endokrin sistem farma giriş genel özet Flashcards
(38 cards)
peptid yapılı hipofiz hormonları
FSH, LH, TSH
somatotrop
GH, PRL
POMK
ACTH, MSH
ADH, oksitosin
peptid yapılı hipotalamus hormonlrı
GnRH
TRH
GHRH
somatostatin
CRH
dopamin
peptid yapılı periferik hormonlar
insülin, glukagon, PTH, kalsitonin, relaksin, inhibin, eritropoetin
steroid yapılı hormonlar
kortizol, aldosteron, adrenal androjenler, testosteron, östrojenler, progesteron
aminoasit yapılı hormonlar
tiroksin ve triiyodotironin
katekolaminler: adrenalin ve noradrenalin
taşınma;
transkortin
kortikosteroid bağlar:
-kortizol
-aldosteron
-progesteron
taşınma;
SHBG
seks hormonu bağlar:
-testosteron
-östojen
taşınma;
TBG
tiroid hormonunu bağlar:
-tiroksin
-daha az olarak da T3 (amino asit yapısında olmasına rağmen)
hormonlar daha düşük afinite ile başka hormon reseptörlerine de bağlanabilirler
insülin/IGF-1 reseptörleri:
aşırı büyüme
akromegalide GH/PRL reseptörü:
galaktore-amenore
Adison hastalığı: ACTH/MSH reseptörü: ciltte pigmentasyon
glukokortikoid/aldosteron reseptörü:
HT
koryokarsinomda plasenta gonadotropin/TSH reseptörü:
hipertiroidizm
hormon etkisine bağlı olarak hedef hücre reseptörlerinde meydana gelen duyarlılık azalmasıyla ilgili değişiklikler
kenetsizlenme:
reseptör yapısı değişir ve G proteini ile kenetlenme yeteneği azalır (beta reseptör desensitizasyonu)
sekestrasyon:
hormon reseptörlerinin bir araya gelip birleşmesi ve reseptör sayısının azalmasıdır/up and down regulation
bir hormon, diğer bir hormonun sentezini arttırabilir
kortizol -> FNMT enzim indüksiyonu ve adrenalin sentez artışı
bir hormon, diğer bir hormona olan duyarlılığı arttırabilir (reseptör sentez ve sayısını arttırarak)
buna priming denir
estrojenler, miyometriyum ve endometriyumdaki progesteron reseptörlerinin sayısını arttırır
tiroid hormonu kalpte beta-adrenoreseptörlerin sayısını arttırır
glukokortikoidler insülin reseptörlerinin sayısını azaltırlar
bir hormon diğer hormonun metabolizmasını değiştirebilir
tiroid hormonu kortizol ve testosteronun karaciğerde yıkımını arttırır
bir hormon diğer hormonun salgılanma hızını değiştirebilir
pankreasta insülin salgılanması glukagon tarafından arttırılır, somatostatin tarafından azaltılır
birbirlerine zıt etkilerde bulunan hormonlar arasındaki dengenin bozulması ile patolojik durumlar ortaya çıkabilir
Addison hastalığında insüline karşı aşırı duyarlılık oluşur ve hipoglisemi gözlenebilir
sentez inhibitörleri
antitiroid ilaçlar
metirapon & aminoglutetimid (adrenal korteks hormon sentez inhibitörleri)
aromataz inhibitörleri (estradiol sentezinin inhibisyonu)
5alfa-redüktaz inhibitörleri (dihidrotestosteron sentezinin inhibisyonu)
reseptör blokörleri
tamoksifen & klomifen: estrogen antagonisti
siproteron & flutamid: testosteron antagonisti
mifepriston (RU 486): progesteron antagonisti
gonadotropin preperatları
klomifene yanıt vermeyen kadınlardaki infertilitenin tedavisinde, in vitro fertilizasyon için ovülasyon indüksiyonu ve erkek çocuklarda kriptorşidizm tedavisinde kullanılır
ürofolitropin: FSH içerir + rekombinant insan FSH
insan menopozal gonadotropin (menotropin): H ile karışık olarak eşit oranda FSH içerir
hCG: LH etkinliği yanında çok düşük FSH etkinliği gösterdiği için pratikte saf LH preperatı kabul edilir
GnRH analogları ve antagonistleri
ön hipofizin gonadotropik hormonları olan LH ve FSH salgılanmasını uyarır
pulsatil salınım gösterir
sentetik GnRH (Gonadorelin) endikasyonları: fonksiyonel hipotalamik amenore- infertilite, hipogonadotropik hipogonadizm teşhisinde kullanılır
GnRH analogları
endometriyozis, puberte prekoks, infertilite, meme ca, prostat ca ve uterus içi cerrahi girişimden önce tedavilerde kullanılır
antigonadotropik etki
tıbbi overektomi/orşiektomi yaparlar:
-Buserelin (burun spreyi)
-Goserelin (SC)
-Löprolid
-Nafarelin (burun spreyi)
-Triptorelin
GnRH antagonist
X kategorisindekiler, LH artışını baskılarlar:
erken ovülasyon engellenir - Setroreliks ve ganireliks
prolaktin
hipofiz laktotrof hücreleri tarafından sentez edilir, yapınca büyüme hormonuna çok benzer
laktasyonun başlaması ve devamlılığı için gereklidir
erkeklerde fizyolojik dozlarda normal testosteronun üretiminin devamlılığına katkıda bulunur, sperm motilitesini ve fertiliteyi etkiler
hiperprolaktinemide oligomenore, amenore- galaktore olur
FSH-LH yapımı ve salgı bozulur
erkeklerde de libido azalması, impotens, oligospermi, kısırlık olur
PRL salıverici:
oksitosin, VIP, TRH
bromokriptin
ergokriptinin sentetik türevi olup D2 reseptör agonistidir
prolaktinoma, galaktore, akromegali tedavisinde
parkinsonda ve post partum laktasyonun kesilmesinde kullanılır
prolaktin diğer
kabergoline (Kalp kapak hastalığı**)
lizurid, pergolid, kinagolid (ergot yapısında değil)
