Brainscape's Knowledge GenomeTM

Browse over 1 million classes created by top students, professors, publishers, and experts.


See full index

HJF0306 Hjúkrun fullorðinna með vefræna sjúkdóma III > Æðaskurðlækningar - Helgi S > Flashcards

Æðaskurðlækningar - Helgi S Flashcards

1
Q

What is Vascular Surgery?

A
  • Vascular Surgery encompasses the treatment of
    disorders affecting peripheral blood vessels.
  • These disorders can result in death from stroke or
    aneurysm rupture and amputation.
  • Effective early treatment has been shown to
    prolong quality of life and mobility.
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
2
Q

Goal and Objective

A
  • Maintain quality of life
  • Prevent disability
  • Prevent premature death
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
3
Q

Æðaskurðlækningar - Atherosclerosis orsakar :

A
  1. Stenoserandi (þrengjandi æðasjúkdóm)
  2. Aneurysmal (ectatiskan sjúkdóm)
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
4
Q

Æðaskurðlækningar - Atheromamyndun :

A
  1. Endothel skaði - Efnafæðilegur/Eðlisfræðilegur
  2. Fituinfiltration (fatty streak)
  3. Bólgufrumur (éta fitu “foam cells”)
  4. Slétt vöðvafrumur breytast
  5. Plaque rofnar thrombosis
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
5
Q
  • Atheroma getur valdið:
A
  1. Thrombosis
  2. Thromboembolism
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
6
Q

Áhættuþættir:

A

Aldur
Kyn
Ættarsaga
Háþrýstingur
Reykingar
Sykursýki

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
7
Q

Hovering er flæðið þegar það eru 50-70% þrengsli?

A

það getur verið eðlilegt þrátt fyrir það

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
8
Q

Sjúklingar með æðaþrengsli eru…

A

lengi einkennalausir

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
9
Q

Stenoserandi sjúkdómur - Einkenni

A

Geta verið væg, meðal eða slæm.
1. Claudicatio intermittens
2. Hvíldarverkir
3. Ischemisk sár
4. Gangren (drep)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
10
Q

Stenoserandi sjúkdómur - Skoðun

A
  1. Húðbreytingar
  2. Púlsstatus
  3. Blásturshljóð
  4. Doppler þrýstimæling (ökkla – upphandleggs stuðull) ABPI
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
11
Q

Doppler þrýstimæling

A

Ökkla - upphandleggs stuðull =. Ankle Brachial Pressure Index (ABPI)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
12
Q

ABPI

A

BÞ (systola) við Ökkla / BÞ(systola) í olnboga

Eðlil => 1,0
Claudicatio < 0,9
Kritisk schema oft ef < 0,5

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
13
Q

Stenoserandi sjúkdómur ? - Spurningar sem svara skal eftir kliniska skoðun !

A
  1. Eru klinisk einkenni um útæðasjúkdóm ?
  2. Er hindrun staðsett (aðallega) í aortoiliacal eða
    femoropopliteal segmenti ?
  3. Hve mikið er starfssemi skert vegna þessa ?
  4. Er mikil hætta á drepi eða illæknanlegum sárum?
    * CT angio, MR angio - Angiografia:
    * Hve miklar og útbreiddar eru breytingar ? Hægt að beita innæðaraðgerð ( “blásningu” ,víkkun / PTA)
  5. Kollateral æðar (flæði) ?
  6. Innflæði og afrásar möguleiki fyrir hjáleið (bypass)
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
14
Q

Sjúkd. í aortoiliaca segm.

A

– Yngri sjúklingar
– Konur jafnt sem karlar
– Ekki eins miklir áhættuþættir
– Púls í nára daufur eða enginn
– Stórar æðar
– Þ.e. By-pass með gerviæð gefur góðan árangur
– PTA etv stoðnet
– Claudicatio intermittens ábending til aðgerðar

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
15
Q
  • Sjúkd. í femorodist. segm.
A

– Eldri sjúklingar
– Mun algengara í körlum
– Stærri áhættuþáttur (varðandi hjartainf. CVL)
– Góður púls í nára en ekki distalt
– Litlar æðar
– Þ.e. Bypass með gerviæð ekki eins gott til langframa og því notuð bláæð
– Etv PTA ekki stoðnet
– Hvildarverkir, isch.sár/gangren ábending til aðgerðar

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
16
Q

Æðaskurðlækningar - Konservativ meðferð

A

Reykbindindi – Hjálpa sj. Að hætta að reykja
Blóðfitulækkandi meðferð, Statin t.d Atoravastatin
Hjartamagnyl,
Frekari blóðflöguhemjandi lyf Clopidogrel (Plavix). Persantin,
Sykursýkismeðferð eftir þörfum
Meðhöndla Háþrýsting
Gönguæfingar

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
17
Q

Aðgerðir við útæðasjúkdómi sem veldur skertu blóðflæði

A
  1. T.E.A
  2. Buxnagraft
  3. Iliac-femoral bypass
  4. Femoro-femoral bypass (cross over)
  5. Axillobifemoral bypass
  6. PTA
  7. PTA og Stent
  8. Femoropoliteal bypass
  9. Profundaplastic
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
18
Q

T.E.A. (Thrombo EndArterectomy)

A

Arteriotomia , kalkið skafið út , e.t.v. patch (bót)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
19
Q
  1. Buxnagraft (aortobifemoral bypass)
A

við lokun á aortoiliacalsvæði.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
20
Q

Iliac- femoral bypass

A

Við lokun á iliaca externa öðru megin

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
21
Q
  1. Femoro- femoral bypass (cross over)
A

við lokun á iliaca com./ext. öðru megin.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
22
Q

Axillobifemoral bypass

A

Hjá sjúkl. sem þola ekki buxnagraft aðg.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
23
Q
  1. PTA= Percutanous Transluminal Angioplasty
A

(“Blásning”) víkkuð út þrengsli með blöðru kateter

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
24
Q

Endoluminal aðgerð PTA - stent

A
  • Síðustu 15-20 ár hratt vaxandi notkun
  • Iliacofemoral þrengingar og stuttar lokanir
    – PTA og gjarnan stent (stoðnet)
  • Femoropopliteal þrengingar og stuttar lokanir
    – PTA, en ekki sýnt sig vera betra að nota stoðnet
    þar, (stoðnet geta brotnað v. beygju um hnéð.)
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
25
Q

PTA og Stent (stoðnet)

A
  • Tvær gerðir stenta
    1. Útvíkkaðir með blöðru
    2. Sjálfútvíkkandi (Nitinolstentar)
  • Nýjar gerðir stenta ?
    – innihalda lyf til að minnka
    hættu á thrombosu og endurþrengingu (drug eluting stents)
    – Stentar með geislavirkum isotop e.t.v. sem minnka
    endurþrengingu
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
26
Q

Æðaskurðlækningar
Aneurysm

A
  • Atherosclerosis skemmir vegg og hann víkkar
  • Tegundir
    1. Saccular
    2. Fusiform
    3. Falskt (pseudoaneurysm)
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
27
Q
  • Abdominal Aorta Aneurysm - Algengi
A

2-4% skv. krufningarannsóknum(fjölgandi)

28
Q
  • Abdominal Aorta Aneurysm - Þýðing stærðar
A

> 6 cm. í þverm. 50% hætta á rofi innan 2ja ára

29
Q
  • Abdominal Aorta Aneurysm - einkenni:
A

Oftast einkenna laust fyrir rof (lúmskt)

30
Q
  • Abdominal Aorta Aneurysm - meðferð:
A

Aðgerð, opin eða innæðaaðgerð EVAR ef >5,5cm

31
Q
  • Perifer aneurysm:
A

– Poplitea aneurysm algengust (oft samfara aorta aneurysm)
– Aðalhætta–akut ischemia í fæti við thrombotiseringu og
amputatio getur orðið síðasta úrræði
– Alltaf ábending til aðgerðar ef hratt stækkandi. Ef 3-4 cm diameter

32
Q
  • Visceral aneurysm: oft tengt sýkingum
A

– geta komið á
* miltisæð,
* nýrnaæðar
* art hepatica
* art pancreatioduodenalis
* art mesenterica

33
Q

Akut art occlusio. - 1. Thrombosis:

A

Oft lokastig í stenoserandi sjd. t.d. saga um claudicatio þegar skyndileg ischemia verður

34
Q

Akut art occlusio. - 2 Embolus:

A

Blóðtappi á oftast upptök sín í hjarta (t.d. atrial fibrillatio) eða aneurysma Sest oftast við greiningarstað (t.d. femoralis bifurcatio)

35
Q

Akut art occlusio. - Einkenni 6Ps

A
  • Pain = Verkur
  • Pulslessness = Púlsleysi
  • Paresthesia = Skyntap
    Paralysis = Lömun
  • Pallor = Fölvi
  • Poikilothermia = Kuldi
36
Q

Akut arteriu occlusio (skyndileg lokun á slagæð)

A
  • Meðferð:
    1. Heparín bolus eða
    Klexan bolus (40-80 mg)
    2. Embolectomy ef embolus
    og mikil ischemia
    3. Thrombolysis (ef
    grunur um thrombosis og
    ekki mikil ischemia , því
    þetta tekur tíma)
    4. Femoro-pop/distal bypass
    e.t.v.
37
Q

Symptoms and signs og acute limb
ischaemia - “The Six P ́s”

A
    • Pain always present, persistent
    • Pulselessness always present, can you count it
    • Paraesthesia reduced sensation or numbness
    • Paralysis or reduced power
    • Pallor or cyanosis or mottling
    • Poikilothermia Perishing with cold
38
Q

Peripheral Arterial Occlusive Disease
(sjúkdómur sem lokar slagæð útlims)

A
  • Acute Leg Ischaemia
  • Chronic Leg Ischaemia
39
Q

Chronic Leg Ischaemia - Claudication

A

– (claudicatio intermittens)

40
Q

Chronic Leg Ischaemia - Critical Ischaemia

A

– rest pain
– ( nocturnal rest pain)

– ulceration

– gangrene

41
Q

Definition of Critical Ischæmia

A

Rest pain - persistent > 2 weeks
Nocturnal rest pain and /or
Ulceration or Gangrene of the foot or toes + ankle systolic pressure < 50 mmHg

42
Q

Definition of Acute Ischæmia

A
  • Previously stable limb with sudden
    deterioration in the arterial supply for
    less than 2 weeks
43
Q

Causes of acute limb ischaemia

A
    • Thrombosis - 60%
      – Acute on chronic ischaemia
  • Graft occlusion
    • Embolus - 30%
      – (usually AF or cardiac source)
    • Aortic dissection
    • Trauma
    • Iatrogenic injury
44
Q

Embolus

A

Onset - Sudden (minutes)
Severity - complate (no collaterals)
Embolic source - yes (mostly AF)
Previous claudication - no
Contralateral pulses present - yes
Upper limb affected - Commonly (25%)
multiple sites affected - sometimes (15%)

45
Q

Thrombosis

A

Onset - hours
Severity - incomplete
Embolic source - no
Previous claudication - yes
Contralateral pulses present - no
Upper limb affected - rarely
multiple sites affected - no

46
Q

Rannsókn frá Bretlandi og Írlandi 1998

A

– 30 day mortality - 22%
– subsequent major amputation - 16%

47
Q

Acute vs.chronic critical limb ischæmia

A
  • Nýgengi krítískrar blóðþurrðar í ganglimum
    50 - 100 tilfelli per 100.000/ ár
  • Meðaltími einkenna 1 ár
  • Nýgengi Akút blóðþurrðar í ganglimum
  • 14 tilfelli per 100.000 / ár
  • Einkenni < 2 vikur
  • 10 - 16% Vascular surgical workload
48
Q

Primer Meðferð - potentialt mjög veikir - Fylgja ABC :

A
  • 100% súrefni í nös
  • Ven-Flow nál
  • i.v.infusion t.d. Ringer, ca 125 ml/klst
  • Heparín 5000 ein – i.v.
  • Analgesia i.v.
  • Þvaglegg - mæla útsk.
49
Q

Primer Meðferð - potentialt mjög veikir - Rannsóknir:

A
  • Stat, electrolýtar ,krea
  • hjartaensím
  • Storkupróf,
  • BAS
  • EKG - monitor ef AF
  • Rtg púlm
50
Q

Secunder meðferð - fer eftir mati á alvarleika ischaemiunnar, - þrír megin flokkar:

A
  • I Viable limb
  • IIa Marginally threatened limb
  • IIb Immediately threatened limb
  • III Not viable (non-salvageable limb)
51
Q
  1. Viable limb
A

incomplete ischaemia

  • C/O:
    – Verki, kulda , ekki dofa
  • O/E:
    – kaldur og púlslaus
    – getur hreyft um ökkla - dorsiflexion
    – eðlilegt snertiskyn
52
Q

2a. Marginally threatened limb

A

– Complete but reversible ischaemia – salvageable if treated promptly

  • C/O:
    – Verki, kulda, dofa
  • O/E:
    – kaldur og púlslaus
    – getur hreyft um ökkla - dorsiflexion
    – Skert snertiskyn
53
Q

2.b Immediately threatened limb

A

– Complete but reversible ischaemia - salvageable if treated immediately

  • C/O:
    – verki, kulda, dofa
  • O/E:
    – kaldur og púlslaus
    – á erfitt með /getur ekki hreyft um ökkla
  • Paresa/Paralysis
    – Snertskyn er mjög skert/ ekkert (dofinn)
  • Stutt saga – ca. innan 6 tímar
54
Q
  1. Not viable (non-salvageable limb)
A

– complete and irreversible ischaemia

  • C/O:
    – verki, kulda, dofa
  • O/E:
    – kaldur og púlslaus
    – getur alls ekkert hreyft um ökkla –
  • Paralysis , gangrene
    – Ekkert snertiskyn - anaesthesia
  • Löng saga – ?
55
Q

Kaldur púlslaus fótur - já, hvað þá?

A
  • Öll tilfelli
    – i.v. Heparin bolus, 5000 ein.
  • hindra aukna thrombosu.
56
Q

Tilfelli sem falla í flokk 1 Viable limb

A
  • Innlögn
  • Klexane s.c. mg pr/kg x 2
    – Hjartamagnyl, statin
    – IVI
  • Angiographia
    – framkvæmd fljótlega.
  • Oftast næsta dag
    – PTA
57
Q

Tilfelli í flokki 2a - Marginally threatened limb

A
  • þurfa skjóta meðferð
  • angiographiu – samdægurs (akút/ASAP)
    – thrombolysis
    – angioplasty +/- stent
    – embolectomy
    – arterial bypass
58
Q

Tilfelli í flokki 2b - Immediately threatened limb

A
  • Þurfa akút meðferð – Immediately !

– sjaldnast tími fyrir angiographiu
* thrombolysis
* angioplasty +/- stent

  • Beint á skurðstofu
    – embolectomy
    – arterial bypass
  • fasciotomia
59
Q

Tilfelli í flokki 3

A
  • Elective primer amputation
    – demarcation
  • Einstaka tilfelli akút amputation
    – hyperkalemiu,
    – acidosu,
    – nýrnabilunar
    – sepsis.
60
Q

Kaldur fótur” for Dummies

A
  • Er þetta kaldur fótur ? Já /nei
  • Er hann púlslaus? Já /nei
  • ABC, IVI, heparin 5000u i.v stat, Status, Elektrolýtar
    Krea, BAS, EKG, CXR. Ucath., súrefni i nös IV analgesia
    prn.
  • Meta alvarleika ischaemiunar
    – dorsiflexion um ökkla? Já / nei
    – Snertiskyn ? Eðlilegt/ skert / ekkert ( anaesthesia)
  • Ákvarða grunnorsök ischaemiunnar
    – thrombósa eða embolía ?
61
Q

HVERJIR GÆTU HAFT GAGN AF ÞREPAÞRÝSTUM SOKKUM?

A
  • ÞEIR SEM VERÐA AÐ STANDA OG/EÐA SITJA Í LANGAN TÍMA Á DAG VEGNA STARFS SÍNS
  • ÞEIR SEM FERÐAST OG VERÐA ÞVÍ AÐ SITJA LENGI
  • ÞUNGAÐAR KONUR SEM HAFA TILHNEIGINGU TIL AÐ FÁ BJÚG
  • ÞEIR SEM HAFA SÖGU UM BLÓÐTAPPA (BLÁÆÐASEGA – DVT) OG ÞEIR SEM AF EINHVERJUM ÖÐRUM ÁSTÆÐUM VILJA FYRIRBYGGJA SLÍKA BLÓÐTAPPA .
  • ÞEIR SEM FINNA FYRIR ÞROTA Í FÓTUM Í DAGLEGU LÍFI
  • ÞEIR SEM HAFA ÆÐAHNÚTA OG /EÐA ÆÐASLIT – VERNDAR GEGN BJÚGMYNDUN OG FREKARI MYNDUN Á HNÚTUM OG SLITI.
62
Q

HVER ER MUNURINN Á SVOKÖLLUÐUM „FLUG SOKKUM“
(COMPRESSION STOCKINGS) OG ÞREPAÞRÝSTINGS
SOKKUM (GRADUATED COMPRESSION STOCKINGS) ?

A
  • „FLUGSOKKAR“ ERU OFTAST MEÐ MINNI OG OFTAST EINGÖNGU JAFNÞRÝSTING
  • ÞREPAÞRÝSTINGS SOKKARNIR UPPFYLLA STAÐALINN AÐ VERA A.M.K. CLASS 1 GRADUATED COMPRESSION STOCKINGS OG ERU AFGREIDDIR EFTIR MÁLI FRÁ VIÐURKENNDUM SÖLUAÐILA
63
Q

VARICOSE VEINS - THREAD VEINS kvk vs kk

A

ALSO CALLED SPIDER VEINS AND TELANGIECTASIAS
25% WOMEN
15% MEN

64
Q

WHEN DID VEIN TROUBLE START ?

A
  • VARICOSE VEINS WERE FIRST DESCRIBED:
  • THE EGYPTIANS
  • EBERS PAPYRUS OVER 3500 YEARS AG
65
Q

WHO GETS VARICOSE VEINS?

A
  • WHAT DID YOUR PARENTS LEGS LOOK LIKE?
  • RISK OF DEVELOPING VARICOSE VEINS:
  • 89% IF BOTH PARENTS HAD VARICOSE VEINS
  • 47% IF ONE PARENT HAD VARICOSE VEINS
  • 20% OF NEITHER PARENT HAD VARICOSE VEINS
  • , HOW MANY CHILDREN DO YOU HAVE?
  • OF WOMEN WITH VARICOSE VEINS
  • 13% HAD 1 PREGNANCY
  • 30% HAD 2 PREGNANCIES
  • 57% HAD 3 PREGNANCIES
66
Q

Varicose veins - symptoms

A
  • ACHING
  • TIREDNESS, HEAVINESS IN LEGS
  • RESTLESS LEGS
  • PAIN:
  • THROBBING
  • BURNING
  • STABBING
  • CRAMPING
  • SWELLING (PERIPHERAL EDEMA)
  • ITCHING
  • ECZEMA/ ULCER
  • THROMBOPHLEBÍTIS
  • BLEEDING
67
Q

Bláæðabilunarsár:

A
  • 50-75% ALLRA FÓTASÁRA
  • ALGENGI (PREVALENCE) CA 0,1-0,3%
  • CA 1% FÁ BLÁÆÐASÁR EINHVERN TÍMA Á ÆVINNI
  • CA. 50- 60% ÞEIRRA MEÐ BLÁÆÐATENGD FÓTASÁR ERU EINGÖNGU MEÐ SUPERFICIAL BLÁÆÐABILUN (VARICUR) OG MÁ HJÁLPA MEÐ KIRURGISKRI MEÐFERÐ.
  • DÆMIGERÐ STAÐSETNING:
  • MEDIALT OFAN OG AFTAN VIÐ MALLEOLUS, PIGMENTERUÐ HÚÐ, ÞYKK, HÖRÐ SUBCUTIS
  • MEÐFERÐ
    1. SÁRASKIPTINGAR
    2. TEYGJUSOKKAR - GRADUATED COMPRESSION STOCKING THERAPY
    3. VARICUAÐGERÐ
    4. VERNDANDI MEÐFERÐ FÓTA TIL AÐ FYRIRBYGGJA SÁR

HJF0306 Hjúkrun fullorðinna með vefræna sjúkdóma III (20 decks)

Brainscape helps you reach your goals faster, through stronger study habits.
© 2024 Bold Learning Solutions. Terms and Conditions