HC3.2: Artrose Flashcards
(24 cards)
Epidemiologie artrose
- In 2019 1.5 miljoen mensen bij HA
- Artrose meer bij vrouwen
- Kosten hoog, 1.8% van totale kosten: 1.2 miljard euro
- Sterke toename met leeftijd vanaf 45-50 jaar
- Incidentie verschilt per regio en opleidingsniveau
- Top 5 ziekten met hoogste ziektelast
Pathofysiologie artrose
- Aandoening van het gewricht waarbij er sprake is van verlies van gewrichtskraakbeen
- Ombouw van onder kraakbeen liggend (subchondraal) bot en ontsteking van synoviale membraan (synovitis)
- Leidt tot gewrichtspijn na belasting, stijfheid en bewegingsbeperking
- Verminderde belastbaarheid en pijn
Dus schade aan hyalien kraakbeen en falende reparatiemechanismen wat leidt tot subchondrale botveranderingen
Klachten
- Pijn
- Stijfheid bij opstaan <30 min
- Toename gewrichtsomvang (bot, gewrichtskapsel, synovium)
- Ontsteking (warmte, roodheid, gevoeligheid)
- Standsafwijking van gewricht (kraakbeenverlies, instabiliteit)
- Kraken (crepitaties bij LO)
- Bewegingsbeperkingen
Artrose overwegen bij
- > 45 jaar
- Met aan activiteiten gerelateerde kniepijn
- Geen/kortdurende ochtendstijfheid
- Verminderde flexie of extensie
- Crepitaties bij bewegingsonderzoek
- Gevoeligheid gewrichtsspleet bij palpatie
- Benige verandering van gewricht
Diagnostiek
- Klinische diagnose o.b.v. anamnese en LO
- Geen AO nodig bij verdenking, >45 jaar, aan activiteiten gerelateerde heup- of kniepijn en geen/kortdurende ochtendstijfheid
Indicaties AO
- Als niet aan eerdere genoemde criteria wordt voldaan
- Onverwacht snelle progressie
- Verandering in patroon van klachten
- In het kader van indicatiestelling voor gewrichtsvervangende prothese
Meeste mensen geen pijn:
- Heupartrose: 20% pijn
- Knie-artrose: 50% pijn
Primaire/idiotpathische artrose
Oorzaak niet bekend
Secundaire artrose
- Trauma
- Infectie
- Gewrichtsafwijkingen
- Stollingsstoornis
- Jicht
- RA
Risicofactoren artrose
- Overgewicht
- Trauma
- Hogere leeftijd
Kraakbeen
- Suikerketens (GAG’s)
- Hiertussen collageen, chondrocyten en water
- GAG negatief geladen en trekken water aan
- Chondrocyten enige celtype in kraakbeen en vormen <5% van volume
Functie kraakbeen
- Glad oppervlak bieden voor lage wrijvingweerstand
- Schokken dempen
- Belasting verdelen over subchondraal bot
Kraakbeen heeft beperkt regeneratief vermogen
Gevolg is dat het bot onder het kraakbeen (subchondraal bot) denser wordt en er ontsteking ontstaat in synovia
Bij artrose afname hoeveelheid GAG
Niet-modificeerbare risicofactoren
- Leeftijd
- Genetisch: collageen type 2, HLA-B27
- Geslacht: artrose meer bij vrouwen
Modificeerbare risicofactoren
- Overgewicht en obesitas: vergroot risico op knieartrose
- Trauma: intra-articulaire fracturen, ligamentletsels, meniscus, kraakbeen
- Sportbelasting: voetballers coxartrose, tennissers knieartrose
- Infectie: direct effect op kraakbeen (chondrolyse)
- Beroep: knielen, tillen en draaien
Roken is geen risicofactor voor artrose, wel voor operatie en wondgenezing
Locaties artrose
- Handen
- Heupen
- Knieën
- Lage rug
- Cervicaal
- Varusstand in been
- Laterale condylus beweeglijker dan mediale
Afwijkingen bij artrose bij röntgen
- Gewrichtsspleetversmalling
- Osteofytvorming
- Subchondrale cystevorming
- Subchondrale sclerose
- Deformatie
- Standsafwijking
Voor een goede beoordeling röntgenfoto in staande positie maken
Rosenberg opname: knie in lichte flexie waardoor subtiele artrose beter te zien
Kellgren en Lawrence classificatie
- 0: geen artrose
- 1: mogelijk gewrichtsspleetversmalling en osteofytvorming
- 2: zeker gewrichtsspleetversmalling, osteofyten en matige sclerose
- 3: duidelijke gewrichtsspleetversmalling, osteofyten, enige sclerose en cystevorming, deformiteit
- 4: ernstige gewrichtsspleetversmalling, sclerose, cysten, duidelijke deformiteiten en grote osteofyten
Vanaf graad 2 artrose
Niet behandelen o.b.v. classificatie, maar o.b.v. klachten
Doelen behandeling
- Verminderen pijn en stijfheid
- Voorlichting patiënt, familie en omgeving
- Behouden/verbeteren kwaliteit van leven
- Behouden/verbeteren gewrichtsmobiliteit (pijn, minder belasting, stabiliteit daalt, kracht neemt af, pijn neemt toe)
- Beperken lichamelijke handicaps
Mogelijkheden behandeling
- Niet-farmacologisch
- Farmacologisch
- Injecties
- Operaties bij knieartrose
Niet-farmacologische behandeling
- Voorlichting
- Afvallen
- Aanpassen belasting
- Fysio
- Trainingsprogramma
- Hulpmiddelen (brace, stok, steunzolen)
Farmacologische behandeling
- PCM
- NSAID
- COX2 remmers
- Tramadol
Injecties behandeling
- Pijnstiller
- Corticosteroïden
- Hyaluronzuurinjectie
Operaties knieartrose
- Artroscopie
- Gewrichtssparend bv osteotomie: standscorrectie wat ervoor kan zorgen dat belastingsoppervlak wordt vergroot
- Arthrodese: verstijven gewricht
- Resectie artroplastiek: verwijderen gewricht
- Prothese: vervanging gewrpcht
Kniedistractie
- Nieuwe behandeling
- Externe fixateur aanbrengen rondom knie voor 6-8 weken
- Zorgt voor ontlasting knie
- Kraakbeen krijgt tijd om te herstellen
- Niet zonder risico’s: infectie kan het lichaam binnentreden via pinnen wat kan leiden tot osteomyelitis
