androjenler ve anabolik steroidler genel özet Flashcards
(20 cards)
güçlü androjenler
DHT ve Testosteron
zayıf androjenler
DHEA, DHEA sülfat ve androstendion
dolaşımdaki testosteronun %85’i SHBG’e bağlıdır
%13 albümine bağlı iken
%2 serbesttir
SHBG arttıran faktörler
östrojen artışı
kc sirozu
alkol/sigara
aşırı egzersiz
SHBG azaltan faktörler
androjen azalışı
GH
obezite
insülin artışı
tiroid hormon azalışı
hedef hücrelerde:
T -> DHT dönüşür ve major androjendir
T bazı dokularda (adipoz doku, kc, hipotalamus) p450 aromataz ile estradiole dönüşür -çok az seviyede
5-alfa-redüktaz form:
Tip 1: deri, kc ve kemikte
Tip 2: GÜS dokusu ve derisinde
testosteron etkin olmayan androsteron ve etiokolanolon; DHT, androsteron, androstenedion ve androstenodiole metabolize olur
androstenedion p450 aromataz ile estrona dönüşür (beyin gelişiminde önemli)
T, o türev
metiltestosteron ve fluoksimesterom
T, p türev
T propiyonat, T enantat, T andekanoat, T sipiyonat
klinikte kullanımlar
erkekte replasman, jinekolojik hastalıklar, anemi, osteoporoz, büyüme stimülasyon (epifiz**), sporda suistimal, yaşlanmada kullanılabilir
yan tesirler: (daha çok kadınlarda)
kadında kıllanma, akne, ses kalınlaşması, klitoral genişleme, menstrüasyon inhibisyonu
HDL azalttığı için ve LDL yükselttiği için ateroskleroz riski artar
Na ve su tuttuğu için hipertansiyon yapabilir
sentetik androjenler ve anabolik türevleri kullanılırken kc fonksiyon testleri dikkatli izlenmeli (Bilirubin**)
yaşlı erkeklerde prostatik hiperplazi ve üriner retansiyon meydana gelebilir
erkeklerde replasman tedavisi sırasında akneye, uyku apnesine, eritrositozise, jinekomasti ve azospermiye neden olabilir
agresiviteye ve psikotik semptomlara yol açabilirler
kontrendikasyonları
hamile
prostat ve meme ca
yenidoğan ve küçük çocuklar
ödemin eşlik ettiği kalp ve böbrek rahatsızlığı olanlarda
aplastik anemi olanlarda
androjen baskılayan ilaçlar
erkeklerde ilerlemiş prostat karsinomasında, orşiektomi veya yüksek doz östrojen tedavisi ile androjenler baskılanabilir
bu tedavi psikolojik tesirler ve jinekomastiye neden olabilir
neden olmaması için GnRH analogları (Goserelin, Nafarelin, Buserelin, Löprolid) verilebilir
bu ilaçlar kanda pulsatil değil devamlı verilerek gonadotropin salınımını baskılayabilir
prostat ca’da löprolid ve goserelin beraber ya da tek verilebilir.
GnRH agonistiyle birlikte Flutamid** kombinasyonu androjenik aktiviteyi inhibe eder
testosteron sentez inhibitörleri ve reseptör antagonistleri
ketokonazol
finasterid
siproteron
flutamid
bikalutamid
spironolakton
ketokonazol
**antifungal
adrenal ve gonadal steroid sentezini inhibe eder, p450 enzimlerini inhibe eder
insan plasental aromataz aktivitesini azaltır (ovaryum aromatazına dokunmaz)
SHBP’e bağlı estradiol ve dihidrotestesteronu bağlanma yerlerinden uzaklaştırarak estradiol/testosteron oranını arttırır
**Cushing Sendromunda ve prostat karsinomunda kullanılır
reversable jinekomastiye neden olur
finasterid
5-alfa redüktaz enzimini inhibe eder
oral yoldan aktiftir
feçesten itrah edilir
benign prostat hiperplazisinde, ilerlemiş prostatı karsinomada kullanılır
kadınlarda hirşutizm tedavisinde etkinliği kanıtlanmış ama kadın ve çocuklarda kontrendike
siproteron:
siproteron ve siproteron asetat
hedef organda androjenlerin etkisini inhibe eder
LH ve FSH’ı baskılayarak antiandrojen etkinliğini arttırır
kadınlarda hirşutizm ve erkeklerde aşırı seksüel dürtünün tedavisinde kullanılır
flutamid
prostatik karsinomada etkilidir
androjen reseptörlerinin kompetitif antagonisti gibi davranır
hafif jinekomastiye ve reversable hepatik toksisiteye neden olabilir
kadınlarda aşırı androjen üretimine karşı da kullanılırlar
bikalutamid
prostatik karsinomada etkilidir
flutamidden daha az Gİ yan tesir gösterir
spironolakton
aldosteronun kompetitif inhibitörü
hedef dokuda androjen reseptörlerine karşı DHT ile yarışır
plazma testosteron ve androsteron seviyesini azaltır
hirşutizm tedavisinde finasterid, flutamid ve siproteron kadar başarılıdır
