Leczenie przeciwkrzepliwe Flashcards
(50 cards)
Leki przeciwzakrzepowe - podział
1) antagoniści witaminy K
2) heparyna i pochodne
3) bezpośrednie inhibitory czynnika Xa
4) bezpośrednie inhibitory trombiny
5) inne leki przeciwzakrzepowe
6) leki hamujące agregację płytek krwi z wyłączeniem heparyny
7) enzymy
Antagoniści witaminy K (VKA) - wymień
ACENOKUMAROL
WARFARYNA
VKA - mechanizm działania
Hamują potranslacyjną modyfikację czynników krzepnięcia II, VII, IX, X oraz białka C i S (zależną od witaminy K), konieczną dla prawidłowej aktywności.
efekt przeciwkrzepliwy pojawia się po upływie 3-5 dni
(różnie okresy półtrwania czynników II, VII, IX, X)
w początkowym okresie leczenia może wystąpić efekt prozakrzepowy (działanie na białka C i S) → wprowadzanie VKA “na zakładkę” z heparyną/fondaparynuksem
monitorowanie leczenia VKA
PT wyrażony jako międzynarodowy współczynnik znormalizowany → INR
ACENOKUMAROL a WARFARYNA
ACENOKUMAROL ma krótszy czas półtrwania (8-10h) od WARFARYNY (36-42h)
Stosowanie acenokumarolu wiąże się z 2x większym ryzykiem niestabilnej antykoagulacji w porównaniu z warfaryną.
stosowanie VKA a dieta
chorzy stosujący VKA powinni spożywać względnie stałą ilość pokarmów zawierających witaminę K
Heparyny - wymień
1) heparyna niefrakcjoniwana (HNF) - i.v. / s.c.
2) heparyny drobnocząsteczkowe (HDCz) - s.c.
→ enoksaparyna (Clexane)
→ dalteparyna (Fragmin)
→ nadroparyna (Fraxiparine)
Heparyna - mechanizm działania
działa za pośrednictwem antytrombiny III
1) zwiększa szybkość reakcji trombina-antytrombina (działa jako katalizator, do którego przyłączają się inhibitor i proteaza)
2) wiązanie heparyny z antytrombiną wywołuje również zmiany konformacyjne antytrombiny (ułatwia wiązanie czynnika Xa)
Heparyna niefrakcjonowana - mechanizm działania
1) hamuje krzepnięcie przez nasilenie działania antytrombiny na czynniki krzepnięcia IIa, Xa, XIa, XIIa
2) zmniejsza agregacjępłytek krwi (wtórnie do zmniejszenia aktywności trombiny (czynnika IIa))
HDCz - mechanizm działania
1) hamuje krzepnięcie przez nasilenie działania antytrombiny na czynniki krzepnięcia Xa
2) NIE zmniejsza agregacjipłytek krwi
Monitorowanie terapii HNF
APTT (1,5-2,5)
Monitorowanie terapii HDCz
w szczególnych przypadkach (zalecane u kobiet w ciąży po wszczepieniu sztucznej zastawki, u których stosuje sięHDCz w dawkach terapeutycznych)
oznaczenie aktywności anty-Xa
Bezpośrednie inhibitory czynnika Xa - wymień
RYWAROSKABAN (Xarelto) p.o.
APIKSABAN (Eliquis) p.o.
Bezpośrednie inhibitory czynnika Xa - mechanizm działania
bezpośrednio hamują czynnik Xa
przerywają wewnątrzpochodną i zewnątrzpochodną kaskadękrzepnięcia krwi
nie wymagają monitorowania efektu przeciwkrzepliwego
Bezpośrednie inhibitory trombiny - przykład
Dabigatran (Pradaxa) p.o.
rekombinowane hirudyny:
→ Lepirudyna, Desirudyna i.v.
syntetyczne analogi hirudyny:
→ Biwalirudyna, Argatroban i.v.
Dabigatran - mechanizm działania
silny, kompetycyjny, odwracalny bezpośredni inhibitor trombiny
zahamowanie trombiny → uniemożliwia powstawanie zakrzepów przez blokowanie przemiany fibrynogenu w fibrynę
nie wymaga monitorowania efektu przeciwkrzepliwego!!!
Pośredni inhibitor Xa
Fondaparynuks (Axitra) - s.c. / i.v.
Fondaparynuks - mechanizm działania
hamuje aktywność Xa za pośrednictwem antytrombiny III
nie wymaga monitorowania efektu przeciwkrzepliwego
Przeciwwskazania SILNE do stosowania heparyny
1) aktywne klinicznie istotne krwawienie
(wyjątkowo można rozważyć stosowanie heparyny w leczeniu niektórych postaci DIC)
2) świeże krwawienie wewnątrzczaszkowe
(dawki profilaktyczne antykoagulantu zwykle można włączyć po upływie ≥48 h, a dawki lecznicze po ≥2 tyg. [w sytuacjach zagrożenia życia, np. w ostrej zatorowości płucnej, okres ten może być krótszy])
3) niewyrównana skaza krwotoczna wrodzona lub nabyta
4) nadwrażliwość na lek
5) małopłytkowość immunologiczna wywołana przez heparynę (HIT) w wywiadach (wyjątkiem może być konieczność operacji naczyniowej lub kardiochirurgicznej ze śródoperacyjnym użyciem heparyny).
Przeciwwskazania względne do stosowania heparyny
1) niedawno przebyte krwawienie z przewodu pokarmowego lub choroba przewodu pokarmowego związana z dużym ryzykiem krwawienia
2) objawowe nadciśnienie wrotne
3) skrajna niewydolność nerek (dotyczy HDCz, zawsze konieczna redukcja dawki!!!)
4) zaawansowana niewydolność wątroby
5) ostre pozawałowe zapalenie osierdzia
6) niekontrolowane nadciśnienie tętnicze – ciśnienie skurczowe >180 mm Hg lub rozkurczowe >110 mm Hg
7) stan bezpośrednio po operacji mózgu, rdzenia kręgowego lub oka (stan po operacji mózgu lub rdzenia, zwłaszcza gdy występują dodatkowe czynniki ryzyka żylnej choroby zakrzepowo-zatorowej [ŻChZZ], jest wskazaniem do profilaktyki, często już w 1. dobie po operacji)
8) guz mózgu
9) nakłucie lędźwiowe diagnostyczne lub lecznicze
10) do 24 h po zabiegu operacyjnym, biopsji narządu lub nakłuciu tętnicy (do 4 dni, jeśli były trudności z hemostazą w trakcie zabiegu)
11) rozwarstwienie aorty
12) retinopatia cukrzycowa.
Ryzyko krwawienia jest zwiększone u chorych przyjmujących jednocześnie leki przeciwpłytkowe z lekiem przeciwkrzepliwym.
Znoszenie działania HNF
SIARCZAN PROTAMINY
na każde 100 IU HNF podanie i.v. 1 mg siarczanu protaminy (powolne wstrzyknięcie (1-3 min.), żeby uniknąć hipotensji i bradykardii
u chorych otrzymujących HNF we wlewie i.v. do obliczenia dawki protaminy uwzględnia się tylko dawkę heparyny podaną w ciągu ostatnich 3 godzin (czas półtrwania HNF 60-90 minut)
efekt leczenia → oznaczenie APTT
u chorych z wcześniejszą ekspozycją na insulinę protaminową, po wazektomii/ z nadwrażliwością na białko ryby → podanie GKS + antyhistaminiku (zmniejszenie ryzyka reakcji alergicznej na siarczan protaminy)
Powikłania stosowania heparyny
1) krwawienia
2) małopłytkowość poheparynowa (HIT)
3) osteoporoza
4) martwica skóry
5) reakcje alergiczne
6) łysienie (odwracalne)
Znoszenie działania HDCz
chory, który otrzymał HDCz w ciągu ostatnich 8h → 1 mg siarczanu protaminy na 100 j. anty-Xa
Małopłytkowość poheparynowa (HIT) - typy
Typ 1 (nieimmunologiczna)
→ niewielkie zmniejszenie liczby płytek w ciągu pierwszych 2-4 dni stosowania heparyny
→ nie ma klinicznych następstw
→ PLT wraca do normy pomimo kontynuowania leczenia
Typ II (immunologiczny)
→ spadek PLT o > 50% po 4-10 dniach stosowania heparyny
→ 20-40 x wzrost ryzyka ZAKRZEPICY żylnej lub tętniczej
→ jest przeciwwskazaniem do stosowania heparyny!!!