4.1 Diagnostiek in de Nefrologie Flashcards
Hoe wordt de GFR bepaald?
Met de creatinine wanneer het lichaam in Steady State is.
Bij een slechte GFR is er veel creatinine
Hoe wordt de Creatinine bepaald?
- Met de Jaffé methode (picrinezuur)
- Met de enzymatische methode (chemie: Serum, plasma, bloedgas -> volbloed)
- Referentie methode: LCMSMS (Volledig interferentie-vrij, niet 24/7 gemeten)
Wat is de Jaffé methode en wat zijn de voor- en nadelen hiervan?
Het is een op kleur gebaseerde bepaling. Interferentie met meer dan 50 chromogenen
Voordelen:
- Ketonen (aceton, acetoacetaat), reageren direct met picrinezuur
- Cefoxitine, reageert direct met picrinezuur
- Hoog totale eiwit (met name multiple myeloom)
- Hyperglycemie, isovorm glucose reageert direct met picrinezuur
Nadelen:
- Erg gevoelig voor interferentie met chromogenen
- In het bloed zitten ook kleurstoffen
- Hyperbilirubinemie, zorgt voor verlaging van lichtabsorptie bij 520 nm
Waarom wordt de enzymatische bepaling gebruikt?
- Beter te gebruiken in bepaalde patiëntengroepen: Diabetes Mellitus type I patiënten (ketose, extreme hyperglycemie)
- Toename van specificiteit (minder fout-positieven): Geen interferentie door ketonzuren, hoog totaal eiwitten, hyperglycemie
- Toename van sensitiviteit (minder fout-negatieven): Minder maar nog wel aanwezige interferentie door hyperbilirubinemie, standaardisatie tegen kreatinine LCMS methode
Wat is de formule voor de klaring?
GFR, klaring = (U*V)/P
U: Urineconcentratie
V: Urine flow in ml/min
P: Creatinine concentratie
GFR * P = U * V
GFR * P -> Totale hoeveelheid gefiltreerde stof
U * V -> Totale hoeveelheid uitgescheiden stof (Constant bij mensen)
Wat kan een verhoogde creatinine betekenen?
- Verslechterde GFR (Nierinsufficiëntie, normaal volledig renaal uitgescheiden)
- Grote spiermassa (topsporters, bodybuilders)
- Verhoogde spierafbraak (Afbraakproduct van de spieren)
- Gebruik van creatinine supplementen of anabole steroïden
- Gebruik medicijnen
- Dieet met veel vlees
- Hoge koorts
Wat is de dipstick?
Semi-kwantitatieve analyse
Hiermee kan er worden gekeken of er eiwitten in de urine zitten (proteïnurie is er niet mee uit te sluiten)
De kleur verandert onder andere door de pH
Er wordt gekeken naar:
- Urobilinogeen
- Glucose
- Bilirubine
- Ketonen
- Soortelijk gewicht van bloed
- pH
- Eiwit
- Nitriet (bacteriën)
- Leucocyten
Welke 2 soorten hematurie zijn er?
- Microscopisch: Alleen zichtbaar onder microscoop
- Macroscopisch: Ook zichtbaar met blote oog
Bij hematurie zitten er erytrocyten in de urine
Qua cellen kunnen Epitheel cellen, Bacteriën, Gist, Parasieten en Spermatozoa ook in de urine voorkomen. Dysmorfe cellen zijn uit de nieren en isomorf zijn uit de blaas of ureter
Welke cilinders zijn er?
- Hyaline cylinders: Er is niets aan de hand (Niet-gevulde cilinder): Tamm-Horsfall eiwitten, gezien bij koorts, dehydratie en inspanning
- Erytrocyten cilinders (Gevulde cilinder): Bij glomerulaire hematurie en glomerulaire nefritis
- Korrelcilinders (zijn leukocyten of erytrocyten geweest): Bij paremchymziekte of dehydratie
Ze worden in de Lis van Henle gemaakt en zijn afgietsels van de tubuli. Er kunnen gevulde cilinders (Pathologisch) en Niet-gevulde cilinders (Niet-pathologisch) zijn
Met welke 3 berekeningen kan de eGFR berekend worden?
- Cockcroft-gault: Serum creatinine-leeftijd-gewicht-geslacht (Schat de creatinine klaring)
- MDRD: Serum creatinine-leeftijd-geslacht (Schat de GFR)
- CKD-EPI: Serum creatinine-leeftijd-geslacht (Spiermassa wordt gecorrigeerd)
Kan alleen berekend worden bij een steady State
Concentratie creatinine afhankelijk van leeftijd, geslacht en spiermassa (Bodybuilders meer creatinine en ledemaat missende mensen minder creatinine)
Wat is de Steady state?
Patiënt scheidt evenveel creatinine uit als wat er wordt geproduceerd door de spiermassa
Het wordt alleen gefiltreerd en dus niet gereabsorbeerd of gesecreteerd
Plast evenveel uit als de productie
Wat is een andere nierfunctieparameter en waarom wordt er naar deze gekeken waar is het van afhankelijk?
Cystatine C
Deze is namelijk niet afhankelijk van leeftijd, geslacht, lichaamssamenstelling en spiermassa (kinderen)
- Productie door alle kernhoudende cellen (Afhankelijk van kernhoudende cellen in het lichaam)
- Vrije filtratie glomerulus
- Geen tubulus secretie en volledig gereabsorbeerd in de tubuli
- Geen tot weinig cystatine C in de urine
- Corticosteroïdtherapie wordt in verband gebracht met endogeen foutief verhoogde cystatine C
Waardoor kan een lage creatinine waarde komen?
- Lage spiermassa
- Malnutritie
- Interferentie door bilirubine
- Gebruik van antibioticum (Gentamycine, cefalosporine)
Bij ziekte van Duchenne zijn er geen spieren dus automatisch een lage GFR
Wat zijn de nadelen van het gebruik van creatinine als parameter?
Het is afhankelijk van leeftijd, geslacht, spiermassa en etniciteit
Het wordt voor een klein deel gedecreteerd wat kan leiden tot een overschatting van de nierfunctie bij een sterk afgenomen glomerulaire filtratie
Bacteriën breken creatinine af in het geval dat urine voor een langere tijd aanwezig is in kamertemperatuur
Proteïnurie wordt gebruikt als indicator van lekkage van eiwitten die in de urine terecht komen. Wat is de classificatie?
- Tubulaire proteïnurie
- Overflow proteïnurie
- Glomerulaire proteïnurie (komt het meeste voor)
