Chemie - Toepassingen koolwaterstoffen

Question 1

Voor wat wordt methaan het meeste gebruikt?

Answer 1

als brandstof

Question 2

Van wat is methaan een belangrijk bestanddeel?

Answer 2

aardgas -> 80%

Question 3

In welke vorm komt methaan voor in de natuur? (4)

Answer 3

• als mijngas
• als moerasgas
• als aardgas
• naast aardolie

Question 4

Wat is de belangrijkste bron voor het winnen van methaan?

Answer 4

aardgas

Question 5

Wat gebeurt er met aardgas bij een evt lek?

Answer 5

dan zal het stijgen en niet blijven hangen

Question 6

Wat is een eigenschap v aardgas?

Answer 6

het is reukloos, maar men voegt er wel stoffen aan toe om identificatie te vergemakkelijken

Question 7

Wat is beter voor het milieu: aardgas of aardolie?

Answer 7

aardgas
-> zuiverste v alle fossiele brandstoffen
-> bij verbranding ontstaan geen stoffen die roet geven

Question 8

Wat is de enige vervuilende stof die bij de verbranding v aardgas vrijkomt?

Answer 8

stikstofoxide

Question 9

Wat zijn de 3 belangrijkste broeikasgassen?

Answer 9

• methaan
• koolstofdioxide
• lachgas

Question 10

Waar komt methaan naast aardgas nog voor?

Answer 10

bij andere sectoren zoals de veeteelt (koeien) en de teelt v rijst

Question 11

Door wat komt methaan vrij bij de veeteelt?

Answer 11

door de afbraak v organische stoffen
-> oa in spijsverteringsstelsel bij koeien

Question 12

Wat zijn de 4 eigenschappen van methaan?

Answer 12

• licht, kleurloos en reukloos gas, zeer weinig oplosbaar in water
• brandt met een weinig lichtgevende vlam, onder vorming v koolstofdioxide en water
• met zuurstof of lucht vormt methaan een ontplofbaar mengsel (= grauwvuur)
• reageert gemakkelijk met halogenen -> subtitutiereactie

Question 13

Onder welke naam is propaan beter gekend?

Answer 13

LPG -> liquified petrol gaz

Question 14

Wat zijn 2 toepassingen van propaan?

Answer 14

• brandstof vo auto’s
• vo huishoudelijke doeleinden
  -> gestockeert in grote gastanks

Question 15

toepassing van butaan

Answer 15

koken op butaangas (in flessen)

Question 16

Hoe is aardolie ontstaan? (!)

Answer 16

uit microscopische kleine 1-cellige organismen (plankton) die id zee leefden:
-> na afsterven zakken naar zeebodem
-> afgezet samen met kleideeltjes
-> door klei volledig afgesloten v zuurstof
-> onder hoge temp en bij grote druk werden de organische resten omgezet in aardolie door bepaalde bacteriën

Question 17

Waar bevindt aardolie zich id natuur?

Answer 17

verzamelt zich in poreuze gesteenten als kalk of zand en id geplooide aardlagen bevindt zich gewoonlijk water onder de olie en gas boven de olie

Question 18

Wat is de destillatie v water?

Answer 18

Aardolie wordt gescheiden in verschillende componenten via gefractioneerde destillatie.
De ruwe olie wordt verhit en de damp stijgt op in een toren.
Stoffen met een hoger kookpunt condenseren lager id toren, stoffen met een lager kookpunt hoger.
Zo ontstaan op verschillende hoogtes mengsels die ‘fracties’ worden genoemd.

-> ??

Question 19

Wat is petroleumether?

Answer 19

een mengsel v pentaan en hexaan, dat gebruikt wordt als solvent en ontvlekker

Question 20

Wat is benzine?

Answer 20

een mengsel van hexaan, heptaan, octaan en nonaan

Question 21

Wat is white spirit?

Answer 21

dit wordt gebruikt als verfverdunner

Question 22

Wat is kerosine?

Answer 22

dit wordt verkocht onder de naam ‘petroleum’ (lampolie).
Het dient ook als brandstof voor vliegtuigen

Question 23

Wat is smeerolie?

Answer 23

zware olie ontdaan v vaste producten (vaseline, paraffine)

Question 24

Wat is asfalt?

Answer 24

het residu vd destillatie v aardolie

Question 25

Wat doen ze om er voor te zorgen dat benzine beter verbrandt en de motor minder lawaai maakt?

Answer 25

ze voegen er nog andere stoffen (loodverbindingen) aan toe om het octaangetal te verhogen -> heel milieuvervuilend -> in loodvrije benzine worden andere stoffen toegevoegd om het octaangetal te verhogen

Question 26

Wat doet men met het residu vd destillatie v aardolie?

Answer 26

daarop wordt een kraakproces toegepast zodat dit nog meer benzine kan opleveren -> de lange KWS in het residu zoals C20H42 en C24H50 worden bij het kraken doorgebroken

Question 27

Wat is paraffine?

Answer 27

een verzamelnaam voor verzadigde alifatische KWS

Question 28

Wat is een toepassing van paraffine?

Answer 28

de meeste goedkope kaarsen en theelichtjes zijn een mengsel v paraffine en stearinezuur -> paraffine is zachter dan stearinezuur, dus kaarsen uit paraffine zullen sneller ombuigen

Question 29

Uit hoe lange ketens worden kaarsen uit paraffine opgebouwd?

Answer 29

uit lange ketens van C25 tot C40

Question 30

Hoe ontstaat etheen?

Answer 30

bij de raffinage v petroleum: -> bij het krakingsproces breekt men grotere koolwaterstoffen af tot kleinere KWS en hierbij ontstaan kortere ketens, waaronder etheen

Question 31

Voor wat zorgt de dubbele binding in etheen?

Answer 31

Dat de verbinding veel reactiever is dan ethaan -> belangrijke grondstof vo de organische chemie

Question 32

Welke rol speelt etheen id natuur?

Answer 32

hormoon in planten: -> aanw stimuleert stofwisselingsprocessen zodat vruchten beginnen te rijpen

Question 33

Wat is een toepassing v etheen?

Answer 33

importeurs voeren vaak onrijp fruit in en laten dit bij aankomst versneld rijpen door blootstelling aan ethaangas

Question 34

War bewaart men het beste bewaarfruit dat nog niet volkomen gerijpt is?

Answer 34

in een koele, donkere en niet te droge omgeving -> uit de buurt v rijp fruit want dit produceert etheen waardoor het rijpingsproces vh bewaarfruit toch op gang komt

Question 35

Wat is polyetheen?

Answer 35

etheenmoleculen die zich aan mekaar binden tot lange moleculen => polymerisatie -> soort plastic

Question 36

Wat is de toepassing van polyetheen?

Answer 36

productie van flessen, emmers, folie, zakjes, ...

Question 37

Wat zijn 3 eigenschappen van ethyn?

Answer 37

- kleurloos gas - onoplosbaar in water - onder hoge druk, in vl toestand, is het explosief -> vlam is heel lichtgevend

Question 38

Wat is een toepassing van ethyn?

Answer 38

brandstof bij het lassen -> verbranding is exotherm => veel warmte vrij zodat metalen smelten -> bril omdat het zo veel licht geeft

Question 39

Wat zijn alkadiënen?

Answer 39

koolwaterstoffen waarbij de koolstofketen 2 dubbele bindingen vertoont, gescheiden door min 1 enk binding

Question 40

Wat is een bekend alkadiëen? + functie

Answer 40

isopreen -> bouwsteen v synthetische rubber => toepassing = autobanden bv. 2-methylbutadieen (=isopreen)

Question 41

Waar voor staat PAK's?

Answer 41

polyaromatische koolwaterstoffen

Question 42

Wat zijn PAK's?

Answer 42

organische verbindingen die bestaan uit gekoppelde aromatische ringen

Question 43

Wat is een gevolg van PAK's in het lichaam?

Answer 43

zorgen voor DNA-schade en zijn daardoor erg kankerverwekkend

Question 44

Waar komen PAK's in voor? (3)

Answer 44

- ruwe olie - kolen - teer - ontstaan bij de verbranding v fossiele brandstoffen of biomassa (bv hout, sigaretten, ...) -> of verbrand eten of gerookte etenswaren

Question 45

Wat is de bekendste en meest kankerverwekkende PAK?

Answer 45

benzo(a)pyreen -> BaP -> regelgeving daarom vooral nadruk op deze stof

Question 46

:)