Brainscape's Knowledge GenomeTM

Browse over 1 million classes created by top students, professors, publishers, and experts.


See full index

Interna > Choroby tarczycy > Flashcards

Choroby tarczycy Flashcards

1
Q

Tarczyca - komórki, hormony

A

Główna masa gruczołu - komórki PECHERZYKOWE, wydzielające TYROKSYNĘ (T4) i TRÓJJODOTYRONINĘ (T3)

Komórki przypecherzykowe (komórki c) wydzielają KALCYTONINĘ

Główny hormon wydzielany przez tarczycę -> T4

Hormon działający na tkanki obwodowe -> T3

Aktywność metaboliczna: T3>T4

Hormony tarczycy są we krwi transportowane przez BIAŁKA - głównie TBG i albuminy

Do tkanek dochodzą tylko WOLNE HORMONY

Frakcja związana z białkami stanowi ZAPAS

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
2
Q

Hormony w niedoczynności tarczycy

A

Spada fT4

Następuje wzrost TRH

Stąd wzrost TSH i PRL

(Wzrost TRH stymuluje też wzrost PRL!!!)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
3
Q

Hormony w nadczynności tarczycy

A

Wzrost fT4

Powoduje AROMATYZACJĘ do ESTROGENÓW, stad może się zrobić ginekomastia!

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
4
Q

Jak hCG wpływa na tarczycę?

A

Może być agonistą receptora TSH, prowadzi do POWIĘKSZENIA TARCZYCY, WZROSTU fT4 -> TYREOTOKSYKOZA CIĄŻOWA

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
5
Q

Wole - ogólnie, rodzaje

A

Wole to powiększenie tarczycy, w USG:
U K - >20 ml
U M - >25 ml

Rodzaje:
1. Wole proste/miąższowe - powiększenie tarczycy BEZ ZABURZEN ECHOSTRUKTURY

  1. Wole guzkowe - obecność GUZKÓW (przynamniej 1). często mają wzmożoną konsystencję w stosunku do reszty miąższu
  2. Wole naczyniowe - wzmożony przepływ krwi powoduje szmer naczyniowy i wyczuwalne drżenie (typowe dla ch. G-B)
  3. Wole zamostkowe - więcej niż 1/3 tarczycy poniżej Górnego brzegu mostka
  4. Wole toksyczne - przebiega z JAWNĄ NADCZYNNOŚCIĄ tarczycy
  5. Wole nietoksyczne - występuje u chorych w okresie eutyreozy
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
6
Q

Obrzęki w chorobach tarczycy

A

Mogą występować w nadczynności i niedoczynności, ale różnią się mechanizmem powstawania

NIEdoczynność -> spowolniony rozkład hydrofilnych glikozaminoglianów

NADczynnosc -> wskutek niewydolności serca

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
7
Q

Badania hormonalne w chorobach tarczycy

A
  1. TSH - charakter badania przesiewowego - wykonujemy je jako pierwsze
  2. WOLNE HORMONY - ich poziom trzeba oznaczać, nie poziom calkowity, bo to one są aktywne
  3. Raczej fT4 niż fT3 - daje więcej informacji (T3 jest głównie hormonem wewnątrzkomórkowym)

Przydatność badań:
TSH > fT4 > fT3

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
8
Q

TSH - ogólnie, poziom

A

Jest to badanie PRZESIEWOWE, wykonywane jako pierwsze

N: 0.4 - 4.0 mIU/I

Badanie PRZESIEWOWE U NOWORODKÓW po 3. dniu życia

Służy do oceny skuteczności leczenia nadczynności i niedoczynnoci tarczycy

!!!!U kobiet w ciąży i planujących ciążę poziom TSH powinien wynosić <2.5mIU/I!!!

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
9
Q

TSH u kobiet w ciąży

A

!!!!U kobiet w ciąży i planujących ciążę poziom TSH powinien wynosić <2.5mIU/I!!!

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
10
Q

Markery w chorobach tarczycy

A

KALCYTONINA - w raku RDZENIASTYM tarczycy, do rozpoznania i monitorowania

TYREOGLOBULINA:

  • wykrywanie pozostałości/nawrotów (Brod, pęch.)
  • BEZ ZNACZENIA W WYKRYWANIU
  • do różnicowania ENDO- i EGZOGENNEJ nadczynności tarczycy (w egzogennej niski poziom, chory bierze hormony w za dużych dawkach…)
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
11
Q

Przeciwciała przeciwtarczycowe - ogólnie, rodzaje

A

Wszystkie mogą występować u osób ZDROWYCH

W niedoczynności:
1. Anty-TG (tyreoglobulina)
2. Anty-TPo (tyreoperoksydaza)
1&2 są charakterystyczne dla choroby HASHIMOTO, ale nie są stosowane do monitorowania remisji…

W nadczynności:
Anty-TSHR (przeciwko receptorowi TSH), są czułe i swoiste do wykrywania i monitorowania remisji w chorobie GRAVESA-BASEDOWA

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
12
Q

USG tarczycy - cechy dużej wartości predykcyjnej raka tarczycy

A
  1. PRZERZUTY do węzłów chłonnych
  2. NACIEKANIE TOREBKI tarczycy/okolicznych narządów
  3. MIKROZWAPNIENIA w zmianie ogniskowej
  4. NIEREGULARNE GRANICE zmiany
  5. Charakter LITY i HIPOECHOGENICZNOSC
  6. WYSOKOSC > szerokość
  7. Cechy WZMOZONEGO, CHAOTYCZNEGO przeplywu krwi
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
13
Q

Scyntygrafia tarczycy - ogólnie

A

Warunkiem prawidłowego badania jest odpowiednia JODOCHWYTNOSC tarczycy, trzeba ODSTAWIC LEKI PRZECIWTARCZYCOWE lub L-T4 przed badaniem

Wynik - obraz wychwytu znacznika w gruczole odpowiadający AKTYWNOSCI METABOLICZNEJ tkanki

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
14
Q

Scyntygrafia - różnicowanie przyczyny nadczynnosci

A
  1. Pojedyncze ognisko wzmożonego wychwytu -> GUZEK AUTONOMICZNY
  2. Kilka ognisk wzmożonego wychwytu -> WOLE GUZKOWE TOKSYCZNE
  3. Równomiernie zwiększony wychwyt -> CHOROBA GRAVESA-BASEDOWA
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
15
Q

BAC - ogólnie

A

Biopsja aspiracyjna cienkoiglowa - to badanie CYTOLOGICZNE

Można jednoznacznie rozpoznać RAKA BRODAWKOWATEGO (jądra z matowo szkła, oczy sierotki Ani, pseudowtręty)

NIE pozwala jednoznacznie rozpoznać raka pęcherzykowego

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
16
Q

Wskazania do BAC zmiany ogniskowej tarczycy

A
  1. PRZERZUTY raka tarczycy
  2. Zwiększone stężenie KALCYTONINY
  3. Nosicielstwo mutacji RET
  4. Wymiar zmiany >1cm
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
17
Q

U kogo BAC nie jest wskazany?

A
  1. Zmianach litych <5mm we wszystkich wymiarach
  2. Torbielach prostych
  3. Guzkach gorących w scyntygragfii
  4. Zmianach o utkaniu gąbczastym w scyntygrafii
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
18
Q

BAC - Co ze zmianami litymi tarczycy 5mm < c < 1 cm?

A

Kwalifikuje się je do BAC patrząc na kliniczne i ultrasonograficzne czynniki ryzyka

Możliwe jest ich monitorowanie (co 3-6 miesięcy) i ew. zakwalifikowanie pozniej

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
19
Q

BAC - kliniczne czynniki ryzyka złośliwości zmiany

A
  1. Powiększenie węzłów chłonnych szyi
  2. Przerzuty!
  3. POWIEKSZANIE SIE zmiany ogniskowej
  4. Guzek twardy, zrośnięty z otoczeniem
  5. Wielkość guzka > 4 cm
  6. CHRYPKA (porażenie nerwu krtaniowego wstecznego)
  7. Ekspozycja na promieniowanie w wywiadzie
  8. Wywiad rodzinny
  9. Wiek <20 i >60
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
20
Q

Jod - ogólnie

A

Jest SKLADNIKIEM STRUKTURALNYM hormonów tarczycy

Jest MAGAZYNOWANY w tarczycy na wypadek niedoborów

Podczas uszkodzenia tarczycy (uraz, zapalenie) hormony wydostają się do krążenia i dochodzi do PRZEJSCIOWEJ NADCZYNNOSCI TARCZYCY (hashitoxicosis, ffaza 1 choroby de Querveina, zapalenie palpacyjne)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
21
Q

Zjawisko Wolffa-Chaikoffa - ogólnie

A

Polega na ZAHAMOWANIU syntezy hormonów tarczycy przez WYSOKIE stężenia jodków

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
22
Q

Co może prowadzić do niedoczynności tarczycy?

A

Zarówno nadmiar jak i niedobór jodu!

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
23
Q

Przypadki szczególne wpływu jodu na tarczycę

A

AMIODARON
oraz
SRODKI KONTRASTOWE

Mogą się przyczynić do rozwoju WOLA, NIEDOCZYNNOSCI czy NADCZYNNOSCI TARCZYCY

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
24
Q

Profilaktyka jodowa - ogolnie

A

Jodowanie soli kuchennej

Jodowanie mieszanek mlekozastępczych dla niemowląt

Zalecenie przyjmowania dodatkowej dawki jodu (150 ug/d) w postaci leku w czasie CIĄŻY

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
25
Q

Zaburzenia z niedoboru jodu - Wole nietoksyczne - ogólnie

A

NAJCZĘSTSZA CHOROBA TARCZYCY

Może być rozlane lub guzkowe

Naczęściej (na świecie) z powodu NIEDOBORU JODU, a w krajach rozwiniętych z powodu choroby HASHIMOTO

Postępowanie:
Wykluczyć nowotwór
Obserwować

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
26
Q

Zaburzenia z niedoboru jodu - Wole guzkowe toksyczne - ogólnie

A

DRUGA co do częstości przyczyna NADCZYNNOSCI tarczycy

Hipotyreoza -> stopniowo i bardzo powoli!

Chorują najczęściej starsi ludzie

Obraz kliniczny -> dominują OBJAWY SERCOWE (napadowe AF)

BRAK podłoża autoimmunologiczne i objawów pozatarczycowych

AUTONOMIZACJA komórek tarczycy jest NIEODWRACALNA, dlatego stosuje się leczenie radykalne, które ma ZNISZCZYC komórki gruczołu

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
27
Q

Zaburzenia z niedoboru jodu - ewolucja zmian

A

NIEDOBOR JODU -> zmniejszenie produkcji fT4

Mało fT4 -> wzrost TSH

TSH indukuje HIPERPLAZJĘ komórek tarczycy (wole proste!) i zwiększony obrót komórkowy

Liczne replikacje -> wzrost ryzyka MUTACJI

MUTACJA:

  1. Lokalny rozrost klonów, tworzą się GUZKI (wole guzkowe NIEtoksyczne)
  2. Autoaktywacja TSHR, pobudzenie tarczycy niezależne od TSH -> NADCZYNNOSC TARCZYCY (wole guzkowe toksyczne)
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
28
Q

Niedoczynnosc tarczycy - ogólnie

A

5x częściej KOBIETY

Najczęstsza postać:
CHOROBA HASHIMOTO - w krajach rozwiniętych
NIEDOBOR JODU - reszta

99% stanowi PIERWOTNA niedoczynność

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
29
Q

Niedoczynność tarczycy - postaci

A
  1. Subkliczniczna
    Skąpoobjawowa lub bez objawów, wzrost TSH, ale HT w normie
  2. Klinicznie jawna
    OBJAWY o różnym nasileniu, wzrost TSH, spadek fT4
  3. Przełom hipometaboliczny (STAN NAGŁY)
    Hipotermia, hipowentylacja, śpiączka, duży wzrost TSH, duży spadek fT4
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
30
Q

Niedoczynność tarczycy - przyczyny

A
  1. Zapalenia tarczycy (Hashimoto - najczęściej!)
  2. Jatrogenne (wycięcie, I131, napromienianie, polekowe)
  3. Wrodzona niedoczynność
  4. Zaburzenia dostarczania jodu (nadmierna podaż i znaczny niedobór!)
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
31
Q

Etapy syntezy HT i działanie leków

A
  1. Aktywny wychwyt i magazynowanie jodu w komórkach pęcherzykowych (I131 - niszczenie komórek pechherzykokwych)
  2. Dołączanie jonów I do reszt tyrozynowych tyreoglobuliny (TIONAMIDY - hamują)
  3. Sprzeganie DIT i MIT do T3 i T4 (TIONAMIDY i JOD w dużych dawkach - hamują)
  4. Uwolnienie hormonów tarczycy z tyreoglobuliny (JOD, WĘGLAN LITU - hamują)
  5. Konwersja T4 do T3 w tkankach obwodowych (PROPRANOLOL, PROPYLTIOURACYL, GKS - hamują)
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
32
Q

Podaż jodu a efekt na tarczyce

A

<100ug -> objawy niedoboru

150ug -> fizjologiczne zapotrzebowanie

250ug -> w okresie CIĄŻY

300-400ug -> dawka hamująca rozrost wola

> 1000ug -> przejściowa/trwała niedoczynność lub indukowana jodem nadczynność (nie da się przewidzieć która)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
33
Q

Niedoczynność tarczycy - objawy (ogólnie)

A

UOGOLNIONE SPOWOLNIENIE PROCESOW METABOLICZNYCH

Obrzęki -> spowolniony rozkład glikozaminoglikanów

Hipercholersterolemia -> spowolnienie klirensu LDL

Żółte zabarwienie skóry -> osłabiona konwersja karotenu do witaminy A i jego nadmiar

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
34
Q

Niedoczynność tarczycy - objawy, wymien

A
  1. Przyrost masy ciala
  2. Łatwe marznięcie
  3. Osłabienie, ZMĘCZENIE, mała tolerancja wysiłku
  4. Ogólne spowolnienie (psychomotoryczne, mowy)
  5. Sucha, blada skóra, NADMIERNE ROGOWACENIE naskórka, np. na łokciach
  6. Obrzękk śluzowaty -> pogrubienie rysów twarzy (bo wolny rozkład glikozaminoglikanow)
  7. Włosy suche i łamliwe
  8. Serce -> bradykardia, niskie CTK
  9. OCHRYPŁY GŁOS, spłycenie i zmniejszenie częstotliwości oddechów
  10. Przewlekłe ZAPARCIA
  11. Mononeuropatie (ZESPOL CIESNI NADGARSTKA), parestezje, osłabienie odruchów, słuchu)
  12. Zmniejszenie siły mięśniowej, bóle, obrzęk stawów (zwłaszcza KOLANOWYCH)
  13. Zaburzenia miesiączkowania, GINEKOMASTIA, zaburzenia libido (bo TRH pobudza wzrost PRL)
  14. Mniejsza zdolność skupienia uwagi, DEPRESJA

Może wystąpić NIEDOKRWISTOŚĆ

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
35
Q

Poderzenie czego nasuwa obustronny zespół cieśni nadgarstka?

A
  1. Niedoczynnosci tarczycy

2. Akromegalii

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
36
Q

Niedoczynność tarczycy - diagnostyka (TSH i fT4)

A
  1. Hipotyreoza pierwotna:
    Wzrost TSH
    Spadek fT4
  2. Hipotyreoza centralna:
    Spadek TSH
    Spadek fT4
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
37
Q

Niedoczynność tarczycy - badania laboratoryjne

A

Może wystąpić NIEDOKRWISTOŚĆ

HIPERLIPIDEMIA

Czasem HIPONATREMIA

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
38
Q

Niedoczynność tarczycy - EKG, obrazowe

A

W EKG występuje BRADYKARDIA ZATOKOWA

USG -> zależne od przyczyn

Może być PŁYN W JAMACH CIAŁA w ciężkiej hipotyreozie

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
39
Q

Niedoczynność tarczycy - leczenie

A

L-TYROKSYNA (L-T4) -> leczenie Z WYBORU
Pojedyncza dawka RANO, NA CZCZO, 30-60 min przed śniadaniem
Leczenie zacząć od MAŁEJ dawki i ją stopniowo zwiększać

Jeśli podejrzewamy współistniejącą niewydolność KORY NADNERCZY -> najpierw UZUPELNIC KORTYZOL (żeby nie doprowadzić do ostrej niewydolności KN)

Leczenie substytucyjne -> często CAŁE ŻYCIE

Monitorowanie -> Oznaczenie TSH:
6 miesięcy po ustaleniu dawki
co 12 miesięcy
4-6 tyg. po zmianie dawki

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
40
Q

Choroba Hashimoto - ogólnie

A

Inaczej:
Przewlekłe autoimmunologiczne zapalenie tarczycy
LIMFOCYTOWE zapalenie tarczycy

Jest to NAJCZĘSTSZE ZAPALENIE TARCZYCY oraz NAJCZĘSTSZA przyczyna niewydolności

Częściej u KOBIET (95%!)

We wszystkich grupach wiekowych!

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
41
Q

Choroba Hashimoto - etiologia

A

AUTOIMMUNOLOGICZNA!

Autoantygeny:

  1. anty-TPO (tyreoperoksydaza)
  2. anty-Tg (tyreoglobulina)

Komórki pęcherzykowe są niszczone przez CYTOTOKSYCZNE limfocyty T

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
42
Q

Choroba Hashimoto - co się po kolei dzieje?

A
  1. Uczulone na Ag tarczycowe limfocyty produkują Ab, naciek limfocytarny niszczy strukturę gruczołu
  2. Komórki pęcherzykowe są niszczone, przez co uwalnia zmagazynowane HT -> może dojść do nadczynności tarczycy (HASHITOXICOSIS)
  3. W wyniku destrukcji i spadku liczby komórek pęcherzykowych dochodzi do obniżenia fT3 i fT4 -> rozwija się NIEDOCZYNNOSC TARCZYCY
  4. Przez spadek HT dochodzi do wzrostu TSH -> powiększenie gruczołu, rozwój WOLA
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
43
Q

Choroba Hashimoto - objawy

A
  1. WOLE o wzmożonej konsystencji lub ZANIK gruczołu

2. HIPOtyreoza (objawy niedoczynności tarczycy)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
44
Q

Choroba Hashimoto - przebieg

A

Przebieg PRZEWLEKŁY i POSTĘPUJĄCY

Często towarzyszy innym chorobom autoimmunologicznym, wchodzi w skład ZESPOLOW NIEDOCZYNNOSCI WIELOGRUCZOLOWEJ

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
45
Q

Choroba Hashimoto - diagnostyka

A

Badania laboratoryjne:

  1. Wzrost TSH
  2. fT4 w normie lub spadek
  3. Wzrost anty-TPO, antyTg (90% pacjentów)

Badania obrazowe:

  1. HIPOechogenicznosc w obrazie USG
  2. BAC - limfocyty, plazmocyty, tworzenie grudek chłonnych
46
Q

Choroba Hashimoto - rozpoznanie

A
  1. Wysokie miano przeciwciał anty-TPO/anty-Tg (ale NIE służą do monitorowania!) -> dużo bardziej anty-TPO, bardziej swoiste
  2. NIEDOCZYNNOSC tarczycy
  3. Wole

1+2 lub 1+3 decyduje o rozpoznaniu
U seronegatywnych w stanie hipotyreozy -> BAC

Też:

  1. HIPOECHOGENICZNOSC w USG
  2. Naciek limf., obecność komórek ASKANAZY’EGO w BAC
47
Q

Czy rozpoznanie izolowanego podwyższonego miana przeciwciał anty-TPO/anty-Tg świadczy o rozpoznaniu choroby Hashimoto?

A

NIE, bo przeciwciała występują u osób zdrowych

48
Q

Choroba Hashimoto - leczenie i rokowanie

A

L-T4 w przypadku JAWNEJ HIPOTYREOZY

W Hashitoxicosis -> tyreostatyki przyspieszają przejście w stan niedocyznnosci

Choroba często prowadzi do TRWALEJ NIEDOCZYNNOŚCI

Uwaga -> rzadko może się rozwinąć CHLONIAK TARCZYCY

49
Q

Przełom hipometaboliczny - ogólnie

A

To STAN ZAGROZENIA ZYCIA!

Końcowe stadium nieleczonej niedoczynności tarczycy

Najczęściej pacjentem jest STARSZA OTYLA KOBIETA, z narastającą sennością przechodzącą w stupor/śpiączkę

50
Q

Przełom hipometaboliczny - objawy

A
  1. Nasilone objawy niedoczynności tarczycy (niedrożność jelit, ochrypły głos, opuchnięte powieki)
  2. Hipotermia
  3. Zaburzenia swiadomosci
  4. Hipotensja
  5. Hipowentylacja -> kwasica oddechowa
  6. Hiponatremia - objawy zatrucia wodnego
  7. Osłabienie odruchów ścięgnistych
51
Q

Przełom hipometaboliczny - leczenie

A
  1. Uzupełnienie L-T4 we wlewie i.v.
  2. Hipowentylacja -> INTUBACJA i podłączenie do RESPIRATORA
  3. Hipotermia -> wystarczy KOC, NIE ogrzewać aktywnie (może wystąpić wstrząs przy rozszerzeniu naczyń)
  4. Hiponatremia i hipowolemia -> 0.9% NaCl
  5. Objawy wstrząsu -> GKS (Ważne, zwłaszcza gdy możliwe współistnienie niewydolności kory nadnerczy!)
52
Q

Subkliniczna niedoczynność tarczycy - ogólnie

A

Przebiega z:
Zwiększonym TSH (TSH > 4 mIU/I)
PRAWIDŁOWYM fT3 i fT4
BEZ objawów podmiotowych lub z dyskretnymi objawami

Wskazania do leczenia substytucyjnego:

  1. CIĄŻA
  2. TSH > 10 mIU/l
  3. TSH 5-10mIU/l jeśli dodatkowe rzeczy (cukrzyca, anty-TPO, objawy, ChNS, NS, wole)
  4. Jeśli wcześniej rozpoznana choroba tarczycy - włączyć leczenie od TSH 4-5 mIU/l
53
Q

Niedoczynność tarczycy - kobiety w ciąży

Kiedy oznaczać TSH?
Prawidłowe stężenia TSH
Jaki parametr do oceny HT w ciąży?

A

Należy RUTYNOWO oznaczać TSH na pierwszej wizycie położniczej (4-8 tydzień)

Prawidłowe stężenie TSH:

  1. <2.5 mIU/l w okresie prokoncepcyjnym i I trymestrze
  2. <3 mIU/l w II i III trymestrze

Najlepszy parametr do oceny HT w ciąży -> fT4
(bo hCG stymuluje TSHR, przez co może zmniejszać poziom TSH)
*rośnie również poziom całkowity T4, bo estrogeny stymulują zwiększenie produkcji TBG

54
Q

Niedoczynność tarczycy - kobiety w ciąży

Jakie niedoczynności leczyć?
Czy zwiększać dawkę LT4 jeśli niedoczynność była przed ciążą?
Czy stopniować dawkowanie LT4 u kobiet w ciąży?
Czy suplementowac jod?

A

Leczyć należy JAWNĄ i SUBKLINICZNĄ niedoczynność

Dawkę LT4 należy ZWIEKSZYC o przynajmniej 30%, jeśli niedoczynność była przed ciaza

NIE obowiązuje stopniowe dawkowanie, należy od razu zacząć od dawki POKRYWAJĄCEJ ZAPOTRZEBOWANIE

Każda ciężarna powinna suplementować jod w dawce 150ug w ciąży i laktacji

55
Q

Eutyreoza - definicja

A

To prawidłowa czynność tarczycy w badaniu podmiotowym i przedmiotowym, potwierdzona prawidłowymi wynikami badań hormonalnych

56
Q

Nadczynność tarczycy - rodzaje, definicje

A
  1. Subkliniczna nadczynność tarczycy
    Łagodny nadmiar HT, zwykle bezobjawowy
    TSH zmniejszone, fT3 i fT4 w normie
  2. Tyreotoksykoza -> nadmiar HT wywoluacy OBJAWY KLINICZNE
  3. Przełom tarczycowy -> stan zagrożenia życia w następstwie nierozpoznanej lub niedostatecznie leczonej nadczynności tarczycy
57
Q

Nadczynność tarczycy - epidemiologia

A

KOBIETY - chorują nawet 10x częściej!

Główna przyczyna -> choroba GRAVESA-BASEDOWA

30-40% przypadków w Polsce -> WOLE GUZKOWE TOKSYCZNE, które jest wynikiem niedoboru jodu w latach 80. XX wieku

58
Q

Nadczynność tarczycy - przyczyny

A
  1. Pobudzenie receptora TSH (ch. G-B, wole guzkowe toksyczne, guzek autonomiczny, gruczolak przysadki, nadmiar hCG)
  2. Zwiekszona masa komórek pęcherzykowych, nadmiar jodu (poamiodaronowa I, nadczynność indukowana jodem)
  3. Niekontrolowane uwalnianie hormonów z uszkodzone tarczycy (ostra faza Hashimoto, faza 1 zapalenia de Quervaina, poamiodaronowa II)
  4. Zewnętrzne źródło HT (PRZEDAWKOWANIE LT-4, wole jajnikowe)
59
Q

Co dziwnego może produkować HT?

A

Wole jajnikowe

60
Q

Nadczynność tarczycy - objawy

A
  1. Ogólne - ubytek m.c., osłabienie, nietolerancja ciepła
  2. Obrzęki - ale w mechanizmie NS
  3. UN - niepokój, drażliwość, pobudzenie, zaburzenia maniakalne
  4. Objawy oczne!!!
  5. Zmiany skórne - wzmożona potliwość, ciepła i wilgotna skóra, cienkie, łamliwe i łatwo wypadające włosy
  6. Zmiany w układzie ruchu - mnoiejsza siła mięśniową, miopatia (zwłaszcza dystalne części kończyn, mięśnie twarzy, przypomina miastenię)
  7. Zmiany w obrębie szyi - POWIĘKSZENIE!
  8. Układ krążenia - kołatania, tacy, duża amplituda CTK, AF, obrzęki
  9. Układ pokarmowy - BIEGUNKI
  10. Układ rozrodczy -> zaburzenia libido, miesiączkowania, ginekomastia
61
Q

Objawy oczne nadczynności tarczycy - wymien

A
  1. Retrakcja powiek
  2. Objaw Graefego
  3. Objaw Kochera
  4. Objaw Mobiusa
  5. Objaw Stellwaga
  6. Objaw Popowa
62
Q

Objaw Graefego

A

Ukazanie się rąbka twardowki nad tęczówka przy ruchu gałek ocznych w DÓŁ

63
Q

Objaw Kochera

A

Ukazanie się rąbka twardowki nad tęczówka przy ruchu gałek ocznych w GÓRĘ

64
Q

Objaw Mobiusa

A

Zbaczanie jednej z gałek ocznych przy patrzeniu zbieżnym

65
Q

Objaw Stellwaga

A

Rzadkie mruganie

66
Q

Objaw Popowa

A

Skokowe opadanie powieki przy ruchu galek ocznych w dół

67
Q

Powiększona tarczyca + nadczynność =

A

Wole toksyczne

68
Q

Wyczuwalne drżenie + szmer naczyniowy =

A

Wole naczyniowe

69
Q

Badania hormonalne w nadczynności

Spadek TSH
Wzrost fT3, fT4
Wzrost wychwytu w scyntygrafii

A

Pierwotna nadczynnosc:

  1. Rozlany wychwyt -> ch. Gravesa-Basedova
  2. Punktowy wychwyt -> guzek autonomiczny
70
Q

Badania hormonalne w nadczynności

Spadek TSH
Wzrost fT3, fT4
Spadek wychwytu w scyntygrafii

A
  1. Podoste zapalenie de Quervaina w fazie 1

2. Egzogenna tyreotoksykoza

71
Q

Badania hormonalne w nadczynności

Wzrost TSH
Wzrost fT3, fT4
Wzrost wychwytu w scyntygrafii

A

WTÓRNA nadczynność tarczycy

72
Q

Nadczynność tarczycy - diagnostyka, inne badania laboratoryjne

A

ANEMIA MIKROcytarna i 1/3 chorych

Zmniejszenie cholesterolu, LDL, TG

Zwiększenie aktywności frsfaftazy alkalicznej, stężenia Ca w surowicy (nasilona resorpcja kości)

73
Q

Nadczynność tarczycy - leczenie

TYREOSTATYKI

A

HAMUJĄ SYNTEZĘ hormonów tarczycy

Nie działają na wcześniej zsyntetyzowane hormony -> zaczynają działać po 1-3 tygodniach

Lek 1 rzutu:
TIAMAZOL - w większości
PROPYLTIOURACYL - w I trymestrze ciąży

74
Q

Kiedy zaprzestać stosowania tyreostatyków?

A
  1. AGRANULOCYTOZA (<500/ul)
  2. Ostre zapalenie wątroby (PTU)
  3. Żółtaczka (tiamazol)
  4. Zapalenie naczyń z ANCA
75
Q

Kiedy robić leukogram u pacjenta leczone tyreostatykami?

A

W razie podejrzenia granulocytopenii lub agranulocytozy

ZAWSZE gdy wystąpi gorączka i ostre zapalenie gardła, ZUM(?)

NIE zaleca się regularnej kontroli leukogramu

76
Q

Nadczynność tarczycy - leczenie

Beta-blokery

A

Leczenie UZUPELNIAJACE

Przyspieszają ustąpienie objawów choroby

Zalecany PROPRANOLOL -> dodatkowo blokuje konwersję T4 do T3

77
Q

Nadczynność tarczycy - leczenie

Inne leki

A
  1. Jod w KI (płyn Lugola) - w przełomie, zmniejsza syntezę i wydzielanie HT
  2. Węglan litu - hamuje uwalnianie HT z cząsteczki tyreoglobuliny
  3. GKS - hamuje konwersję T4 do T3
78
Q

Nadczynność tarczycy - leczenie jodem promieniotwórczym

A

Zamysł jest taki, że aktywne komórki gromadzą I131 i są przez niego niszczone (promieniowanie B), a komórki prawidłowe, nieaktywne nie pobierają jodu, dlatego są niewrażliwe na to leczenie

79
Q

Nadczynność tarczycy - przeciwwskazania do leczenia jodem

A
  1. CIĄŻA I KARMIENIE PIERSIĄ
  2. Zaplanowana ciąża w ciągu 6 miesięcy
  3. Podejrzenie nowotworu złośliwego tarczycy
  4. ORBITOPATIA TARCZYCOWA w stopniu umiarkowanym do ciężkiego
  5. Niezdolność do przestrzegania niezbędnych środków ostrożności
80
Q

Nadczynność tarczycy - przygotowanie do leczenia I131

A

Terapia powinna się odbyć w stanie EUTYREOZY
Uzyskanie tego stanu -> leczenie TYREOSTATYKAMI

Dostateczny wychwyt znacznika (JODOCHWYTNOŚĆ) jest warunkiem przeprowadzenia leczenia, dlatego przed rozpoczęciem terapii należy:

  1. Odstawić leki obniżające jodochwytnosc (tiamazol 5-7 dni, PTU miesiąc, leki z jodem 3-6 miesięcy)
  2. Ocenić jodochwytnosc (scyntygrafia)

Lekarz musi:
WYKLUCZYĆ CIĄŻĘ DO 48H PRZED LECZENIEM

81
Q

Leczenie I131 - środki ostroznosci

A
  1. Wykluczenie ciąży do 48h przed leczeniem
  2. NIE zachodzić w ciążę przez 6 miesięcy od leczenia
  3. Przez 1-2 tygodnie unikać kontaktu z małymi dziećmi i kobietami w ciąży
82
Q

Powikłania leczenia I131

A

Wczesne:

  1. Zapalenie tarczycy
  2. Zaostrzenie nadczynnosci
  3. Nasilenie oftalmopatii
  4. Przemijająca niedoczynnosc
  5. Przełom tarczycowy

Późne:

  1. NIEDOCZYNNOSC TARCZYCY
  2. Niedoczynnosc przytarczyc
83
Q

Nadczynność tarczycy - leczenie chirurgiczne

A

Chorego należy operować w stanie EUTYREOZY

Operacja w stanie nadczynności grozi wystąpieniem PRZEŁOMU TARCZYCOWEGO

W razie koniecznosci pilne operacji -> intensywne przygotowanie (leki tyreostatyczne, blokujące receptory B-adrenergiczne)

84
Q

Nadczynność tarczycy - kobiety w ciąży

A

Kryterium rozpoznania - zwiększone fT4

Przeciwciała anty-TSHR PRZECHODZĄ PRZEZ ŁOŻYSKO, mogą wywołać przejściową nadczynność tarczycy u noworodka

Leki:
I trymestr - PTU (propyltiouracyl)
II i III trymestr - tiamazol

85
Q

Nadczynność tarczycy - choroba Gravesa-Basedova

Ogólnie

A

NAJCZĘSTSZA przyczyna nadczynności tarczycy

Choroba autoimmunologiczna - autoantygen:
RECEPTOR TSH (TSHR)

Przeciwciała: anty-TSHR

Szczyt zachorowań: 20-40r.ż.

Objawy:

  1. Tyreotoksykoza
  2. Wole
  3. Oftalmopatia
  4. Dermatopatia
86
Q

Powstawanie oftalmopatii w ch. G-B

A

Przeciwciała anty-TSHR reagują z fibroblastami oczodołu, co prowadzi do ich OBRZĘKU -> wypchnięcie gałki ocznej, wytrzeszcz

87
Q

Nadczynność tarczycy - choroba Gravesa-Basedova

Czynniki ryzyka

A

Palenie tytoniu
Predyspozycja genetyczna
Stres
ESTROGENY

88
Q

Nadczynność tarczycy - choroba Gravesa-Basedova

Przebieg choroby

A

Zależny od wieku zachorowania
<20 r.ż. - często przebieg bezobjawowy
20-50 lat - zwykle PEŁNOOBJAWOWA HIPERTYREOZA
starsi - serce, zwykle AF

Choroba przebiega z okresami NAWROTÓW i REMISIJ

89
Q

Nadczynność tarczycy - choroba Gravesa-Basedova

Objawy swoiste

A
  1. Wole naczyniowe
  2. Wytrzeszcz
  3. Obrzęk przedgoleniowy (objaw patognomoniczny!)
  4. Akropachia tarczycowa
90
Q

Nadczynność tarczycy - choroba Gravesa-Basedova

Kryteria rozpoznania

A
  1. Nadczynność tarczycy + przeciwciała anty-TSHR
  2. Nadczynność tarczycy + ORBITOPATIA/DEMATOPATIA
  3. Nadczynność tarczycy + WOLE NACZYNIOWE w USG
  4. Izolowana ORBITOPATIA tarczycowa + Przeciwciała anty-TSHR
    * Samo izolowane podwyższenie anty-TSHR nie jest wystarczające do rozpoznania ch. G-B
91
Q

Nadczynność tarczycy - choroba Gravesa-Basedova

Leczenie

A
  1. Tyreostatyki - około 1-2 lata, ocena remisji
  2. Leczenie I131 - leczenie RADYKALNE z wyboru, przeciwwskazane w umiarkowanej i ciężkiej orbitopatii
  3. Leczenie chirurgiczne - ciężka orbitopatia, duże wole
92
Q

Nadczynność tarczycy - guzek pojedynczy autonomiczny

Ogólnie

A

GRUCZOLAK, ew. guzek hiperplastyczny

Wynik MUTACJI receptora TSH/genu kodującego białko G

Stanowi 5-10% guzków tarczycy

NIE MA ZWIAZKU z niedostateczną podażą jodu (w przeciwieństwie do wola guzkowego toksycznego)

93
Q

Nadczynność tarczycy - guzek pojedynczy autonomiczny

Postępowanie

A

W każdym przypadku - USG i SCYNTYGRAFIA tarczycy

Guzki gorące < 3 cm -> małe ryzyko raka, OBSERWACJA

Guzki gorące > 4 cm -> BAC -> leczenie I131

94
Q

Poamiodaronowa nadczynność tarczycy - ogólnie

A

Typ I
U osób z WCZEŚNIEJSZĄ CHOROBĄ TARCZYCY, jest wywołana JODEM w cząsteczce amiodaronu

Typ II
Wynika z ZAPALENIA wywołanego przez amiodaron i uwolnienia HT z uszkodzonych komórek

*Efektem podania amiodaronu (jod) może też być niedoczynność tarczycy -> efekt Wolffa-Chaikoffa

95
Q

Subkliniczna nadczynność tarczycy - ogólnie

A

Przebiega z:
TSH zmniejszonym (<0.1 mIU/l)
fT3 i fT4 w granicach normy
bez objawów/z dyskretnymi objawami

Wskazania do leczenia:

  1. wiek >65
  2. współistniejąca choroba sercowo-naczyniowa, osteoporoza, menopauza
  3. Objawy nadczynności tarczycy
96
Q

Przełom tarczycowy - ogólnie

A

Stan BEZPOSREDNIEGO ZAGROZENIA ŻYCIA

Śmiertelność 30-50%

Rozwija się na podłożu NIELECZONEJ lub NIEROZPOZNANEJ nadczynności tarczycy

Czynniki wywołujące:

  1. INFEKCJA
  2. OPERACJA
  3. Inne - uraz, poród, leki, nadmierna dawka HT
97
Q

Przełom tarczycowy - objawy

A
  1. Nasilone objawy nadczynności tarczycy (kołatanie serca, biegunka, nietolerancja ciepła, potliwość, N&W)
  2. Dodatkowe:
    - ZABURZENIA SWIADOMOSCI
    - GORĄCZKA >38-40 stopni
    - drżenie miesniowe
    - pobudzenie/wzmożoną senność -> śpiączka
98
Q

Przełom tarczycowy - rozpoznanie

A

Na podstawie OBRAZU KLINICZNEGO

Kryteria Burcha-Wartofsky’ego służą do oceny ryzyka i rozpoznania
>45 przełom bardzo prawdopodobny
25-45 przełom zagrażający
<25 przełom mało prawdopodobny

99
Q

Kryteria Burcha i Wartofsky’ego

A

Do oceny ryzyka i rozpoznania przełomu tarczycowego.

Ocenia się:

  1. T ciała
  2. Objawy ze strony układu nerwowego
  3. Zaburzenia PP
  4. Zaburzenia układu sercowo-naczyniowego:
    - tachykardię
    - zastoinową niewydolność serca
    - AF
    - choroby współistniejące

Wynik:
>45 przełom bardzo prawdopodobny
25-45 przełom zagrażający
<25 przełom mało prawdopodobny

100
Q

Przełom tarczycowy - leczenie

A

Leki zmniejszające HT w surowicy:

  1. Tiamazol i.v.
  2. Jod
  3. B-bloker
  4. Hydrokortyzon
  5. Lit

Poza tym:

  1. Zimne okłady i PARACETAMOL (NIE salicylany!)
  2. Jeśli drgawki -> fenobarbital
  3. Antybiotyki - jeśli najmniejsze podejrzenie zakażenia
  4. Tlen 2l/min
  5. Wyrównywanie zaburzeń wodno-elektrolitowych
  6. Plazmafereza
  7. Leczenie żywieniowe
101
Q

Zapalenia tarczycy - podział

A

I Ostre

  1. Ropne - zapalenie bakteryjne
  2. Nieropne - popromienne, palpacyjne, polekowe

II Podostre

  1. Choroba de Quervaina
  2. Podostre zapalenie limfocytowe (niebolesne lub poporodowe)

III Przewlekłe

  1. Choroba Hashimoto
  2. Wole Riedla
  3. Zapalenie bakteryjne (gruźlica, kiła)
  4. Zapalenie grzybicze
102
Q

Ostre bakteryjne zapalenie tarczycy - ogólnie

A

Głównie u DZIECI i MŁODYCH DOROSŁYCH

Zakażenie drogą krwiopochodną lub na skutek zakażenia przyległych tkanek

Najczęściej PACIORKOWCE lub GRONKOWCE

Objawy:

  1. Ból i obrzęk
  2. Ropień tarczycy
  3. Powiększenie ww.chłonnych
  4. Gorączka i dreszcze
  5. Zaczerwienienie i ocieplenie skóry koło tarczycy

Badania:
Eutyreoza, wzrost OB, leukocytoza
Ogniskokwa HIPOECHOGENICZNOSC tarczycy (ropień)
Obszar zimny w scyntygrafii (mała jodochwytnosc)

Leczenie:

  1. HOSPITALIZACJA
  2. ANTYBIOTYKOTERAPIA (cefazolina, wankokmycyna, penicylina/ceftriakson)
  3. Chirurgiczny DRENAŻ ropnia
103
Q

Podostre zapalenie tarczycy - ogólnie

A

Inaczej choroba de Quervaina, olbrzymiokomórkokwe/ziarniniakokwe/GRANULOCYTOWE zapalenie tarczycy

Głównie DOROŚLI, częściej u KOBIET

Częściej w okresie JESIENNO-ZIMOWYM

104
Q

Podostre zapalenie tarczycy - etiologia

A

Raczej WIRUSOWA, wystepijje po zapaleniu wirusowym GDO

Skłonność genetyczna

105
Q

Podostre zapalenie tarczycy - objawy

A
  1. Obrzęk tarczycy
  2. Gorączka 38-40
  3. Ból i tkliwość tarczycy

+objjawy zaburzeń pracy tarczycy

106
Q

Podostre zapalenie tarczycy - przebieg

A

4 fazy! Trwa tygodnie-miesiące, USTĘPUJE SAMOISTNIE, ale może nawracać;
Faza 1 - NADczynnosc, niska jodochwytność (uszkodzenie miąższu)
Faza 2 - prawidłowa czynność
Faza 3 - NIEDOczynność, wysoka jodochwytność
Faza 4 - prawidłowa czynność

107
Q

Podostre zapalenie tarczycy - badania

A

Wzrost OB, TSH i HT zależne od fazy
NIEOZNACZALNE/MAŁE stężenie przeciwciał przeciwtarczycowych

HIPOechhogeniczność w USG

Cytologia - Granulocyty obojętnochłonne z KOMÓRKAMI OLBRZYMIMI

108
Q

Podostre zapalenie tarczycy - rozpoznanie

A

I Kryteria główne (muszą być wszystkie):

  1. Istotny wzrost OB
  2. Typowy obraz w USG - HIPOechogeniczny, zatarte granice, zmniejszone unaczynienie
  3. Potwierdzenie cytologiczne podostrego lub przynajmniej wykluczenie nowotworu w BACC

II Kryteria dodatkowe (przynajmniej 1 spełnione):

  1. Twarde/bolesne powiększenie płata/całej tarczycy
  2. Cechy laboratoryjne jawnej nadczynności w Fazie 1
  3. Niska jodochwytnosc w scyntygrafii
109
Q

Podostre zapalenie tarczycy - leczenie

A

OBJAWOWE

Na ból/odczyn - ASA/NLPZ/GKS

Zależnie od stanu klinicznego - PROPRANOLOL w nadczynności, L-T4 w niedoczynności

110
Q

Nowotwory tarczycy - ogólnie

A

Najczęstsze nowotwory układu wydzielania wewnętrznego

Częściej u kobiet, najczęściej 40-50 r.ż.

90% raki zróżnicowane:

  1. BRODAWKOWATY (NAJCZĘŚCIEJ!)
  2. PĘCHERZYKOWY

Raki zróżnicowane tarczycy odpowiadają na TSH i gromadzą jod, co jest warunkiem TERAPII JODEM

Interna (23 decks)

Brainscape helps you reach your goals faster, through stronger study habits.
© 2024 Bold Learning Solutions. Terms and Conditions