AM met breedspectrum activiteit Flashcards
(34 cards)
algemeen
- met breedspectrum activiteit
- Werking tegen alle 4 de kwadranten in het kwadrant systeem
- AB en anti-infectieuze chemotherapeutica
- Ab = natuurlijk door Schimmels etc
- Fenicolen
- tetracyclines
- Anti inf = chemische aangemaakt
- Sulfonamides
- Diaminopyrimidines
- Nitrofuranen
- Fluoroquinolonen
- Ab = natuurlijk door Schimmels etc
preparaten fenicolen
- 3 preparaten
- Florfenicol
- Meer lipofiel => betere distributie => vaker gebruikt
- Thiamphenicol
- Suflodioide ipv nitro (net als florfenicol
- Chloramphenicol
- Nitro-verbinding: kan gemetaboliseert worden tot nitroso verminding = carcinogeen, mutageen
- of aplastische anemie veroorzaken
- => van belang voor voedselproductie voor de mens (Residuen)
- Verbod op gebruik bij nutsdieren
- Veilig gebruik bij KHD
- Florfenicol
werking fenicolen
- Inhibitie transpeptidase
- Inwerken op proteine synthese
- Antagonisme met macroliden, lincosamiden, beta-lactam
- Interfereren beide op proteine synthese= > NOOIT SAMEN TOEDIENEN
- Beta lactam werken degeneratief bacteriecied. En fenicolen werken bacteriostatisch => gaan groei inhiberen en beta lactam werken alleen op goed delende en groeiende kiemen dus krijg je competitie
spectrum fenicolen
- Zowel Gr+ asl Gr- aeroben als anaeroben
- Hoge mate van verworven resistentie van Gr- aeroben (Zeker enterobacteriaceae) tegen chloramfenicol is activiteit in dit spectrum gedaald
therapeutica fenicolen
- Chloramfenicol
- KHD oa pyodermie
- Staph pseudointermedius
- Niet eerste keus (meer cefalexine, clindamycine)
- KHD oa pyodermie
- Thiamfenicol
- Niet voor systemisch maar lokale toepassing
- Cutaan gebruik voor bv opp wondinfecties, klauw wn hoef
- Geinfecteerde plek desinfecteren en reinigen vantevoren
- Florfenicol
- BRD/SRD
- Nog vrij nieuw dus nog niet zoveel resistentie
- Voetrot (interdigitale necrobacillosis): fusobacterium necroforum, dichelobacter nodosus (Gr – anaeroben)
- Perianale zwelling en diarree komt regelmatig voor bij varkens. De effecten verdwijnen na stopzetten van de therapie
- Je mag het platte mest noemen ipv diarree omdat het niet infectieus is
- Niet toe te dienen aan
- Lacternede runderen (geen wachttijd beschikbaar)
- Fokberen en fokstieren (testiculaire degeneratie)
PK/PD fenicolen
- Hoge orale en parenterale biologische beschikbaarheid
- Uitgebreide weefseldistributie (lipofiel), ook CZS
- Goeie distributie naar long, czs
- Chloramfenicol: glucoronidatie
- Glucoronide altijd inactief
- Bacteriostatisch, tijdsafhankelijk
- Werken in op proteinesynthese
- T>MIC
resistentie fenicolen
- Chloramfenicol
- Oud en vaak resistentie
- Plasmide gemedieerde (horizontale transmissie = snelle transmisie) chloramfenicol acyltransferase (CAT)
- Acetylatie van chloramfenicol
- Affiniteit voor target zal dalen => veel minder makkelijk binden aan ribosomen
- Florfenicol is minder gevoelig
- Werkzaam nog als er resistentie is tegen andere
- Acetylatie van chloramfenicol
- Florfenicol
- Effluxproteïnen (floR):MF
- floR = florfenicol resistntie = via plasmide dus gaat snel
- MF= major facilitator superfamilie
- Enkel voor bact
- ATP binding cassettes (ABC)
- P-gp
- Ook voor zoogdieren
- Zoogdieren hebben daarnaast ook SLC = solute carrier
- SLC = solute carrier
- Zoogdiren
- Tot dit behoort OAT3
- Effluxproteïnen (floR):MF
toxiciteit fenicolen
- Beenmergdepressie: Inhibitie proteinesynthese beenmergcellen
- Reversiebele, dosisafhankeljke onderdrukking met anemie tot gevolg. Niet bij normale posologie
- Mens+dier
- Irreversiebele, idiosyncratische aplastische anemie. Is zeldzaam maar irreversiebel en de reden voor het verbod op gebruik in voedselproducerende dieren. Enkel mens
- Irreversiebel = dat het niet oplost als ej stopt
- Idiosyncratische = dosisonafhankelijk
- Reversiebele, dosisafhankeljke onderdrukking met anemie tot gevolg. Niet bij normale posologie
- Inhibitor CYP450: interactie andere farmaca (oa fenobarbital)
- Glucuronidatie: ‘gray baby syndroom’ met circulatoire collaps
- Bij neonaten is glucuronidatie nog niet goed => vertraagde uitscheiding dus hele hoge concentraties en kan de babys grijs maken
- Mutageen en carcinogeen: nitrosoverbindingen
- NO2 groep zijn mutageen en carcinogeen => daarom ook verbod op gebruik bij voedselproducerende dieren
tetracyclines algmeen
- Amfoteer (Z/B)
- Lipofiel, zouten wateroplosbaar
- Lipofiel vloekt normaal met hydrofiliteit maar voordeel is dat het hier als zout toch wateroplosbaar zijn : drinkwatermedicatie
- Stabiliteit?
- Vrij beperkt, zeer gevoelig aan licht, T
- Licht zal stabiliteit afbreken
- Alkalische pH : tetracyclines onoplosbaar maken => zeer lage biologische beschikbarheid => water aanzuren bij medicatie toedienen in water
- Vrij beperkt, zeer gevoelig aan licht, T
werking tetracyclines
- Werking
- Gaat A site fysich blokkeren zodat tRNA niet kan binden thv mRNA
- = fysieke blokkade ribosoom
- 2 generaties
- Zelfde moleculaire structuren: 4 ringen met verschillende zijketens
- 1
- Tetracycline
- Oxytetracycline
- Chlortetracycline
- 2
- Doxicycline
spectrum tetracyclines
- Zeeer breed (een van de breedste)
- Inculsief rickettsiae, spirocheten (borrelia burgdorferi, leptospirose), chlamydia (IC maar gm is lipofiel), erlichia canis, mycoplasma (IC en EC)
- Inclusief protozoa: anaplasma, haemobartonella, babesia
- 1e gen
- Kunnen nog werkzaam maar vaak resistentei door overmatig gebruik
- 1e keus luchtweginfecties varkesn => maar gebruik daalt door resistentie
- Tetracyclines: PK/PD
- Orale F
- 1e gen (5-10%) << 2e gen (50%)
- Kationen zorgt voor sterke daling orale F
- Ca, Fe, al +++
- => dus zorgen dat je het daarmee niet combineert
- Calcium zit in melk => bij vleeskalveren die kunstmelk krijgen geven we deze 1e gen niet door sterke binding maar is bij 2e gen veel minder
- Lichtgevoelig
- Instabiel bij basische pH
- Water pH aanzuren met bv citroenzuur
- Ruminerende dieren/ Paard
- Verstoring microbiota
- Wel vleeskalveren (maar rudimentair werkende pens)
- Goede tot uitstekende weefseldistrib
- Ook CZS, prostaat, oog
- Ook intracellulair, of plaats in het lichaam dat heel moeilijk te bereiken is (zoals hierboven gezegd)
- Oog = ook clindamycine
- Prostaat ook fluoroquinolones
- Doxylin (doxicylcine)
- Drinkwater in grote tank: eerst water pH verzuren => tot het opgelost is => dan doxyxline teovoegen en roeren tot mooie heldere oplossing
- Excretie
- Renaal
- 1e generatie
- Hoge concentratie thv urineblaas => geschikt voor behandeling voor UT infecties (urinaire tract)
- nefrotoxisch
- Biliair
- 2e gen
- Lage [] thv urinair dus niet voor blaas
- Zeker 2e gen gebruiken bij renale insufficientie, zeer beperkt thv de nier (bv chronische nierinsufficientie kat)
- Renaal
- PD
- Bacteriostatisch
- AUC/MIC
- Van belang bij tetracyline
- = mate van blootstelling en duur
excretie tetracyclines
- Renaal
- 1e generatie
- Hoge concentratie thv urineblaas => geschikt voor behandeling voor UT infecties (urinaire tract)
- nefrotoxisch
- Biliair
- 2e gen
- Lage [] thv urinair dus niet voor blaas
- Zeker 2e gen gebruiken bij renale insufficientie, zeer beperkt thv de nier (bv chronische nierinsufficientie kat)
resistentie tetracyclines
- Tet-genen
- Tet A, B ….
- Tot tet getallen
- Wijdverspreid
- Zeer brede goed werkzame producten waardoor veel gebruikt
- Kruisresistentie !
- Atlijd !!!
- Effluxpomp
- Ribosome protectie
- Zo kan tetracylcine ribosome niet bereiken
- Tetracyline modificatie
- Enzymatische afbraak
toxiciteit tetracyclines
- Toxiciteit
- Ontwikkeling tanden en skelet
- CA++ tetracycline chelate
- Ingebouwd in skelet en krijg je misvormingen skelet (gaten)
- En daarnaast ook ingebuwd in email en dentine waardoor je geelverkleuring krijgt van de tand
- Niet bij dracht, lactatie, jonge dieren
- Lactatie: want exretie via melk
- CA++ tetracycline chelate
- GIS
- Paard
- Pensmicrobiota
- Gist- en schimmelinfecties secundair
- CV
- Collaps: IV paard
- Vnl bij snel IV toedienen
- Cardiale myopathie: kalf
- Doxicycline
- Door binding aan CA en ZN => metallo .. thv hart met hartfalen, insufficientie en collaps
- Doxyxycline minder binding aan mtalen maar heeft hogere lipofiliteit dus gaat makkelijker naar het hart
- Collaps: IV paard
- LA preparaten: spiernecrose
- Voordeel bij BRD en SRD dat je maar 1x hoeft te injecteren
- Nadeel is de spiernecrose
- Fotosensitiviteit
- Huid: capillarien => activatie door UV licht => radicaal vorming=> necrose thv de huid
- Witte delen van de huis
- Nefrotoxiciteit
- 1e gen
- Ontwikkeling tanden en skelet
sulfonamiden algemeen
- Zwakke zuren
- Onoplosbaar in water => NA+ zouten
- Wet van onafhankelijke oplosbaarheid
- Als je teveel toedient, zal het punt aan oplosbaarheid zijn met verzadiging => kun je zelfde doserin verkrijgen door verschillende preparaten te combineren die wel oplosbaar zijn en blijven
preparaten sulfonamiden
- Preparaten
- Sulfanilamide
- PABA
- Para amino benzoëzuur
- => gelijkaardig aan sulfanilamide = in competitis
- Dihydrofolate
- Heeft PABA in zich
- Is vitamine B => nodig om foliumzuur = nodig voor inbouw DNA en RNA
- Zoogdieren weinig gevoelig omdat ze foliumzuur uit de voeding halen en vereisen geen eigen synthese van foliumzuur
- Maar sommige bact doen dit ook = mycoplasma en pseudomonas = natuurlijke/intrinsieke resistentie
werking sulfonamiden
- In competitie met parabenzoeezuru voor dihydroate syntehes
- Sulfonamide gaan dihydropteroate syntase inhiberen: competatieve inhibitie
- Vaak samen met trimethoprim omdat het inwerkt op dihydrofolate reductase => sequentiele blok : gaat effect door synergisme veel sterker zijn: samen bacteriecied
sulfonamiden ther en spect
- Intrinsieke resistentie mogelijk
- Bacterien, coccidia, protozoa (toxoplamsa, sarcocystis neurona (EPM paard)
- Niet-resorbeerbare
- Sulfasalazine
- Middellangwerkende
- UTI & systemische inf
- UTI doorrenale excretie
- Preparaten
- Sulfadiazine, sulfapyridine, sulfachlorpyrazine, sulfamethoxazole en sulfadimethoxazine
- Sulfapiridine = AB
- S-ABA = NSAID
- UTI & systemische inf
- Anti-coccidiale
- Sulfadimethoxine, sulfadimidine, sulfamerazine, sulfamerazie, sulfachlorpyraziine, sulfaclozine, sulfaquinoxalone
- Sulfonamiden: PK/PD
- Sulfonamiden: PK/PD
- Stootdosis
- Hoge dosis eerste keer om PABA te gaan verdringen => zin competitief thv receptor enzym. Als paba nog veel aanwezig is gaaat sulf het moeilijk hebben te binden op enzym. Stootdosis gaat PABA verdringen en foliumsynhese inhiberen
- Latentietijd
- Goede orale F (behalve sulfasalazine
- Is tijd tussen toediening en effect omdat PABA nog altijd aanwezig is als je start met therapie en het werkt pas als PABA niet meer aanweizg is of niet mere bindt
- Matig Vd: PPB
- Plasma protein binding
- Biotransformatie
- Acetylatie: kristallurie
- Onoplosbare metaboliten => neerslaan thv renale tubulus => kristallurie met mogelijks nefrotoxiciteit
- Glucuronidatie
- Inactief en wateroplosbaar
- Hydroxylatie
- Wateroplosbaar maar deels actieve metabolieten
- Acetylatie: kristallurie
- Stootdosis
- Exretie
- Renaal >>>> gal, feces, melk
- Tubulaire reabsorptie
- Urinaire pH: carnivoren vs herbivoren
- pH = Pka + Log (A-)/(HA) => bij niet geioniseerd => reabsorptie => eliminatie halfwaardetijd stijgt
- PH carn is lager dus meer reabsorptie dus langere eliminatie T1/2
- Urinaire pH: carnivoren vs herbivoren
- PD
- Bacteriostaties (bij apart) (gepotentialiseerde sulfa? = sulf + trim = bactericied)
- T>MIC
excretie sulfonamiden
- Renaal >>>> gal, feces, melk
- Tubulaire reabsorptie
- Urinaire pH: carnivoren vs herbivoren
- pH = Pka + Log (A-)/(HA) => bij niet geioniseerd => reabsorptie => eliminatie halfwaardetijd stijgt
- PH carn is lager dus meer reabsorptie dus langere eliminatie T1/2
- Urinaire pH: carnivoren vs herbivoren
resistentie sulfonamiden
- Resistentie wijdverspreid
- Kruisresistentie tussen verschillend
- Gepotentialiseerde sulfa’s: minder kans op resistentieontwikkeling
- Mechanismen
- Verminderde membraanpermeabiliteit
- Veranderde bindingssite of structuur enzyme
- Overproductie van PABA
toxiciteit sulfonamiden
- Keratoconjunctivitis sicca
- KCS
- Hond
- Toxiciteit thv lacrimale cellen
- Te weinig traanproductie zorgt voor vorming ulcera in oog
- Renale kristallurie
- Acyl derivaten die weinig oplosbaar is
- Bloedstollingsstoornissen
- Anti-coccidiale sulfa’s
- Bij pluimvee: darmmicrobiota wordt afgedood en bij pluimvee is die nodig voor vit K productie => bloedstollingsstoornissen
- Procaïne
- Interactie met procaine: = lokaal anestheticm => hydrolyse naar PABA en diehylaminohanol => veel meer PABA creeeren en dat wil je niet
- Cardiale arytmieën
- Zeker bij combi met
- Fenylbutazone en detomidine
- Wanneer je paard IV fenylbutazone gaat toedienen => ook binden aan plasmaproteinen en uw sulfonamide gaan vrijstellen van plasmaproteide => verhoogde vrije [] sulfonamide = meer kans op toxiciteit
- Verhoogde kans op cardiale arythmie
- Zeker bij combi met
- Andere: hepatische necrose, beenmergdepressie, overgevoeligheidsreacties huid (doberman pinscher), immuun-gemedieerde thrombocytopenie/anemie, etc
- (normaal kat gevoeiger)
- Diaminopyrimidines algemeen
- Zwakke basen
- Dus ic iontrapping => uitgebreidere weefseldistributie
- Uitgebreidere weefseldistributie
- Sequentiële blokkade folaatsynthese Ifoliumzuur)
- Trimethoprim
- Vnl deze gebruikt
- Combinatie met sulfonamiden
- Verhoogde efficaciteit
- Bactericied
- T > MIC
- Weefseldistributie: diaminopyrimidines (2b) >> sulfonamiden
- Trimetaprim gaat meer naar weefsels => verhouding in plsma = 20/1 en die gebruik je als index voor efficaciteit
- Formulatie 5/1
- Trimetoprim minder gebruikt maar komt odat ze altijd vermakrt zijn als een 5/1 verhouding
-
Plasma 20/1
- Beste activteiet synergistische werking
- Resistentie
- Zie sulfonamiden
- Kruisresistentie !!!!