oksitosik ve tokolitik ilaçlar genel özet Flashcards
(32 cards)
oksitosik ilaçlar
oksitosin
ergot alkaloidleri (ergonovin ve metilergonovin)
prostaglandinler
hipertonik solüsyonlar
oksitosik ilaçların kullanımı
doğum eylemini başlatmak
doğumdan sonra uterusun büzülmesini, plasentanın atılmasını hızlandırmak ve postpartum kanamayı önlemek
bazı durumlarda tıbbi aborsiyon yapmak
uterus kontraksiyonları zayıflamışsa onları güçlendirmek için bazen doğum sırasında kullanılır
oksitosin salınımını arttıran fizyolojik etkenler
doğum, ağrı, dehidratasyon, bulantı, hipovolemi, doyma
oksitosin salınımını arttıran kimyasal etkenler
estradiol, anjiotensin, kolesistokinin, VİP, NA
oksitosin salınımını azaltan kimyasal etkenler
etil alkol
narkotik analjezikler
ANP
relaksin
meme
meme bezinin salgı yapan epitel hücrelerinden oluşan alveollerinin (asinusların) çevresindeki myoepitelyal hücreler oksitosin tarafından kasılır ve alveoller içindeki basıncı arttırır -> süt duktuslara ve sinuslara geçer, sinüsler içindeki süt hafif bir emme ile kolayca dışarı atılır
oksitosin alveoller hücrelerin süt salgılama fonksiyonunu engellemez
uterus
oksitosin myometriyumun kontraksiyon gücünü ve sıklığını arttırır;
-ufak dozlarda verildiğinde kontraksiyondan sonra gevşemeyi engellemez
-yüksek dozlarda verildiğinde gevşemeyi engeller ve tonusu arttırır; böylece kontraktür oluşturabilir
ortamda yeterli miktarda östrojen yoksa oksitosin uterus düz kası üzerinde etkisizdir
KVS
vazodilatör etki ile kan basıncı düşürür ve refleks taşikardi yapar
çok yüksek dozlarda verilen oksitosin başlangıçta kan basıncında kısa süren düşme (kendine özgü reseptörler aracılığıyla) ve sonra yüksek dozlarda daha uzun süren bir yükselme (VP reseptörlerini aktive etmesi) yapar
oksitosinin damar düz kaslarını gevşetmesiyle oluşan vd otonomi blokör ilaçlar tarafından bloke edilemez**
damar dışındaki yapıların düz kaslarını gevşetmez
antidiüretik
ADH’ya oranla zayıf antidiüretik etki gösterir
ufak dozlarda uygulanan oksitosinin antidiüretik etkinliği belirgin olmaz
bu etki böbrek toplayıcı kanallarındaki V2 reseptörleri aktive etmesine bağlıdır
oksitosinin MSS’de
güven duygusu, anksiyete ve korku ile ilişkili MSS’de düzenleyici rolü de vardır
oksitosinin en önemli kullanılış amacı
gebelerde doğumun başlatılmasında ve idamesinde kullanılması
bebek doğduktan sonra plasentanın çıkmasını kolaylaştırmak ve kanamayı azaltmak için de kullanılır
-böyle durumlarda uzun etkili ergonovin ve metilergonovin; oksitosine tercih edilir
oksitosin yan tesir ve kontrendikasyonları
doğum indüksiyonunda aşırı dozda oksitosin uterus ve serviksin yırtılmasına, serviks çevresindeki dokuların zedelenmesine ve hematoma ve ayrıca fetüste asfiksiye neden olur
yüksek dozlarda ve özellikle daha fazla miktarda sıvı ile oksitosin verilmesi su zehirlenmesine de neden olur
bulantı ve kusma yapabilir
belirgin hipotansiyon, yüksek dozlarda ise belirgin hipertansiyon yapabilir
sezaryen op geçirenlerde uterus rüptürü yapacağından kullanılmamalıdır
oksitosin ile indüksiyon sonucu doğan bebeklerde neonatal sarılık sık görülür
sinüs bradikardisi, çeşitli aritmiler ve nadiren fetüs ölümüne neden olabilir
ergonovin ve metilergonovin
bütün bu ergot alkoloidlerinin oksitosik etkisi vardır
5-HT1 reseptörleri üzerine parsiyel agonist
alfa adrenerjik reseptörler üzerine zayıf agonistik etki ve antidopaminerjik etki gösterir
ufak dozlarda uterusun spontan kontraksiyonlarının gücünü ve/veya sıklığını arttırır, kontraksiyondan sonra yeterli derecede gevşemeye olanak verir
doz yükseltildiğinde gevşeme tam olmaz ve bu nedenle uterusun tonusu artar
aşırı dozda verildiklerinde uterus düz kasında kontraktür oluştururlar ve ritmik kasılma olanağı kalmaz
gebelik miyometriyumu ergot alkoloidlerine duyarlılığını arttırır
doğum eyleminin 3. döneminde plasentanın atılmasını çabuklaştırmak, kanamayı azaltmak oksitosine tercih edilir (yarı ömrü uzun)
eylemin 1. ve 2. döneminde uygulanmamalıdırlar (oksitosin kullanılır)
doğum sonrası uterusun involüsyonununu hızlandırmak için kullanılır
ergot alkoloidleri doğum eyleminin başlatılması (oksitosin) veya terapötik aborsiyon (prostaglandinler) için
kullanılmazlar!!!
ergot alkoloidlerinin yan etki ve tesirleri
toksisiteleri düşük
ergonovin ve metilergonovin kc yetmezliğinde düşük dozlarda kullanılmalı veya kullanılmamalıdırlar
periferik damar hastalığı ve koroner kalp yetmezliğinde kontrendike**
sepsisli hastalarda ergot alkoloidlerinin damar endotelini zedeleyici etkisi artar; bu nedenle purpural sepsis oluşturduğundan bu ilaç kullanılmamalıdır
hastaya aynı zamanda sempatomimetik vazopressor ilaçlar veriliyorsa ergonovin ve metilergonovin kan basıncını tehlikeli derecede yükseltir, böyle karışımlardan kaçınılmalı
prostaglandinler
vücutta her yerde oluşan ve çok çeşitli etkileri olan endojen bir maddedir
PGE2 ve PGF2alfa ile bunların türevleri güçlü oksitosik etki oluştururlar
prostaglandinlerin uterus kontraksiyonlarını güçlendiren ve sıklaştıran dozları ile uterusta kontraktür oluşturan dozları arasındaki aralık oksitosine göre daha dar
gebelik boyunca uterus prostaglandinlere duyarlı fakat oksitosine oldukça duyarsızdır
bu nedenle gebeliğin sonunda doğum eyleminin indüklenmesi dışında gebelik süresince oksitosik ilaç kullanılarak yapılacak girişimlerde prostaglandin oksitosine tercih edilir
gebelik süresi boyunca PG, oksitosine tercih edilir
gebeliğin sonunda spontan doğum eylemini indüklemek için genellikle oksitosin tercih edilir
prostaglandinlerin oksitosine üstünlükleri
serviksi yumuşatırlar ve servikal kanalın genişlemesi kolaylaştırılır
oksitosinin aksine neonatal sarılık insidansını arttırmaz
su ve tuz retansiyonu yapmazlar -> bu olay böbrek hastalığı, HT ve eklampsi bulunun gebelerde oksitosin için önemli bir sakınca oluşturur
oksitosin ile prostaglandinlerin birlikte kullanılması
gerek yoktur
her ikisi de tek başlarına güçlü oksitosik etki oluştururlar
prostaglandin preperatları
Dinoproston (PGE2)
dinoprost troımetamin (PGF2alfa)
karboprost trometamin (PGF2alfa türevi)
gemeprost (PGE1 türevi)
sulprostoğn troımetamin (PGF2alfa)
Mizoprostol (PGE1 türevi)
dinoproston
ovül preparatında hiperstimülasyon riski az
12 saat boyunca tek doz
vajinal jel formu da var
mizoprostol
NSAİD kullanımına bağlı oluşan peptik ülserin önlenmesinde ve tedavisinde kullanılmak üzere geliştirilmiştir
medikal abortusta kullanılır**
Yan etkiler: diğer prostaglandinlerde olduğu gibi ishal, kusma, baş ağrısı, yorgunluk
Gebelik kategorisi X**
prostaglandin kullanılış
terapötik aborsiyon
doğum eyleminin indüklenmesinden veya ilk trimestrda yapılan aspirasyonla boşaltma işleminden önce serviksin olgunlaştırılması
geç fötal ölüm durumunda uterusun boşaltılması ve uterus atonisine bağlı primer postpartum kanamanın kontrol altına alınması
