat verantwoordelijk is voor de overdracht van een parasiet

Bij Leishmaniasis -> Parasieten overgebracht door vrouwelijke ‘zandvliegjes’

Question 7

Welke typen ontwikkelingscycli zijn er?

Answer 7

• Directe ontwikkelingscyclus (Parasiet heeft 1 gastheer -> Bijv. spoelvormen)
• Indirecte ontwikkelingscyclus (Parasiet heeft 2 of meerdere gastheren -> Bijv. Leishmaniasis)

Question 8

Wat zijn kenmerken van een definitieve gastheer?

Answer 8

Gastheer die de volwassen parasiet herbergt en waarin de geslachtelijke vermenigvuldiging plaatsvindt.

Question 9

Wat zijn de kenmerken van een tussengastheer?

Answer 9

Gastheer waarbij de aseksuele of vegetatieve vermeerdering plaatsvindt

Question 10

Wat is gastheerspecificiteit?

Answer 10

Door een (soms vergaande) specialisatie ontstane gebondenheid van de parasiet aan een bepaalde gastheer

Question 11

Wat doen intracellulaire parasieten in een fagosoom?

Answer 11

Voorkomen van fusie met lysosoom

Question 12

Welke klinische vormen van Leishmaniasis zijn er?

Answer 12

• Cutane Leishmaniasis: Totaal 1.0-1.5 miljoen infecties/jaar
• Mucocutane Leishmaniasis: ‘Espundia’, Zuid-Amerika
• Viscerale Leishmaniasis: 500.000 infecties per jaar en 60.000 per jaar

> 20 verschillende Leishmania soorten zorgt voor complex van aandoeningen

Question 13

Wat zijn kenmerken van viscerale Leishmaniasis?

Answer 13

• De infectie/parasiet zit in de speeksel van de mug die door wordt gegeven tijdens het steken van de gastheer
• Parasiet wordt versleept naar lymfeknopen, beenmerg, milt en lever
• Parasiet infecteert fagocyterende leukocyten. Overleeft in immuunsysteem door blokkeren van de fusie tussen fagosoom en lysosoom.
• Aantasting immuunsysteem door destructie granulocyten (Superinfecties).
• Pancytopenie, hepato-splenomegalie door repressie van bloedcel aanmaak
• Vergroting reticolu-endotheliale organen (Milt, lever)
• Onregelmatige koorts door aantasting afweersysteem en superinfecties
• Infectieduur kan van maanden, jaren tot levenslang zijn. Verloop kan ook plots en fulminant zijn tot langzaam en mild

Overdracht met name mens op mens

Question 14

Wat is de incubatie periode?

Answer 14

Tijdspan tussen infectiemoment en moment van eerste klinische symptomen

Veel parasieten zijn niet heel ziekte verwekkend dus het vaststellen van de incubatietijd is dan moeilijk

Variabel van enkele maanden tot jaren, minimaal 10 dagen tot vele jaren -> Bij Leishmaniasis

Question 15

Wat is de prepatente periode?

Answer 15

Tijdspan tussen infectiemoment en moment dat parasiet blijkt geeft van zijn aanwezigheid

Bij Leishmaniasis -> Het voor het eerst kunnen aantonen van de parasieten
Bij darmwormen -> Het voor het eerst kunnen aantonen van eieren bij de ontlasting

Question 16

Wat zijn de kenmerken van L. Donovani (11)?

Answer 16

• Onregelmatige koorts (100%)
• Buikpijn (81%)
• Vermagering (70%)
• Hepato-splenomegalie (96%)
• Pancytopenie
• Hyper gammaglobulinemie (IgG)
• Lymfadenopathie (84%)
• Overdracht van mens op mens
• Soms PKDL (Persisteren in de huid)
• Aantasting afweersysteem -> Superinfecties
• Zonder behandeling 100% mortaliteit

Question 17

Wat zijn de kenmerken van L. Infantum?

Answer 17

• Normaliter bij honden (Zoönose)
• Opportunistisch bij mensen (Bij jonge kinderen <2 jaar of immuun gecompromitteerden. Kan ook na een transplantatie of bijv. HIV)
• Kan viscerale of cutane prestatie hebben

Question 18

Wat is de behandeling van Leishmaniasis?

Answer 18

Systemisch:
- Stibogluconaat (20 mg/kg * 30 dagen): Nog vooral bij endemische gebieden (IV of IM), veel bijwerkingen
- Amphotericine B
- Liposomaal Amphotericine B
- Aminosidine
- Pentamidine
- Miltefosine (Oraal)

Lokaal:
- Injecties stibogluconaat
- Paramomycine zalf

Question 19

Wat zijn de kenmerken van cutane Leishmaniasis (10)?

Answer 19

• Pijnloze ulcus rondom beet zandvlieg (Ulcus met opgeworpen rand)
• Langzaam groeiend
• Er kan spontane genezing optreden
• Divers in presentatie
• Incubatietijd kan verschillen van 2-8 weken tot jaren
• Opstaande rand
• Veel variatie: Nat/droog/korstig
• Litteken vorming
• Behandeling is soort afhankelijk
• Geen versleping parasiet (Zit op de plek van de beet)

Question 20

Wat is het kenmerk van L. Viannia?

Answer 20

Vaak mucocutane relaps

Question 21

Hoe verloopt de ontwikkelingscyclus van de Leishmania (8)?

Answer 21

1) Injectie promastigote door zandvlieg
2) Fagocytose door macrofagen
3) Promastigote wordt amastigote
4) Amastigote vermeerdert
5) Zandvlieg zuigt amastigote uit bloed
6) Ingestie geparasiteerde cellen
7) Amastigote wordt promastigote in de darm
8) Afbraak en migratie naar de kop

Question 22

Waar komt viscerale Leishmaniasis voor (6)?

Answer 22

• India (Bihar, 200.000 infecties per jaar)
• Bangladesh
• Brazilië
• Nepal
• Sudan
• Rond de middellandse zee

Question 23

Wat is de pathogenese van Leishmaniasis?

Answer 23

• Incubatietijd van dagen tot jaren
• Infectieduur van maanden tot jaren
• Verloop plots en heftig tot langzaam en niet heftig

Immuun gecompromitteerde patiënten zijn vatbaarder en hebben meestal viscerale presentatie
Door intraveneus drugsgebruik en transmissie van HIV en parasieten kunnen die patiënten ook Leishmaniasis krijgen

Question 24

Welke typen cutane Leishmaniasis komen voor in de oude wereld en welke in de nieuwe wereld?

Answer 24

Oude wereld:
- L. Major: Landelijke gebieden, Zoönose
- L. Tropica: Stedelijke gebieden, mens is reservoir (Antroponotisch)
- L. Aethiopica: Oost-Afrika

Nieuwe wereld:
- L. Mexicana complex (Geeft cutane Leishmaniasis)
- L. Viannia complex:
Subgenus Viannia:
-> L. Braziliensis complex
-> L. Guyanensis complex

Veel soorten -> Overlappende geografisch distributie, diversiteit in presentatie laesies

Question 25

Wat is het verschil van parasieten met bacteriën en virussen?

Answer 25

Parasieten zijn de meest complexe ziekteverwekkers

Met een groot genoom, eukaryoot, meerdere ontwikkelingsstadia in hun levenscyclus en meestal meerdere gastheren

Specifieke targets om parasieten uit te schakelen zijn moeilijk, omdat het ook eukaryoten zijn

Question 26

Wanneer wordt er gedacht aan viscerale Leishmaniasis als diagnose?

Answer 26

Anamnese:
- Herkomst patiënt
- Op reis geweest
- Immuunstatus slecht

Symptomen:
- Onregelmatige koorts
- Hepatosplenomegalie

Lab:
- Pancytopenie (!)
- Hyper IgG en IgM (!)

Immuungecompromitteerd: Meestal geen hepatosplenomegalie en geen hyper IgG en IgM

Question 27

Wat is Zoönose?

Answer 27

Infectie of ziekte van zoogdieren, waarbij de mens als gastheer kan optreden. Dieren vormen het reservoir van waaruit de mens geïnfecteerd raakt

Bijvoorbeeld: Lyme (Vanuit een teek)

Question 28

Wat is een opportunistische parasiet?

Answer 28

Kan zich bij afwezigheid van een adequate immuunrespons sterk vermenigvuldigen waarbij het nageslacht in dezelfde gastheer blijft en zich eveneens gaat vermenigvuldigen

Question 29

Wat is de definitie van een parasiet?

Answer 29

Parasiet:
Eukaryote organismen die leven koste van hun gastheer (Niet zijnde een schimmels)
Schimmels zijn ook eukaryoten, maar worden wel apart geplaatst omdat ze zo verschillend zijn

Question 30

Welke 2 verschillende soorten komen voor van viscerale Leishmaniasis?

Answer 30

• L. Donovani
• L. Infantum

Question 31

Hoe wordt er diagnostiek gedaan naar viscerale Leishmaniasis?

Answer 31

• Microscopie/PCR: Aantonen parasieten: Milt aspiratie > Beenmerg punctie > Bloed
• Serologie ondersteund diagnose: Aantonen van specifieke antilichamen in het bloed

Question 32

Wat is Post Kala azar Dermal Leishmaniasis (PKDL)?

Answer 32

• Kan ontstaan na behandeling van viscerale leishmaniasis (ca. 1 jaar)
• Reactie in de huid (Met name in Sudan, ca. 50%)
• Kan zelf limiterend zijn (Maanden - Jaren)
• Ontstaat op de huid
• Parasieten persisteren in de huid
• Geen viscerale infectie meer

Question 33

Wat zijn de kenmerken van een Mucocutane Leishmaniasis?

Answer 33

• 1-3% van L. Brasiliensis complex infecties
• Versleping parasiet naar mucosa (Neus & Keel)
• Vooral in Brazilië
• Lange incubatietijd (Maanden tot jaren na cutane presentatie)
• Vaak fatale beloop

Question 34

Hoe wordt er diagnostiek gedaan bij (muco)cutane Leishmaniasis?

Answer 34

Aantonen van de parasiet:
- 2 huidresponsen van de opgeworpen rand ulcus (Geen parasiet in de ulcus zelf)
-> Microscopie: Dep/smeer preparaten, gekleurd volgens Giemsa
-> PCR: Ook differentiatie tussen parasieten
- Serologie geen rol bij cutane Leishmaniasis

Question 35

Wat is de therapie van Cutane Leishmaniasis?

Answer 35

Gedifferentieerd naar Leishmania species:
- Aard en lokalisatie laesie
- Klein ulcus: Cryotherapie, hitte therapie, fotodynamische therapie, geen therapie (?)

Oude wereld + L. Mexicana: Lokale therapie
Nieuwe wereld L. Vianna complex: Systemische therapie
Oude wereld L. Infantum: Systemische therapie

Intralesionale injecties van stibogluconaat of Paramomycine zalf