immunologie van de darm Flashcards
De bacteriën in de darmen vervullen nuttige functies. Wat zijn deze?
- Vitamine productie
- Bescherming tegen echte pathogenen, zoals salmonella.
- Als intermediair in de fysiologie (zwangerschap, de darmflora gaat andere producten aanmaken, dit zorgt ervoor dat dat de baby zich goed gaat ontwikkelen).
- Spijsvertering. Bacteriën kunnen biochemische reacties uitvoeren, die wij niet kunnen, zoals afbraak van cellulose.
In de darm wordt er op verschillende niveaus voor immuniteit gezorgd. Welke niveau’s zijn dat?
- Fysieke barrières: milieu interieur en milieu exterieur
- Chemische barrières: maagzuur
- Ecologische barrière: geankerde mucines
- Actieve biochemische barrière: goblet cellen en paneth cellen
- Actieve afweer: immuniteit. Daarnaast kan er nog een onderscheid worden gemaakt in aangeboren (fagocyten) en verworven (T-cellen en B-cellen) immuniteit
Hoe weet het immuunsysteem welke bacteriën ze moeten doden?
De bacteriële fysiologie stelt bepaalde beperkingen aan de structurele motieven die bacteriën op hun oppervlak tot uitdrukking kunnen brengen. Deze zeer geconserveerde bacteriële motieven kunnen daarom door specifieke receptoren herkend worden en deze receptoren liggen aan de basis van de aangeboren immuniteit.
Hoe werkt de fysieke barrière?
De darm moet aan twee verschillende eisen kunnen voldoen, waarvoor verschillende soorten epitheel het meest functioneel zijn.
Allereerst moet de darm bestand zijn tegen toxische en mechanische belasting. Vereelt meerlagig epitheel is hier het meest geschikt voor.
Daarnaast moet de darm efficiënt water en voedingsstoffen kunnen opnemen. Hiervoor is eenlagig epitheel het meest geschikt.
Meerlagig epitheel wordt in de slokdarm gevonden. In de rest van de darm is eenlagig epitheel aanwezig.
Om het epitheel toch bestand te houden tegen toxische en mechanische belasting, wordt het continu vernieuwd. Vanuit de crypten worden continu nieuwe epitheelcellen gemaakt, zodat de epitheelcellen vrijwel nooit defect zijn en de belasting daardoor niet meer tegen kunnen houden.
Hoe werkt de chemische barriere?
Maagzuur beschermt tegen pathogenen door middel van zuurproductie. Parietaalcellen geven zuur actief af bij de aanwezigheid van microbiologische componenten. Bacteriën die ondanks het zuur toch de oppervlakte van het epitheel bereiken, stimuleren NF-kB in het cytoplasma van de G-cel. Hierdoor wordt de eiwitsynthese verhoogd door een vergrote genexpressie. Er wordt dan meer gastrine aangemaakt, waardoor de parietaalcel gestimuleerd wordt en er meer zuur wordt geproduceerd. Hierdoor wordt ook de mucusproductie verhoogd. Normaal gesproken wordt NF-kB beschermd door het eiwit I-kB.
De helicobacter pylori verhoogt de maagzuurproductie door afbraak van I-kB en de G-cel.
Functie van de protonpompremmer?
De protonpompremmer wordt gebruikt voor maagzweer of bij refluxklachten, omdat die de pH van het maagzuur laten stijgen. Maagzweren die vroeger een ernstige, zelfs levensbedreigende ziekte waren kunnen nu meestal met een simpel tabletje per dag genezen. Deze middelen behoren inmiddels tot de meest voorgeschreven middelen.
Wat is de Helicobacter pylori?
Een spiraalvormige bacterie van de maagportier
- Zuurminnende bacterie
- Oorzaak van de maagzweer en maagkanker
Hoe werkt de ecologische barriere?
Onder de ecologische barrière valt het slijm dat geproduceerd wordt door de mucines. Mucus bestaat uit hydrofiele glycoproteinen. Het vormt een passieve, fysieke, maar ook chemische barrière tegen bacteriën. Een enkel gespecialiseerd organisme bindt haar ecosysteem hier: de Akkermansia mucciniphila. Deze bacterie maakt allerlei anti-microbiele enzymen wat de bescherming van de mucuslaag versterkt.
Hoe werkt de actieve biochemische barriere?
Mucine van de ecologische barrière ligt verankerd in de celmembraan. Slijmbekercellen (gobletcellen) kunnen ook mucus produceren dat los in het lumen komt. Gobletcellen starten de afgifte van mucus bij de herkenning van bacteriën. Als de Toll-like receptor een bacterie motief herkent, wordt het NF-kB geactiveerd waardoor meer mucus wordt geproduceerd. Ook Paneth-cellen vormen een actieve biochemische barrière. Paneth-cellen bevinden zich diep in de crypten van de dunne darm en produceren anti-microbiotische peptides. Ze vormen een biochemische bescherming tegen bacteriën voor met name de stamcellen in de crypten van Lieverkuhn. Deze Paneth-cellen liggen met name in de dunne darm, waardoor kanker hier vrijwel niet voorkomt.
Hoe werkt de aangeboren afweer?
Het aangeboren immuunsysteem is in belangrijke mate afhankelijk van fagocyten. Fagocyten herkennen lichaamsvreemde elementen middels invariante motieven of antilichaam binding. De lichaamsvreemde elementen worden vernietigd door fagocytose gecombineerd met zuurstofradicaal productie en proteolytische enzymactiviteit. Dit kan gepaard gaan met aanzienlijke weefselschade.
Wat is het Wiskott-Aldrich syndroom?
Een ziekte waarbij de patiënt geen functionele granulocyten heeft. Deze patiënten krijgen ook bloedingen omdat de bloedplaatjes gemuteerd zijn. Als behandeling krijgen deze patiënten een beenmergtransplantatie.
Wat is de werking van Immunomodulatoren?
Immunomodulatoren (thiopurines) ondersteunen de aangeboren immuniteit. Dit verklaart langzame nosidynamiek van deze medicatie in de ziekte van Crohn. Met name patiënten met slechte fagocytaire functies lijken te prolifereren van deze medicatie.
Werking van monocyten en macrofagen?
Monocyten en macrofagen zijn de eerste lijn van verdediging. Daarbij zijn het monocyten wanneer ze in het bloed zitten. Zodra ze in de weefsels zitten, noemen we het macrofagen. Deze houden in de gaten of er pathogenen door de barrière komen. Als ze dit waarnemen, zullen ze cytokines afgeven waardoor neutrofiele granulocyten worden aangetrokken. Parasitaire infecties worden bestreden met eosinofiele granulocyten. De basofiele granulocyten zijn in de darm niet belangrijk, omdat ze vooral belangrijk zijn bij bijvoorbeeld teken. De mestcellen regeren direct op allergenen. Mestcelen kunnen overgevoelig zijn. Dan is er sprake van een allergie of IBS (prikkelbare darm syndroom). Mestcellen staan sterk onder controle van het centrale zenuwstelsel.
Hoe werkt de aangeleerde afweer?
Faalt de aangeboren afweer, dan moet de aangeleerde afweer optreden. Dit wordt veel specifieker gecontroleerd in de darm dan elders. Belangrijke elementen zijn: de CD8+ T-cellen, de CD4+ Th1 cellen, de CD4+ Th2 cellen, de CD4+ Th17 cellen, de Treg cellen en de B-cellen.
Wat is de functie van B-cellen?
B-cellen maken antilichamen die langdurige bescherming geven en het aangeboren immuunsysteem ondersteunen.
B-cellen worden gemaakt in de bursa/ beenmerg.
Een ziekte geassocieerd met de B-cellen is het Sjögrens syndroom. Dit zijn patiënten met droge ogen en een droge mond. Deze patiënten krijgen als behandeling retuximab wat gericht is op de B-cellen, waardoor het Sjögrens syndroom verdwijnt.
