Stoornissen in taal en spraak

Question 1

Linguistisch systeem

Answer 1

• Fonologie: ik hep college (klank wordt verwisseld)
• Semantiek: ik heb vakantie (een ander woord)
• Syntaxis: college ik heb (zinsopbouw gaat fout)
• Morfologie: ik hebt college (grammatica)
• Pragmatiek: in sociale context (taalgebruik in sociale context)

Question 2

normale ontwikkeling

Answer 2

1 jaar: 1 woord zinnen
2 jaar: 2-3 woord zinnen
3 jaar: 3-5 woord zinnen

Question 3

Wanneer is er een vertraging in taal- en spraakontwikkeling?

Answer 3

Er zit heel veel variatie in taal- en spraakontwikkeling en daardoor is het niet snel afwijkend. Er is een vertraging bij minder dan 50 woorden op 24 maanden.

Question 4

Taalstoornis DSM

Answer 4

1. Taalniveau is beduidend lager dan non-verbaal intelligentieniveau (1 SD afwijking van het non-verbale intelligentieniveau)
2. De taalproblemen interfereren met schoolresultaten of sociaal functioneren
3. Bij andere problematiek zijn de taalproblemen ernstiger dan verwacht
   Check gehoor en overweeg ASS.

Question 5

Soorten taalstoornissen

Answer 5

• Expressieve taalstoornis
• Gemengd receptieve-/expressieve taalstoornis
• Sociale communicatie stoornis (pragmatiek)
  o Moeite met gebruik van taal in sociale context
  De prevalentiecijfers variëren tussen de 1 en 13%. Naarmate kinderen ouder worden daalt het prevalentiecijfer. Komt vaker voor bij jongens dan bij meisjes.

Question 6

oorzaken taalstoornis

Answer 6

Er is een genetische component bij het ontstaan. Bij familieleden is vaak sprake van laat spreken als kind. Invloed omgevingsfactoren zoals sociaal economische status (stress waardoor minder tijd/geduld om te praten met kinderen).

Question 7

comorbiditeit taalstoornis

Answer 7

• Gedragsproblemen
• Angsten
• Stemmingsklachten

Question 8

behandeling taalstoornis

Answer 8

1. Psycho-educatie taalstoornissen
2. Gerichte taalstimulering  vroegsignalering belangrijk!
3. Ouderbegeleiding  kinderen niet teveel corrigeren, want is demotiverend
4. Schoolaanpassing

Question 9

prognose taalstoornis

Answer 9

• Prognose expressieve taalstoornis beter dan bij gemengd expressieve/receptieve taalstoornis
• Expressieve taalstoornis wisselende prognose, gedeeltelijk spontaan herstel
• Taalstoornis i.c.m. psychiatrische sociale en/of emotionele problemen slechtere prognose

Question 10

DSMV sociale communicatiestoornis

Answer 10

• Stoornis in de pragmatiek van taal
• Onderzoek middels de ADOS
  o Moeite in wederkerigheid van het gesprek

Question 11

Behandeling middels PRT bij sociale communicatie stoornis

Answer 11

• Sociale communicatie vergroten
• Aansluiten bij motivatie en opzetten leermoment
• Belonen met natuurlijke beloning (klappen, enthousiasme)

Question 12

spraakstoornissen

Answer 12

• Spraakklankstoornissen (voorheen fonologische stoornis)
• Stoornis in de spraak vloeiendheid (stotteren)

Question 13

DSM spraakklankstoornis

Answer 13

• De spraakklanken die geproduceerd worden passen niet bij leeftijd/dialect
• Het levert problemen op bij schoolresultaten of in de interactie met anderen
• Als er sprake is van andere problemen, dan ernstiger dan verwacht

Prevalentie 6/7 jaar 20% jongens en 10% meisjes. Rond de 12/15 jaar 5%. Vaker bij jongens dan bij meisjes.

Question 14

prognose spraakklankstoornis

Answer 14

Logopedische behandeling. Prognose gunstig indien niet in het kader van een somatische oorzaak, verstandelijke beperking of autisme.

Question 15

stotteren

Answer 15

onregelmatigheden in het spreekritme, waarbij de spreker weet wat hij wil uitdrukken maar er op dat ogenblik niet in slaagt doordat een onvrijwillige herhaling, verlening of onderbreking van een klank voordoet.
- Oorzaak stotteren: genetische factoren, brein functioneert aantoonbaar anders.
- Omgevingsfactoren spelen een rol: angst, spanning
Ca 4% van de schoolgaande kinderen. Hogere prevalentie op peuter- en kleuterleeftijd dan erna. Bij jongens vaker dan meiden.

Question 16

behandeling en prognose stotteren

Answer 16

Logopedisch en gedragstherapeutische behandeling. Prognose:
- Grote kans op (spontaan) herstel bij jonge kinderen, vooral met vroege begeleiding
- Kans op chronisch stotteren bij 20-25% maar dit kan sterk verbeteren met therapie
- Psychosociale factoren spelen een belangrijke rol hoe iemand het stotteren ervaart en ermee omgaat

Question 17

dyslexie

Answer 17

Een stoornis die gekenmerkt wordt door een hardnekkig probleem met het aanleren en/of vlot toepassen (automatiseren) van het lezen en/of spellen op woordniveau. 3-10% van de bevolking.

Question 18

onderliggende cognitieve mechanismen

Answer 18

• Fonologische verwerking van klanken
• Benoemsnelheid
• Vaak ook zwakauditief werkgeheugen