tiroid hastalıkları patofizyolojisi (endokrin) genel özet Flashcards
(14 cards)
iyot eksikliği bozuklukları kadın
guatr, yetersiz fertilizasyon, pre-eklampsi, postpartum hemoraji, maternal anemi, kol gelişi doğum
sigara içen annelerde gebelik sayısı ile gittikçe artan tiroid volümü
iyot eksikliği bozuklukları fetüs
erken ve geç düşükler, ölü doğum, toplumda düşük doğum ağırlığı
konjenital malformasyonlar
otizm (iyot eksikliği + çevresel toksinler)
mikrosefali, perinatal mortality artışı, kretenizm, fetal guatr
iyot eksikliği bozuklukları yenidoğan
neonatal guatr, neonatal hipotiroidi (geçici/kalıcı), geçici TSH yüksekliği, ani bebek ölümü
KH taraması geri çağrılışta 13 kat artış
tiroid bezin radyasyona duyarlılığı artar
iyot eksikliği bozuklukları çocuk
guatr, hipotiroidi, ani ve beklenmedik bebek ölümü
immün cevapta yetersizlik
okul başarısızlığı
iyot yetersizliği bozuklukları erişkin
guatr, nodül oluşumu ve problemleri
hipertiroidizm (T3 toksikozu)
hipertiroidizm ve otoimmün tiroidit riskinde artış
mental fonksiyon bozulması, fiziksel performansta yetersizlik
folliküler ve anaplastik tiroid kanserinde artış (10 kat)
mide ve meme kanserinde artış
tiroid bezinin nükleer radyasyona karşı duyarlılığında artış
fertilite problemleri
guatr
tiroid bezi lateral lopları hastanın başparmak distal falanksını geçecek şekilde büyümüşse
Evre0: guatr yok
Evre1a: boyun ekstansiyonda iken görülmüyor
Evre1b: boyun ekstansiyonda iken görülüyor
Evre2: boyun normal pozisyondayken görülüyor
Evre3: uzaktan fark edilebilen büyük guatr
endemik guatr kriteri: bir bölgede yaşayan çocukların %5’inden fazlasında, erişkinlerin %30’undan fazlasında görülür
iyot eksikliği bozukluğu değerlendirilmesi
tiroid palpasyonu: kolay, non invaziv, hızlı sonuç
USG: noninvaziv, kolay, hızlı sonuç. yenidoğan ve çocuklar için güvenilir
idrar iyotu: idrardaki iyot düzeyi bölgedeki iyot durumunu yansıtır
kan: T3 artar + T4 azalır + TSH değişken
**tiroglobulin artarrr (duyarlı bir bulgu çünkü sadece tiroid bezi sentezler)
iyot eksikliğinin önlenmesi
tuzda iyot bulunmalı
median değerin 10 pikogram/dL den büyük olmasını sağlamak
6-12 yaşta palpasyon/USG ile saptanan tiromegali oranının %5 altına inmesini sağlamak
neonatal tam kan TSH değerinin >5mU/L oranının %3 altına indirilmesini sağlamak
yaşlı, hipertansiyonlu olan ve nodüler guatr vakalarına iyotlu tuz verilmemeli
iyot sıcakta ve ışıkta bozulur
yaşlılara lugol solüsyonu verilir - yan etkilerini önlemek için dilüe edilebilir
özellikle beyin gelişimi için kritik periyot olan 13-19 gebelik haftalarında yeterli iyot sağlanmalı
iyot eksikliğinde iyotun bir anda çok yüklenmesi ile komplikasyonlar gerçekleşebilir
tirotoksikoz: tiroid bezinin gereğinden fazla tiroid hormonu sentezlemesiyle ortaya çıkar
ilk günlerde ortaya çıkar, yaşlı popülasyonda daha sık
otonom modüllerin varlığı riski arttırır
yaşlılara iyot diyeti vermeden önce USG ile nodül varlığına bakılmalı, varsa verilmemeli
iyotun fazla alınması da guatr yapar
iyot dışı guatrojenler:
turpgiller, hava kirliliği, disülfitler (soğan, sarımsak), falavanoidler (bakla, yer fıstığı vs), fenolik bileşikler (mesela pestisit), piridin bileşikleri, A vit ve selenyum eksikliği
Wolff-Chaikoff Reaksiyonu
normal tiroid fonksiyonlu bir kişiye iyot yüklenmesi durumunda tiroid bezi 48 saat içinde hormon sentezini durdurur
iyot yükü süreklilik kazanırsa Wolff-chaikoff olayından escape gerçekleşmez ve hipotiroidi tablosu ortaya çıkar
iyotla oluşan hipertiroidi, multiple nodül varlığında gelişirse Jod-Basedow etkisi gerçekleşir;
nodüller iyot fazlalığı ile aktivite kazanır ve tiroid hormonu sentezlemeye başlar
uninodüler toksik guatr oluşursa Plummer Hastalığı denir
bahsedilen durumların tedavileri: iyot kesilmeli + antitiroid ilaç + potasyum perklorat + tiroidektomi
aşırı iyot alımıyla ilgili hastalıklar
iyotla oluşan hipotiroidi ve/veya guatr (fetüs ve yd) + ötiroid subakut tiroidit
iyotla oluşan hipertiroidizm -> endemik bölgelerde guatrlı hastalara iyot verilmesi + nontoksik nodüler guatr + otonom nodül + nontoksik diffüz guatr oluşabilir
iyotla oluşan otoimmün tiroidit -> aşırı iyotla yüklenen tiroglobulin antijenik özellik kazanır ve B hücre cevabı doğar
akut uyumsuzluk: alerji, anafilaksi, bulantı, ateş, sialadenit, dermatoz (iyot aknesi), görme problemleri (iyotla retina toksisitesi), konvülziyonlar, kardiyovasküler kollaps
malign hastalıklar
iyot eksikliğinde tiroid, meme ve mide ca artar
iyot fazlalığında papiller tiroid ca riski artar
