Kolokwium I - struktura i reakcje biomolekuł Flashcards
(164 cards)
1
Q
Ile procent suchej masy organizmu stanowią makroelementy?
A
> 0,01%
2
Q
Co to są pierwiastki biogenne?
A
pierwiastki, które odgrywają kluczową rolę w budowie żywych organizmów na Ziemi
3
Q
Jakie wyróżniamy pierwiastki biogenne?
A
węgiel, wodór, tlen, siarka, azot, fosfor
4
Q
Jakie wyróżniamy makroelementy?
A
wodór, sód, potas, wapń, węgiel, azot, tlen, fosfor, siarka, chlor
5
Q
Ile procent suchej masy organizmu stanowią mikroelementy?
A
< 0,01%
6
Q
Jakie wyróżniamy mikroelementy?
A
magnez, wanad (V), chrom, molibden, mangan, żelazo, kobalt, nikel, miedź i cynk
7
Q
Jaka różnica elektoujemności pierwiastków występuje w wiązaniu kowalencyjnym niespolaryzowanym?
A
0-0,4
8
Q
Jaka różnica elektroujemności pierwiastków występuje w wiązaniu kowalencyjnym spolaryzowanym?
A
< 1,7/1,8
9
Q
Jaka różnica elektroujemności pierwiastków występuje w wiązaniu jonowym?
A
> 1,7/1,8
10
Q
Jaki charakter mają związki powstałe w wyniku wiązania kowalencyjnego spolaryzowanego?
A
dipoli elektrycznych
11
Q
Jaki charakter mają związki powstałe w wyniku wiązania jonowego?
A
aniony lub kationy (jony)
12
Q
Odmianą jakiego wiązania jest wiązanie koordynacyjne?
A
wiązania kowalencyjnego
13
Q
Jak powstaje wiązanie koordynacyjne?
A
poprzez uwspólnienie pary elektronowej pochodzącej od jednego z atomów tworzących wiązanie
14
Q
Czy parametry wiązania koordynacyjnego i kowalencyjnego są takie same?
A
tak
15
Q
Czym są biocząsteczki?
A
są to związki o szkieletach węglowych
16
Q
O czym mówi teoria VSEPR?
A
teoria odpychania para elektronowych powłok walencyjnych pozwala określić trójwymiarowy kształt cząsteczek i jonów
17
Q
W jaki sposób teoria VSEPR widzi struktury cząsteczek?
A
jako atom centralny otoczony przez domeny elektronowe
18
Q
Do czego dążą domeny elektronowe?
A
do maksymalnego wzajemnego oddalenia w przestrzeni silnie się odpychając
19
Q
Co może stanowić domenę elektronową?
A
- wiązanie pojedyncze
- wiązanie wielokrotne
- niewiążąca para elektronowa
20
Q
Jaka jest geometria par elektronowych cząsteczki posiadającej dwie domeny elektronowe?
A
linijna
21
Q
Jaki jest geometria par elektronowych cząsteczki posiadającej trzy domeny elektronowe?
A
płaska trójkątna
22
Q
Jaki jest geometria par elektronowych cząsteczki posiadającej cztery domeny elektronowe?
A
tetraedryczna
23
Q
Jaki jest geometria par elektronowych cząsteczki posiadającej pięć domen elektronowych?
A
bipiramida trygonalna
24
Q
Jaki jest geometria par elektronowych cząsteczki posiadającej sześć domen elektronowych?
A
oktaedryczna
25
Jaki kąt występuje między atomami w cząsteczce liniowej?
180°
26
Jaki kąt występuje między atomami w cząsteczce płaskiej trójkątnej?
120°
27
Jaki kąt występuje między atomami w cząsteczce piramidy trygonalnej?
109,5°
28
Czemu ulegają wiązania w tetraedrycznym układzie pojedynczego atomu węgla w normalnych warunkach?
rotacji
29
Co prowadzi do zahamowania rotacji wiązań pojedynczych w cząsteczce?
pojawienie się wiązania podwójnego
30
Co to jest hybryda rezonansowa?
mieszanina dwóch lub średnia z dwóch lub większej ilości struktur Lewisa
31
Jak wygląda metylowa grupa funkcyjna?
R-CH3
32
Jak wygląda etylowa grupa funkcyjna?
R-CH2-CH3
33
Jak wygląda fenylowa grupa funkcyjna?
C6H5-R
34
Jak wygląda karbonylowa (aldehyd) grupa funkcyjna?
R-CHO
35
Jak wygląda karbonylowa (keton) grupa funkcyjna?
R-CO-R
36
Jak wygląda karboksylowa grupa funkcyjna?
R-COOH
37
Jak wygląda hydroksylowa grupa funkcyjna?
R-OH
38
Jak wygląda eter?
R-O-R
39
Jak wygląda ester?
R-COO- R
40
Jak wygląda bezwodnik?
R-CO-O-CO-R
41
Jak wygląda aminowa grupa funkcyjna?
R-NH2
42
Jak wygląda amina drugorzędowa?
R-NH-R
43
Jak wygląda amidowa grupa funkcyjna?
R-CO-NH2
44
Jak wygląda tiol?
R-SH
45
Co to są sulfhydrole?
tiole
46
Jak wygląda disulfid?
R-S-S-R
47
Jak wygląda tioester?
R-CO-S-R
48
Jak powstaje tioester?
poprzez reakcje tiolu i kwasu karboksylowego
49
Jak wygląda grupa fosforanowa?
R - HPO4-
50
Jakie wyróżniamy rodzaje rozpadu wiązań chemicznych?
- homolityczny
| - heterolityczny
51
Jaka reakcja zachodzi podczas rozpadu homolitycznego?
reakcja wolnorodnikowa
52
Jaka reakcja zachodzi podczas rozpadu heterolitycznego?
reakcja jonowa
53
Jaki stosunek do elektronów ma elektrofil?
jest akceptorem elektronów
54
Czym według Lewisa jest elektrofil?
kwasem
55
Jaki ładunek najczęściej posiadają elektrofile?
dodatni
56
Jaki stosunek do elektronów ma neutrofil?
jest donorem pary elektronowej
57
Czym według Lewisa jest nukleofil?
zasadą
58
Jaki ładunek najczęściej posiadają nukleofile?
ujemny
59
Co to jest mechanizm reakcji?
całkowity opis przebiegu reakcji, który dokładnie opisuje szczegóły przebiegu reakcji w każdym etapie przekształcania chemicznego
60
Jakie wyróżniamy typy reakcji organicznych?
- addycji
- eliminacji
- substytucji
- organiczne reakcje redoks
- przegrupowanie
61
Jakie wyróżniamy typy izomerów?
- konstytucyjne
| - stereoizomery
62
Czym charakteryzują się izomery konstytucyjne?
różny układ wiązań
63
Co to jest konstytucja cząsteczki?
liczba i rodzaj atomów oraz liczba i rodzaj wiązań chemicznych, które je z sobą łączą
64
Jak dzielą się izomery konstytucyjne?
- stabilne izomery strukturalne
| - tautomery
65
Czym są tautomery?
to cząsteczki, które różnią się położeniem atomu wodoru i wiązań wielokrotnych w obrębie grupy funkcyjnej
66
Jakie wyróżniamy izomery strukturalne?
- szkieletowa (łańcuchowa)
- podstawienia
- funkcyjna (metameria)
67
Czym są stereoizomery?
cząsteczki, w których atomy połączone są w tych samych sekwencjach, a różnią się jedynie ułożeniem przestrzennym
68
Jak dzielimy stereoizomery?
- stereoizomery konfiguracyjne
| - stereoizomery konformacyjne
69
Jak dzielimy stereoizomery konfiguracyjne?
na optyczne i geometryczne
70
Czym charakteryzują się izomery optyczne?
przeciwną aktywnością optyczną
71
Jakie izomery należą do izomerów geometrycznych?
cis-trans oraz E-Z
72
Czym są izomery geometryczne?
izomerami o różnym układzie atomów i podstawników przy wiązaniach wielokrotnych lub w układach cyklicznych
73
Czym charakteryzują się stereoizomery konformacyjne?
obrotem wokół wiązań pojedynczych
74
Jakie wyróżniamy izomery optyczne?
enancjomery i diastereoizomery
75
Czym są enancjomery?
nienakładalne odbicia lustrzane
76
Czym są disatereoizomery?
izomerami optycznymi, które nie stanowią swojego odbicia lustrzanego
77
Czym jest chiralność?
właściwość cząsteczek, polegająca na tym, że cząsteczka wyjściowa i jej odbicie lustrzane nie są identyczne (nie da się ich na siebie nałożyć)
78
Czym jest achiralność?
właściwość cząsteczek, polegająca na identyczności cząsteczki z własnym odbiciem lustrzanym
79
Co musi posiadać związek aby tworzyć izomery chiralne?
przynajmniej jedno centrum chiralne
80
Czym jest centrum stereogeniczne?
atom związany z zespołem podstawników, rozmieszczonych w przestrzeni w taki sposób, że nie nakładają się one na swoje odbicie lustrzane
81
Czym charakteryzują się cząsteczki chiralne?
- nie posiadają wewnętrznej płaszczyzny symetrii
| - posiadają nienakładalne odbicia lustrzane
82
Jakie właściwości mają enancjomery?
mają identyczne właściwości achiralne (temeperatura wrzenia, topnienia, gęstość, rozuszczalność, wiele widm), ale różne właściwości chiralne (kąt skręcenia płaszczyzny światła spolaryzowanego)
83
Jakie właściwości diastereoizomery?
jako różne substancje mają różne własności
84
Jakie występują zdolności do skręcenia płaszczyzny polaryzacji światła spolaryzowanego?
lewoskrętne (-)
| prawoskrętne (+)
85
Co to jest stereospecyficzność?
zdolność do rozróżniania pomiędzy stereoizomerami
86
Jakie struktury charakteryzują się stereospecyficznością?
dla enzymów
87
Czym jest mieszanina racemiczna?
równomolowa miesznina enancjomerów, będąca optycznie nieaktywna
88
Jaki wzór ma glicerol?
HOCH2CH(OH)CH2OH
89
Jakie wyróżniamy alkohole?
- pierwszorzędowe (jedno R)
- drugorzędowe (dwa R)
- trzeciorzędowe (trzy R)
90
Jak przebiega proces estryfikacji?
kwas + alkohol = ester + woda
91
Jak wygląda grupa acetylowa?
CH3CO-R
92
Czym jest hydrogenacja?
proces przyłączania wodoru do związków chemicznyc zawierających wiązanie nienasycone
93
Redukcji do jakich związków ulegają ketony i aldehydy w procesie hydrogenacji?
do alkoholi
94
Utlenieniu do jakich związków ulegają aldehydy?
do kwasów karboksylowych
95
Utlenieniu do jakich związków ulegają ketony?
do mieszaniny kwasów karboksylowych
96
Za pomocą czego można utlenić aldehydy do kwasów karboksylowych?
HNO3
K2Cr2O7
KMnO4
97
Za pomocą czego można utlenić ketony do mieszaniny kwasów karboksylowych?
HNO3
KMnO4/H2SO4
K2Cr2O7/H2SO4 w podwyższonej temp.
98
Czym jest kondensacja aldolowa?
aldehydy i ketony posiadające przynajmniej jeden wodór przy węglu alfa ulegają reakcji w obecności rozcieńczonych zasad
99
Co powstaje w wyniku kondensacji aldolowej?
beta-hydroksy aldehydy lub beta-hydroksy ketony
100
Jakie znaczenie ma rozcieńczona zasada w reakcji kondensacji aldolowej?
jest katalizatorem
101
Jakie cząsteczki biorą udział w mieszanej kondensacji aldolowej?
dwie różne
102
Ile produktów powstaje w wyniku mieszanej kondensacji aldolowej?
jeżeli każda cząsteczka posiada wodór przy węglu alfa powstają cztery produkty
103
Gdzie tautomery odgrywają istotną rolę?
w parowaniu zasad kwasów nukleinowych DNA
104
Jakiemu procesowi ulegają ketony, które posiadają przynajmniej jeden proton przy węglu alfa?
tautomerii keto-enolowej
105
Jakie związki katalizują tautomeryzację?
zarówno kwasy jak i zasady
106
Jaki wzór ma kwas mrówkowy?
HCOOH
107
Jaki wzór ma kwas octowy?
CH3COOH
108
Jaki wzór ma kwas propionowy?
CH3CH2COOH
109
Jaki wzór ma kwas masłowy?
CH3CH2CH2COOH
110
Jaki wzór ma kwas walerianowy?
CH3CH2CH2CH2COOH
111
Jaki wzór ma kwas stearynowy?
CH3(CH2)16COOH
112
Jaki wzór ma kwas szczawiowy?
HOOCCOOH
113
Jaki wzór ma kwas malonowy?
HOOCCH2COOH
114
Jaki wzór ma kwas bursztynowy?
HOOCCH2CH2COOH
115
Jaki wzór ma kwas glutarowy?
HOOCCH2CH2CH2COOH
116
Jaki wzór ma kwas benzoesowy?
C6H5COOH
117
Jaki wzór ma kwas salicylowy?
C6H5COOHOH
118
Jaką nazwę zwyczajową nosi kwas o wzorze C6H5COOHOH?
kwas salicylowy
119
Jaką nazwę zwyczajową nosi kwas o wzorze C6H5COOH?
kwas benzoesowy
120
Jaką nazwę zwyczajową nosi kwas o wzorze HOOCCH2CH2CH2COOH?
kwas glutarowy
121
Jaką nazwę zwyczajową nosi kwas o wzorze HOOCCH2CH2COOH?
kwas bursztynowy
122
Jaką nazwę zwyczajową nosi kwas o wzorze HOOCCH2COOH?
kwas malonowy
123
Jaką nazwę zwyczajową nosi kwas o wzorze HOOCCOOH?
kwas szczawiowy
124
Jaką nazwę zwyczajową nosi kwas o wzorze CH3(CH2)16COOH?
kwas stearynowy
125
Jaką nazwę zwyczajową nosi kwas o wzorze CH3CH2CH2CH2COOH?
kwas walerianowy
126
Jaką nazwę zwyczajową nosi kwas o wzorze CH3CH2CH2COOH?
kwas masłowy
127
Jaką nazwę zwyczajową nosi kwas o wzorze CH3CH2COOH?
kwas propionowy
128
Jaką nazwę zwyczajową nosi kwas o wzorze CH3COOH?
kwas octowy
129
Jaką nazwę zwyczajową nosi kwas o wzorze HCOOH?
kwas mrówkowy
130
Jakie wiązanie ulega rozerwaniu w przebiegu reakcji kwasów karboksylowych?
C-OH
131
W jakich warunkach kwasy karboksylowe tworzą bezwodniki?
ogrzewane z kwasami mineralnymi (H2SO4) lub z P2O5
132
W reakcji z jakimi związkami kwasy karboksylowe tworzą estry?
z alkoholami
133
W jakich warunkach zachodzi estryfikacja?
w obecności kwasów (stęzonego H2SO4 lub gazowego HCl)
134
Jaką reakcje odgrywa obecność kwasu w procesie estryfikacji?
jest katalizatorem
135
Z jakimi związkami kwasy karboksylowe tworzą chlorki kwasowe?
PCl5, PCl3 oraz SOCl2
136
Co tworzą kwasy karboksylowe reagując z amoniakiem?
sole amonowe
137
W co po ogrzaniu przekształcają się sole amonowe powstałe z kwasu kaboksylowego i amoniaku?
w amidy kwasowe
138
W jakich warunkach można zredukować kwasy karboksylowe?
w obecności LiAlH4 lub B2H6
139
Do jakich związków ulegają redukcji kwasy karboksylowe?
do alkoholi
140
Jakie cechy posiadają związki aromatyczne?
- tworzą pierścienie
- płaska struktura
- zdelokalizowany system elektronów π
141
Jaki warunek musi spełniać ilość zdelokalizowanych elektronów π aby można było mówić o związku aromatycznym?
musi spełniać równanie 4n+2
142
Jaka reakcja jest charakterystyczna dla związków aromatycznych?
substytucja elektrofilowa (a nie addycja, jak w przypadku związków z wiązaniami podójnymi)
143
Jak nazywa się związek o wzorze C6H5-NH2?
anilina
144
Jak nazywa się związek o wzorze C6H5-OH?
fenol
145
Jak nazywa się związek o wzorze C6H5-CH3?
toluen
146
Jak nazywa się związek o wzorze CH3-C6H4-CH3?
para-Ksylen
147
Jak nazywa się związek o wzorze C6H5-COOH?
kwas benzoesowy
148
Jak nazywa się związek o wzorze C6H5-CHO?
benzaldehyd
149
Czym jest nitrowanie?
działanie na związek aromatyczny mieszaniny nitrującej
150
Co tworzy mieszaninę nitrującą?
kwas azotowy (V) i kwas siarkowy (VI)
151
Co powstaje w wyniku nitrowania?
nitrowe pochodne związków aromatycznych
152
Czym jest sulfonowanie?
działanie na związek aromatyczny stężonym kwasem siarkowym (VI) lub oleum
153
Czym jest oleum?
roztwór SO3 w stężonym kwasie siarkowym (VI)
154
Co powstaje w wyniku sulfonowanie?
kwasy sulfonowe (pochodne związków aromatycznych zawierające grupę sulfonową -SO3H)
155
Na czym polega halogenowanie?
działanie na związek aromatyczny chlorem lub borem w obecności halogenku żelaza
156
Co powstaje w wyniku halogenowania?
halogenopochodnych węglowodorów aromatycznych
157
Na czym polega alkilowanie?
działaniem na związek aromatyczny halogenkiem alkilu w obecności AlCl3
158
Jaką role odgrywa AlCl3 w procesie alkilowania?
jest katalizatorem
159
Co powstaje w wyniku alkilowania?
alkilowe pochodne węglowodorów aromatycznych
160
W jaki sposób działają podstawniki I rodzaju w związkach aromatycznych?
- ułatwiają reakcję substytucji
| - kierują podstawnik w pozyję orto i para względem siebie
161
W jaki sposób działają podstawniki II rodzaju w związkach aromatycznych?
- utrudniają reakcję substytucji
| - kierują podstawnik w pozycję meta względem siebie
162
W jaki sposób działają atomy chlorowców jako podstawniki w związkach aromatycznych?
- utrudniają reakcję podstawienia
| - kierują podstawnik w pozycję orto i para względem siebie
163
Jakie podstawniki należą do podstawników pierwszego rodzaju?
- grupy aminowe (-NH2, -NHR, -NR2)
- grupa hydroksylowa (-OH)
- grupy alkoksylowe (-OR)
- grupy alkilowe
164
Jakie podstawnki należą do podstawników drugiego rodzaju?
- grupa nitrowa (NO2)
- grupa nitrylowa (CN)
- grupa sulfonowa (SO3H)
- grupa karboksylowa (COOH)
- grupa aldehydowa (CHO)
