3.3 Granulomateuze ontstekingsprocessen

Question 1

Wat is een granulerende ontsteking?

Answer 1

Overgang van acute ontsteking naar herstel weefselbeschadiging door littekenvorming

Cellulaire reactie: Volgorde van influx van de verschillende leukocyten

Question 2

Wat zijn de kenmerken van een chronische infectie (4)?

Answer 2

Ontsteking van langere duur (>7 dagen, soms weken/maanden)
- Angiogenese
- Mononucleair cel infiltraat
- Fibrose

Question 3

Wat is de histologie van een chronische infectie (4)?

Answer 3

• Infiltratie van mononucleaire ontstekingscellen (Lymfocyten en macrofagen)
• Geen neutrofiele granulocyten in het filtraat
• Weefseldestructie
• Bindweefselformatie (Angiogenese, fibrose)

Er is een versterkingscascade bij chronische ontsteking door samenspel tussen macrofagen en lymfocyten. Let op de plaats van IFN-y en IL-12

Question 4

Waar kunnen macrofagen uit ontstaan?

Answer 4

Naast hun rol bij ontsteking zijn ze fysiologisch ook aanwezig op vele plaatsen, alleen hebben ze een andere naam. De M1 en M2 fenotype zijn de centrale rol van macrofagen bij ontsteking

• Monocyten
• Dooierzak (Residente macrofagen)

Question 5

Welke typen macrofagen zijn er te vinden op verschillende plekken in het lichaam?

Answer 5

• Hersenen: Microglia
• Bot: Osteoclasten
• Lever: Kupffer cellen
• Bindweefsel: Histiocyten

Het M1 en M2 fenotype van de macrofaag worden bepaald door de balans van de cytokine concentraties, ook bij chronische ontsteking. Let op de pro-inflammatoire plek van IFN-y en IL-12

Question 6

Wat is de histologie van een granulerende ontsteking?

Answer 6

Kan worden opgevat als overgang van de acute ontstekingsreactie naar herstel van weefselbeschadiging door littekenvorming. Soms grenzend aan het gebied met een acute ontsteking

• Veel jonge bloedvaten
• Fibroblastenproliferatie
• Gaat in latere fase over in celarm bindweefsel (litteken)

Question 7

Hoe verloopt de angiogenese (4)?

Answer 7

1) Vasodilatatie door NO en uitwijken pericyt
2) Uitgroei pericyt (Door VEGF en Notch signalen) en uitwijken basaalmembraan
3) Aanmaak ECM en verbinding pericyten
4) Vorming nieuw bloedvat

Question 8

Wat zijn de kenmerken van een granulomateuze ontsteking?

Answer 8

• Chronische ontsteking
• Secundaire wondgenezing met granulatie weefsel en littekenvorming
• Bij genezing per primam en vooral ook per secundam
• Geactiveerde macrofagen met epitheloïd aspect
• Histologische granuloom vorming

Question 9

Waaruit bestaat een granuloom (4)?

Answer 9

• Macrofagen:
  -> Epitheloïd
  -> Langerhanse type reuscellen
  -> Lichaamsvreemd type reuscellen
• Lymfocyten (Vooral T-cellen)
• Plasmacellen
• Fibroblasten (Kapselvorming)

Granulomateuze ontsteking kan ook zonder meerkernige reuscellen

Question 10

Wat zijn de mogelijkheden na fagocytose door een macrofaag?

Answer 10

• Macrofaag sterft
• Materiaal wordt afgebroken
• Persisterende macrofaag, omdat materiaal niet afbreekbaar is
• Transformatie naar epitheloïde cel
• Fusie met andere macrofaag: meerkernige reuscel

Question 11

Welke soorten van de type IV hypertensieve reactie zijn er?

Answer 11

• Cytokine gemedieerd: CD4 activeert macrofaag
• T-cel gemedieerd: CD8 directe killing

Question 12

Wanneer vindt granuloomvorming plaats?

Answer 12

• Immunologische reactie (Type IV hypersensitiviteitsreactie)
• Reactie op exogeen (Bijv. prothese materiaal) of endogeen (Bijv. haren, hoorn) lichaamsvreemd materiaal

Activatie van macrofagen bij granuloomvorming is één van de effector mechanismen bij type IV hypersentiviteitsreactie

Question 13

Wat zijn de kenmerken van tuberculose (4)?

Answer 13

• Verkazende necrose
• Zuurvaste staven
• Mycobacterie vermenigvuldigt in macrofaag
• Cel gemedieerde immuniteit nodig

Question 14

Hoe kan Tuberculose verlopen?

Answer 14

• Directe genezing
• Progressie tot miliare Tuberculose (5%)
• Secundaire progressie (5%)

Question 15

Wat zijn de kenmerken van Lepra (3)?

Answer 15

Veroorzaakt door mycobacterium leprae met tuberculoïde en lepromateuze vorm

• Depigmentatie en leeuwengelaat

Question 16

Wat zijn de kenmerken van een sarcoïdose?

Answer 16

Het heeft een onbekende oorzaak, mogelijk auto-immuun. Er zijn niet-verkazende granulomen. Alle organen kunnen aangedaan zijn, maar meestal de longen

Question 17

Hoe kan Tuberculose verkregen worden?

Answer 17

• Inhalatie
• Ongepasteuriseerde melk
• Directe inoculatie
• Orgaantransplantatie
• Intra-uteriene transmissie
• BCG vaccinatie of blaasspoeling

Question 18

Wat gebeurt er met Tuberculose deeltjes in de alveoli?

Answer 18

Opslag in granulomen

Question 19

Wat is het verschil tussen open of gesloten Tuberculose?

Answer 19

Open: Open verbinding met buitenwereld -> Besmettelijk
Gesloten: Geen verbinding met buitenwereld -> Niet besmettelijk

Question 20

Wat zijn de algemene symptomen van Tuberculose?

Answer 20

• Afvallen
• Malaise
• Koorts
• Nachtzweten

Question 21

Hoe kan er getest worden of iemand een Tuberculose besmetting heeft?

Answer 21

• Mantoux (Huidtest)
• Interferon gamma release assay (Bloedtest)

Question 22

Wat is een keloid teken?

Answer 22

Wondgenezing met vorming van een overmatige hoeveelheid littekenweefsel door een overmatige productie van collageen -> Geen haarfollikels

Question 23

Waarom worden hechtingen na 7-10 dagen verwijderd?

Answer 23

• Geen bijdrage treksterkte wond
• Herkenning als lichaamsvreemd materiaal

Question 24

Welke groepen mycobacteriën zijn er?

Answer 24

1) Mycobacterium Tuberculosis:
- Mycobacterium Tuberculosis
- Mycobacterium Bovis
- Mycobacterium Bovis BCG
2) Mycobacterium Leprae
3) Nontuberculeuze Mycobacteriën

Question 25

Welke ziektebeelden zijn geassocieerd met een NTM infectie?

Answer 25

• Pulmonale infecties
• Lymfeklier infecties
• Infecties van huid en weke delen
• Gedissemineerd infecties

Question 26

Wat zijn de verschillende stappen in de diagnostiek van mycobacteriële infecties?

Answer 26

• Zuurvaste staven kleuring
• Kweek met gevoeligheidsbepaling
• Moleculair onderzoek (o.a. PCR)
• Pathologisch onderzoek/biopt

Question 27

Waarom is de behandeling van mycobacteriële infecties complex?

Answer 27

• Combinatie van meerdere antibiotica
• Bijwerkingen
• Lange duur

Question 28

Hoe kan er direct een chronische infectie ontstaan?

Answer 28

• Virale infecties
• Auto-immuun ziektes
• Persisterende schade

Question 29

Hoe worden de verschillende typen macrofagen gestimuleerd?

Answer 29

• M1: IFN-y en IL-12
• M2: IL-4 en IL-13

Question 30

Wanneer wordt een acute ontstekingsreactie beëindigd?

Answer 30

• Schadelijke prikkel is geëlimineerd
• Pro-ontstekingsmediatoren gedownreguleerd
• Anti-ontstekingsmediatoren ge-upreguleerd
• Herstel is in gang gezet

Question 31

Wanneer is er sprake van een genezing?

Answer 31

Herstel: Genezing per primam en per secundam na de ontstekingsreactie bij weefsels met permanente en stabiele cellen: Relatie met bindweefselskelet beschadiging

Question 32

Wat is de DD bij een granulomateuze ontsteking waarbij wordt gedacht aan een lichaamsvreemdtype (Foreign body)?

Answer 32

• Talk, asbest, Silica,
• Prothese materiaal (Stukken plastic, koolstof, niet-toxische metalen)
• Berylliosis en andere metalen

Question 33

Wat is de DD bij een granulomateuze ontsteking waarbij wordt gedacht aan een Immunologische type (Type IV hypertensitiviteitsreactie)?

Answer 33

• Tuberculose
• Kattekrabziekte
• Lepra
• Brucellosis
• Lymphogranuloma inguinale
• Lues (Syfylis)
• Sommige schimmel-/parasitaire infecties (Histoplasma capsulatum/schistomiasis)
• Ziekte van Crohn (Collitis Ulcerosa geeft in het merendeel van de gevallen geen granulomen)
• Sarcoïdose

Specifieke histologie, relatief beperkte differentiaal diagnose waarbij de oorzaak van de ziekte niet altijd bekend is