4.6 Primaire en secundaire hypertensie

Question 1

Wat is een risico van een te hoge bloeddruk?

Answer 1

Vergroot risico op hart- en vaatziekten (ook op beroertes)

Question 2

Wanneer wordt er gesproken van hypertensie?

Answer 2

Wanneer het behandelen gunstiger is dan niet behandelen

Optimaal is Systolisch <120 mmHg en Diastole <80 mmHg
Normaal is Systolisch 120-129 mmHg en Diastole 80-84 mmHg

Question 3

Wat is het verschil tussen primaire en secundaire hypertensie?

Answer 3

Primaire hypertensie:
- Er is geen duidelijke oorzaak voor de te hoge bloeddruk (komt het meeste voor)

Secundaire hypertensie:
- Er is wel een duidelijke oorzaak wat weggenomen kan worden

Question 4

Hoe vaak komen primaire en secundaire hypertensie voor?

Answer 4

Primair (essentiële): 90-95% van alle hypertensie
Secundair: 5-10% van alle hypertensie

Question 5

Wat is de oorzaak van primaire en secundaire hypertensie?

Answer 5

Primaire hypertensie:
- Multifactorieel (waarschijnlijk aanleg en leefstijlfactoren)
- Vaak een positieve familieanamnese wat kan duiden op genetische aandoening (30% van de gevallen de verklarende oorzaak)

Secundaire hypertensie:
- Duidelijk onderliggende en eventueel behandelbare oorzaak

Question 6

Wanneer wordt er gedacht aan een secundaire hypertensie?

Answer 6

• Jonge patiënten!
• Plots ontstaan of verergeren
• Negatieve familie-anamnese!
• Hypertensieve crisis!
• Therapieresistentie!
• Kenmerkende symptomatologie (hoofdpijn, oedeem, POB, benauwdheid, verminderde inspanningstolerantie, overgewicht, hoge zoutinname)
• Afwijkingen in het lichamelijk onderzoek of routinelab (creatinine -> Nierfunctie, hormonen, kalium, urine)

Question 7

Wat zijn 8 hypertensinogene factoren?

Answer 7

• Laag geboortegewicht
• Leeftijd
• Obesitas
• Insulineresistentie
• Zoutinname
• Overmatig alcoholgebruik
• Stress
• Lage Kaliuminname

Question 8

Wat zijn 7 oorzaken van secundaire hypertensie?

Answer 8

• Slaap apneu syndroom (OSAS)
• Endocrien (Ontregelde hormonen)
• Dieet/genotsmiddelen (Drop of drugs)
• (Reno)vasculair (Stenose bijvoorbeeld)
• Parenchymateuze nierziekten
• Geneesmiddelen (ADHD middelen, corticosteroïden, Cyclosporine, Angiogenese-remmers, NSAIDs, orale anticonceptiva)
• Monogenetisch (1 mutatie)

Question 9

Wat is OSAS?

Answer 9

Iemand stopt tijdens het slapen met ademen (15 keer bijvoorbeeld) waardoor diegene hypercapnisch wordt + klachten van slaperigheid overdag

Kenmerken:
- 4% van de volwassen vrouwen, 9% volwassen mannen
- Predisponeert tot hypertensie, Hart en Vaatziekten, Diabetes Mellitus, Pulmonale hypertensie
- Obstructie van bovenste luchtweg (functioneel anatomisch)

Pas nu krijgt hij een prikkel om weer te gaan ademen. Het is de meest voorkomende oorzaak van secundaire hypertensie (maar kan eerst voor primaire hypertensie zorgen)

Question 10

Hoe zorgt OSAS voor hypertensie?

Answer 10

OSAS zorgt iedere keer voor wakker worden waardoor er een stress prikkel is en uiteindelijk hypertensie oplevert

Bij deze mensen is in de nacht hun bloeddruk niet gedaald of lager dan normaal, terwijl het normaal wel lager is in de nacht

Question 11

Hoe is OSAS te behandelen (5)?

Answer 11

Leefregels:
- Gewichtsreductie
- Alcoholgebruik verminderen
- Zij- in plaats van rugligging

Interventie
- CPAP middels neusmasker
- Operatief: KNO-arts (knippen van de uvula)

Bij het behandelen van OSAS zal de bloeddruk niet altijd verbeteren

Question 12

Wat zijn endocriene oorzaken van secundaire hypertensie?

Answer 12

• Primair hyperaldosteronisme (meest voorkomend)
• Feochromocytoom (productie van noradrenaline)
• Hypercortisolisme (Cushing)
• Acromegalie
• Hyperthyreoïdie
• Hypothyreoïdie

Question 13

Waar gaan de endocriene oorzaken vooral over?

Answer 13

Om aldosteron wat ervoor zorgt dat er meer zout wordt gereabsorbeerd ten koste van Kalium via het ENaC kanaal

Question 14

Hoe zorgt aldosteron voor meer Natriumretentie?

Answer 14

Het werkt via de MR receptor. Werkt op HRE welke ervoor zorgen dat er meer ENaC kanalen worden gevormd (Kalium eruit, Natrium erin)

Question 15

Wat is primaire hyperaldosteronisme?

Answer 15

Het zorgt voor hypertensie, (neiging tot) hypokaliemie (Spierzwakte & polyurie) en Metabole acidose (door H+ excretie)

Er wordt spontaan aldosteron door de bijnier gemaakt. Aldosteron blijft nu onafhankelijk van Renine geproduceerd worden. Renine gaat omlaag door genoeg zout en water en verhoogde ECV.

Patiënt kan komen met krampen en soms een positieve familieanamnese. Aanvullend onderzoek kan Lab (Kalium) of CT-scan van de bijnier (Voor een adenoom of bilaterale hyperplasie) zijn.

Een adenoom moet worden weggehaald en bilaterale hyperplasie moet er spironolacton gegeven worden

Question 16

Een andere oorzaak van secundaire hypertensie zijn genotsmiddelen/dieet. Wat kan zorgen voor hypertensie?

Answer 16

• Drop
• Zouthout
• Cocaïne

Question 17

Hoe kan drop zorgen voor hypertensie?

Answer 17

Glycerinezuur wat in drop zit zorgt ervoor dat cortisol niet wordt geïnactiveerd. Het cortisol zal nu binden aan de MR-receptor en zorgt voor een verhoogde bloeddruk op dezelfde manier als aldosteron voor een hogere bloeddruk zorgt

De aldosteron waarde is nu laag en het RAAS systeem staat uit. Vrouwen zijn hier gevoeliger voor

Question 18

In welke drop zit het meeste glycerinezuur?

Answer 18

Zoete drop

Question 19

Parenchymateuze nierziekten (nierinsufficiëntie) zorgt ook voor hypertensie. Hoe zorgt het voor hypertensie?

Answer 19

Onvermogen van de nier om bij normale bloeddruk voldoende Natrium en water uit te scheiden (gestoorde druknatriurese)

Bij nierinsufficiëntie zal er meer zout worden vastgehouden

Er kan een positieve familieanamnese zijn (bijv. cystenieren) en eventueel een vergrote nier bij de LO. Aanwijzingen voor creatinine en proteïnurie bij de labwaardes.

Echo & lab ter aanvullend onderzoek

Question 20

Een andere oorzaak van secundaire hypertensie is renovasculair. Wat is renovasculaire hypertensie?

Answer 20

Hypertensie ten gevolge van een verminderde perfusie van de nier of beide nieren

Veroorzaakt door een vernauwing van de nierslagader of meerdere nierslagaders. De nier vindt dat de flow te laag is en wilt de bloeddruk omhoog doen door afgifte van Renine -> Meer angiotensine II en meer aldosteron (secundaire hyperaldosteronisme)

Hypertensie in eerste instantie veroorzaakt door een verhoogde renineproductie door de nier achter de vernauwde nierslagader

Doordat de lage bloeddruk alleen lokaal is, zorgt het in het lichaam voor hypertensie

Question 21

Wat zijn de oorzaken van een nierarteriestenose?

Answer 21

• Atherosclerose (ouderen)
• Fibromusculaire dysplasie (jongeren, vooral vrouwen)
• Arteritis: Vasculitis (Bijvoorbeeld Takayasu, Polyarteritis nodosa), compressie van nierarterie door extrinsieke laesie

Question 22

Wat is Coarctatio aortae?

Answer 22

Ziekte wat voorkomt op de kinderleeftijd

Vernauwing hoog in de aorta zorgt voor verlaagde flow in de nier -> Meer Renine afgifte

Hoge bloeddruk boven, lage bloeddruk beneden

Bloeddruk in de armen en benen meten (EAI)
Links-rechts armen verschil in de bloeddruk kan ook een teken zijn

Het is goed behandelbaar

Question 23

Wat is er aan de hand met het HMV en vaatweerstand bij langer en net ontstane hypertensie?

Answer 23

Langere hypertensie: HMV normaal en vaatweerstand toegenomen

Net ontstane hypertensie: HMV en perifere vaatweerstand verhoogd

Question 24

Wat doet de sympathicus?

Answer 24

• Toename HMV
• Toename perifere vaatweerstand
• Toename veneuze return

Question 25

In welke verschillende levensfases kan er primaire hypertensie optreden?

Answer 25

0-30 jaar:
- Genetisch & omgeving

20-40 jaar:
- Pre-hypertensie

30-50 jaar:
- Vroege hypertensie

Vastgestelde hypertensie:
- Gecompliceerd:
- Acuut
- Hartfalen
- Hartinfarct
- Grote vaten (Aneurysma, dissectie)
- Herseninfarct of bloeding
- Nierfalen
- Ongecompliceerd

Question 26

Wat kunnen vasculaire oorzaken van hypertensie zijn en hoe kan dit worden vastgesteld?

Answer 26

Coarticio aortae:
- Jonge patiënt
- Bloeddrukverschil links/rechts of armen/benen
- Echo doppler ter beeldvorming

Renovasculair:
- Plots ontstaan bij jonge vrouwen
- Atherosclerotisch (juist vasculair belaste patiënten)
- Eventueel souffles te horen
- Verslechtering nierfunctie op start ACE-remmer te zien op Lab
- Duplex, Doppler, CT-A, Angiografie ter beeldvorming

Question 27

Hoe zorgt te weinig zout of te weinig vocht voor stimulatie van het RAAS-systeem?

Answer 27

• Eerst renine aanmaak (Om de BD te meten) door de bijnieren
• Vervolgens omzetting van angiotensinogeen
• ATI door ACE omgezet in ACEII (Vasoconstrictie en productie van aldosteron)

Question 28

Wat is de pathofysiologie van Renale hypertensie?

Answer 28

• Na-excretie omlaag
• ECV & plasma omhoog
• HMV omhoog (BD ook omhoog)
• Autoregulatie komt tot stand
• Vaatweerstand ook omhoog (BD ook omhoog)

Question 29

Welke monogenetische aandoeningen kunnen voor hypertensie zorgen?

Answer 29

• Zeer zeldzaam
• Tubulaire stoornis: Gestoorde zoutuitscheiding (Liddle, Gordon)
• Apparent Mineralocorticoïd Excess (AME)
• Glucocorticoïd onderdrukbaar hyperaldosteronisme (GRA)
• Familiair voorkomen van bijnieradenomen

Question 30

Hoe kunnen Feochromocytomen en de Syndroom van Cushing zich presenteren?

Answer 30

Feochromocytoom:
- Hartkloppingen
- Bleek
- Aanvalsgewijs
- Stigmata of Neurofibromatose bij LO
- Verhoogde (nor)metanefrines bij Lab
- CT-bijnier aanvragen

Syndroom van Cushing:
- Gewichtstoename (Moonface)
- Psychische klachten
- Habitus en Striae bij LO
- Hyperglycemie en 24-uurs urine cortisol als AO
-