Centraal zenuwstelsel deel II Flashcards
(75 cards)
anti-epileptica algemeen
- werken in op één of meerdere van de volgende mechanismen
- versterken effect van GABA
- blokkade van de voltage afhankelijk Na+ kanalen
- inhibitie van het effect van glutamaat (NMDA receptor)
anti epileptische geneesmiddelen
- fenobarbital
- KKBr
- Promidone
- Imepitoïne
- benzodiazepines
- Fenobarbital
- GABAaR
- 1e keus voor chronische therapie
- Auto-inducte CYP450 enzymen
- Dosis moet je gaan toenemen
- Veel gebruikt
- Relatief Veilig
- Werkt goed
- Zeer goedkoop
- KBr
- Br ~ Cl-
- Adjunctietherapie
- Met fenobarbital => versterken klinische efficaciteit
- Broom kan dezelfde weg vormen als Cl- => hyperpolarisatie => inhibitie prikkeloveracht
- Promidone
- Pro-drug
- Gemetoboliseerd tot phenobarbital !!!!!!
- Door lichaamseigen enzymes
- Meer hoef je niet te weten
- Imepitoïne
- Nieuw anti-epilepticum
- Gegeneraliseerde idiopatische epilepsie
- Vglm PB
- Geen klinishe (niet zelfe als) efficaciteit
- Beide zeer werkzaam
- Minder nevenwerkingen bij IME ivglm PB
- IME ook werkzaam bij dieren refractair aan PB/primidone
- Geen klinishe (niet zelfe als) efficaciteit
- Benzodiazepines
- Bv diazepam
- Status epilepticus
- Niet geschikt voor chronisch gebruik
- Snelle eliminatie
- Tolerantie
- Fyseieke en psychische afhanklijkheid
- Chronische therapie met PB? => diazepam?
- Maar de vraag is welke dosis? Wnat PB induceret CYP enzymes en diazepam is een substraat ervan => bij normale dosering is er grote kans dat het niet werkt => dosis x2 voor goede efficaciteit
- Fenobarbital
- GABAaR
- barbituraten activeren GABA CL- kanalen => drempelwaarde voor ontlading verhogen
- 1e keus voor chronische therapie
- niet status epilepticus (effect na 20min)
- Auto-inducte CYP450 enzymen
- Dosis moet je gaan toenemen
- Veel gebruikt
- Relatief Veilig
- Werkt goed
- Zeer goedkoop
- uniek: anti-covulsieve eigenschappen bij lagere dosering dan nodig voor CZS depressie
- neveneffecten
- klinisch meest belangrijk = hepatotoxiciteit
- verhoogde leverenzymes (ALT, AST)
- soms effectief leverschade
- klinisch meest belangrijk = hepatotoxiciteit
- KBr
- Br ~ Cl-
- Adjunctietherapie
- gebruikt om de werking van fenobarbital en benzodiazepines te potentialiseren
- Met fenobarbital => versterken klinische efficaciteit
- gebruikt om de werking van fenobarbital en benzodiazepines te potentialiseren
- Broom kan dezelfde weg vormen als Cl- => hyperpolarisatie => inhibitie prikkeloveracht
- oraal hond => goede orale biologische beschikbaarheid
GI irritatie mogelijk - niet bij katten => kan erge astma aanvallen uitlokken
- Promidone
- Pro-drug
- Gemetoboliseerd tot phenobarbital !!!!!!
- Door lichaamseigen enzymes
- Meer hoef je niet te weten
- Imepitoïne
- partiele agonist van gaba receptor
- Nieuw anti-epilepticum
- lagere potentie dan vb fenobarbital
- voor Gegeneraliseerde idiopatische epilepsie
- Vglm PB
- Geen klinishe (niet zelfe als) efficaciteit
- Beide zeer werkzaam
- Minder nevenwerkingen bij IME ivglm PB
- IME ook werkzaam bij dieren refractair aan PB/primidone
- Geen klinishe (niet zelfe als) efficaciteit
- geen verhoogde leverenzymen
- Benzodiazepines
- Bv diazepam
- eerste keuze start epilepticus via IV
- GABA agonist => versterken hyperpolarisatie
- Status epilepticus
- Niet geschikt voor chronisch gebruik
- Snelle eliminatie
- Tolerantie
- Fyseieke en psychische afhanklijkheid
- Chronische therapie met PB? => diazepam?
- Maar de vraag is welke dosis? Want PB induceert CYP enzymes en diazepam is een substraat ervan => bij normale dosering is er grote kans dat het niet werkt => dosis x2 voor goede efficaciteit
- midazolam en lorazepam en clonazepam
- Nevenwerkingen PB
- Ataxie
- Neurogenen polydipsie
- PUPD
- Sedatie
- (Hepatoxiciteit)
- (Hematologische afwijkingen
- Nevenwerkingen imepitoïne
- Veel minder vaak en minder erg
- Polyfagie
- Opgelet met humane GM (anti epileptica)
- !!!!! veel toxisch voor hond wat veilig is voor mens
- Te korte T1/2: carbamazepine, fenytoine, valproaat ethosuximide
- Toxiciteit bij de hond: lamotrigine, vigbatrine
- => ofwel chloor kanaal stimuleren of ex remmen
Centraal werkzame spierrelaxantia
- Bv alfa2 ag, benzodiazepines, guaifenesine
- Guaifenesine
- Gajacol glycerine ether
- Cocktailanesthesie
- Aanbevolen dosering: geen relax AHspieren = gewenst
- Triple drip
Antidepressiva
- Patienten met dwangneurose, agressief, angstg
- Depressies vaak door tekort aan bepaalde neurotransmittors Thv hersenen zoals serotonine en noradrenaline
- Klassen
- Monoamide oxidase inhibitoren (MAOIs)
- Tricycische antidepressiva (TCA)
- Selective reuptace inhibitors = SSRI’s
- Gemeenschappelijke kenmerken
- Klinische verbetering en srespons meestal pas na enkele weken
- Verhogen beschikbare neurotransmittor concentraties
- Tricyclische antidepressiva (S CYPs)
- Niet combineren met andere antidepressiva
- SSRI’s = immio cyp
- Stimulatie sympaticus met oa droge mond, constipatie en urinaire retentie
- Verhoging serotonine en norepinefrine (overmaat geeft S stimulatie)
- Niet combineren met andere antidepressiva
- SSRIs
- Fluoxetine, paroxetine
- Veiliger dan TCA
- Geen effect op noradrenaline => reuptake niet gaan activeren
- Selective serotonine reuptace realiseren
- MAOI
- Selegiline
- Inhibeert afbraak van neurotransmine, serotonine en ….
- Verhoogde noradrenaline en verhoogde serotnonie => mogelijks zelfde effetecten als tricyclische
- Remt MAO- B (mono amine oxidase)
- Niet in combinatie met amitraz
- Anti ectoparasiticum
- Alfa 2 agonistische eigenschappen
- Maar ook MAO inhibitie => synergistisch effect
- Selegiline
- Tricyclische antidepressiva (S CYPs)
- inhiberen de reuptake van noradrenaline en serotonine
- Niet combineren met andere antidepressiva
- SSRI’s = immio cy
- cyp450 inhibitoren
- Stimulatie sympaticus met oa droge mond, constipatie en urinaire retentie
- Verhoging serotonine en norepinefrine (overmaat geeft S stimulatie)
- verminderde angst en opwinding
- hond: milde agressie, dwangmatig gedrag en angst
- kat: sproeien, ongepast urineren, overmatig likken an vacht en overmatig miauwen
- SSRIs
- Fluoxetine, paroxetine
- Veiliger dan TCA
- Geen effect op noradrenaline => reuptake niet gaan activeren
- Selective serotonine reuptace realiseren
- inhiberen SSRIs e heropname van 5-HT met minimale effect op NA => verhoogde synaptische 5-HT concentraties
- MAOI
- Selegiline
- Inhibeert afbraak van neurotransmine, serotonine en ….
- Verhoogde noradrenaline en verhoogde serotnonie => mogelijks zelfde effetecten als tricyclische
- Remt MAO- B (mono amine oxidase)
- Niet in combinatie met amitraz
- Anti ectoparasiticum
- Alfa 2 agonistische eigenschappen
- Maar ook MAO inhibitie => synergistisch effect
opioïde analgetica algemeen
Opioïde analgetica
= pijnstillers
- Vnl in vs epidemie
- Net als barbituraten overdosis = ademhalingsdepressies => kan leiden tot sterfte
- Verslavend => fysische en psychische afhankelijkheid (niet bij NSAID’s)
- Antidoot = naloxone => zal ervoor zorgen dat opioid van de receptor geduwd wordt => antagonist van receptor
- Etiologie
- Opiodie plant = popie, papaver en ferum
- Latijns amerika en goldon triangle (thailand)
- Opium is sap wat vrijkomnt
- In opiumsap = morfine => prikkels inhiberen
algemeen opioide analgetica
- Opiaten = derivaten van opium (bevat morfine)
- Opioïden = producten met morfine-achtige effect => binden op opioide receptoren of structuur maar onafhankelijk van structuurverwantschap
- Bv pethidine, methadone, pentazocine
- => agonisten van opioïd receptoren => mu, kappa en gamma
- Opïoide receotoren zijn natuurlijk voorkomende receptoren in het lihcaam die interageren met natuurlijk voorkomende opioïde neuropeptiden (vb. enkefalines, dynorfines en endorfines)
- Alle receptoren zijn inhiberende Gi gekoppelde die neurotransmissie en endocriene secretie inhiberen n CZS, ander zoals urinair, gis en vas deferens
- Zie schema dia
- Effecten anders in verschillende receptor
- Mu
- = supraspinaal, spinaal en perifeer analgesie + sedatie
- Ademhalingsdepressie +++ => makklijkst overdosis
- Afhankelijkheid = +++ = vnl MU
- Alle 3
- Inhibitie gis motiliteit
- Gebruiken we soms bij ernstige darmspasmen en koliek
- Tegelijkertijd (supra)spinaal en perifeer analgesie
- Inhibitie gis motiliteit
- Andere receptroen
- Variabel
- Allebei analgesie
- Ademhalingsdepressie en afhankelijkheid is veel beperkter
- => deze agonsten gebruiken om mensen te laten afkikken
- Mu
verschillen in verschillende opioide receptoreren
- Mu
- = supraspinaal, spinaal en perifeer analgesie + sedatie
- Ademhalingsdepressie +++ => makklijkst overdosis
- Afhankelijkheid = +++ = vnl MU
- Alle 3
- Inhibitie gis motiliteit
- Gebruiken we soms bij ernstige darmspasmen en koliek
- Tegelijkertijd (supra)spinaal en perifeer analgesie
- Inhibitie gis motiliteit
- Andere receptroen
- Variabel
- Allebei analgesie
- Ademhalingsdepressie en afhankelijkheid is veel beperkter
- => deze agonsten gebruiken om mensen te laten afkikken
effecten opioide analgetica
- Analgesie
- sedatie : muR thvd locus cereleus
- gezien bij alfa 2 agonist
- paradoxale excitatie
- diersoortafhankelijk:
- vnl kat en paard geexciteerd, zeker bij niet optimale dosis (varken en rund ook)
- Houdt u bij dosis bijsluiter
- honden snel gesedeert => veel betere distributie van die mu R
- bij nog hogere dosis ook excitatie
- vnl kat en paard geexciteerd, zeker bij niet optimale dosis (varken en rund ook)
- overdosering kan paradoxale excitatie uitlokken
- kleine dosis: lichte excitatie
- therapeutsche dosis: sedatie
- hoge dosis: sterke excitatie
- diersoortafhankelijk:
- CV
- Vrij beperkt
- Zijn CV sparend bij therapeutische dosis. (soms bradycardie)
- Respiratoir
- muR
- directe depressie AHC (hersenstam) (kappa en gamma minder effect)
- door een verminderde gevoeligheid van de neuronen in de hersenstam voor CO2 => stijging arteriële CO2 + daling O2-gehalte
- anti-tussief
- = anti hoest
- Agonsiten van mu en ? receptoren onderdrukken het centrale hoestcentrum. (onafhankelijk van ah depressie)
- codeïne, dextromethorphan
- (thermoregulatie)
- onderdrukken
- GIS
- Emesis: stimulatie van braken door stimulatie van de chemoreceptor trigger zone (CRTZ). => ligt buiten de BHB => dus bij lager dosering die geen analgetische werking hebben kan braken nog steeds optreden
- Onderdrukken CRTZ (chemo receptor trigger zone): apomorfine (evd meest betrouwbare emetica bij de hond)
- Motiliteit
- = dopamine agonist die inwerkt op CRTZ
- Constipatie: loperamide (derivaat)
- = imodium
- Werking: inwerking op mu R thv perifeer zenuwstelsel => acetthyl choline thv PS inhiberen
- Tolerantie
- Dosis opdrijven met de tijd
- Hogere dosis voor zelfde effect
- Omdat muR gefosforyleert kan worden = conformatiewijziging => affiniteit van morfine voor de receptor gaat verminderen
- Andere (partiele) oorzaak = downregulatie van het aantal R
- De afhankelijkheid is zowel fysisch als psychisch => geleidelijk verlagen
- (urinair)
- Retentie en verminderde urinaire prouctie (muR activatie)
- Afhankelijkheid, withdrawall
- Gebruik moeder met baby in baarmoeder
analgesie opioide analgetica mechanisme
- Schema dia
- (supra)spinaal en perifeer analgesie
- Nociceptieve afferente zenuwuiteinde => gaat naar dors hoorn rm => overgedragen naar centrale banen = tractus spinothalamicus (door glutamaat) => glutamaat bindt thv NMDA receptor en substance p = neurokinine 1 en die bindt op nk1R
- Naast glutamaat ook calcitonine gene related peptide = neuropeptide die prikkeloverdracht doet verspoedigen
- De opioide => gaan dan mu, kappa, beta stimuleren => minder vrijstelling van substance p en glutamaat => minder prikkeloverdracht = niveau spinale analgie
- Bij toch doorgaan prikkel = > tractus spinothalamicus => thv cortex => daar czs prikkeloverdracht inhiberen door activatie van verschillende hersenstukjes
- Periaquaductal gray => stimuleren van nucleus raphe magnus => zal inhiberend effect hebben thv dorsale hoorn rm => enkephaline, serotonine verstelllen => prikkelvoerdracht inhiberen
- Opioid spinaal => gaan ook nucleus reticularis paragiganticoellula RIS
- mechanisme
- nociceptieve impuls => thv dors hoorn rm => prikkel overdragen van ene naar andere zenuw duur substance p of andere neuropeptide => binding respectivelijke receptor
- opïoaten => binding thv die receptor en gaat die vrijstelling inhiberen
- natuurlijike opiodie: endorfine, tinorfines, enkylforine
- maar exogeen toegevoegde opioide voorkomen uitstorting van septieve prikkels (glutamaat, substance p, enz..) door binding op die receptoren
tolerantie opioide analgetica
- Dosis opdrijven met de tijd
- Hogere dosis voor zelfde effect
- Omdat muR gefosforyleert kan worden = conformatiewijziging => affiniteit van morfine voor de receptor gaat verminderen
- Andere (partiele) oorzaak = downregulatie van het aantal R
- De afhankelijkheid is zowel fysisch als psychisch => geleidelijk verlagen
- paradoxale excitatie opioide
- diersoortafhankelijk:
- vnl kat en paard geexciteerd, zeker bij niet optimale dosis (varken en rund ook)
- Houdt u bij dosis bijsluiter
- honden snel gesedeert => veel betere distributie van die mu R
- bij nog hogere dosis ook excitatie
- vnl kat en paard geexciteerd, zeker bij niet optimale dosis (varken en rund ook)
- overdosering kan paradoxale excitatie uitlokken
- kleine dosis: lichte excitatie
- therapeutsche dosis: sedatie
- hoge dosis: sterke excitatie
gis opioide
- Emesis: stimulatie van braken door stimulatie van de chemoreceptor trigger zone (CRTZ). => ligt buiten de BHB => dus bij lager dosering die geen analgetische werking hebben kan braken nog steeds optreden
- Onderdrukken CRTZ (chemo receptor trigger zone): apomorfine (evd meest betrouwbare emetica bij de hond)
- Motiliteit
- = dopamine agonist die inwerkt op CRTZ
- Constipatie: loperamide (derivaat)
- = imodium
- Werking: inwerking op mu R thv perifeer zenuwstelsel => acetthyl choline thv PS inhiberen
indicaties opioide
- (Effectieve therapeutische indicaties)
- Premedicatie
- Cocktailanesthesie
- Effect andere anesthetica verhogen => dosissen van alles verlagen => minder kans op nevenwerking
- Inductie anesthesie bij hond en kat: dosisafhankelijke daling van de MAC van inhalatie anesthetica.
- Kunnen niet als enige anestheticum gebruikt worden
- Analgesie
- Zowel perifeer als centraal
- Neuroleptanalgesie
- Bv troperidol
- Al gezien
- Neuroleptcium
- Opioid analgeticum
- Sedatie
- Via inwerking locus sereleus