HC. 2 + 3 - Somatosensibiliteit

Question 1

Q

Answer 1

A

Question 2

Wat zijn de onderdelen van het centrale zenuwstelsel (CNS)?

Answer 2

Hersenen en ruggenmerg.

Question 3

Wat zijn de onderdelen van het perifere zenuwstelsel (PNS)?

Answer 3

Zenuwen en ganglia.

Question 4

Hoeveel paar spinale zenuwen zijn er?

Answer 4

31 paar spinale zenuwen.

Question 5

Hoeveel paar hersenzenuwen zijn er?

Answer 5

12 paar hersenzenuwen.

Question 6

Wat betekent somatosensibel?

Answer 6

Gevoel huid en bewegingsapparaat, zoals tast, proprioceptie, temperatuur, pijn en jeuk.

Question 7

Wat is proprioceptie

Answer 7

receptoren in bewegingsapparaat:
- Het vermogen om de positie en beweging van het lichaam en de ledematen waar te nemen
- Wordt verzorgd door receptoren in spieren, pezen en gewrichten (bijv. spierspoeltjes, Golgi-peeslichaampjes)
- Essentieel voor balans en coördinatie

Question 8

Wat is sensorisch?

Answer 8

De zintuigen

Question 9

Wat is sensibel

Answer 9

Het gevoel

Question 10

Wat betekent viscerosensibel?

Answer 10

Gevoel van de organen.

Question 11

Wat zijn exteroceptie, proprioceptie en enteroceptie?

Answer 11

Receptoren in huid, bewegingsapparaat (somato) en organen (viscero).

Question 12

Wat is het verschil tussen sensor en waarnemer?

Answer 12

Sensor (zintuig/zenuw) zorgt voor receptie, waarnemer (cortex) voor perceptie.

Question 13

Wat is vitaal en wat is gnostisch in somatosensibiliteit?

Answer 13

Vitaal: pijn, temperatuur, grove tast, jeuk.

Gnostisch: fijne tast, proprioceptie.

Question 14

Hoe wordt mechanische rek omgezet in elektrische energie?

Answer 14

Via mechanische rekking van membraan die ionkanalen opent.

Question 15

Wat doen Piezo 1 en 2 eiwitten?

Answer 15

Zorgen voor mechanotransductie door openen van ionkanalen voor Na+ en Ca2+.

Question 16

Waar zijn Piezo 1 en 2 aanwezig?

Answer 16

Piezo 1: vooral in bloedvaten en andere niet-neuronale weefsels → detectie van rek en druk

Piezo 2: vooral in somatosensorische neuronen (huid, gewrichten) → detectie van lichte aanraking en proprioceptie

Dorsale ganglia en in trigeminus ganglion

Question 17

Welke test meet de grootte van receptieve velden?

Answer 17

2-punts discriminatie test.

Question 18

Q: Wat is de 2-punts discriminatie test?

Answer 18

A: Een test om te meten hoe ver twee aanrakingen uit elkaar moeten zijn om ze apart te voelen.

vingertip kortere afstand dan rug ofz

Question 19

Wat betekent gevoeligheid van een vezel?

Answer 19

Meer actiepotentialen bij stimulatie in het centrum van receptief veld.

Question 20

Q: Wat is de relatie tussen tastzin en verschillende lichaamsdelen?

Answer 20

A: Tastzin verschilt per lichaamsdeel en hangt af van de grootte van receptieve velden.

Question 21

Q: Zijn resolutie en gevoeligheid hetzelfde bij tastzin?

Answer 21

A: Nee, het zijn verschillende eigenschappen.

Question 22

Wat zijn von Frey haren?

Answer 22

Test voor gevoeligheid van de huid.

Question 23

Wat is het verschil tussen C-vezels, Aδ vezels en Aβ vezels?

Answer 23

C: pijn/temperatuur, ongemyeliniseerd;
Aδ: pijn/temperatuur, dun gemyeliniseerd;
Aβ: tast, dik gemyeliniseerd.

Question 24

Q: Wat is de diameter en geleidingssnelheid van C-vezels?

Answer 24

A: Diameter 0,2–1,5 μm en snelheid 0,5–2 m/s.

Question 25

Q: Wat is de diameter en geleidingssnelheid van Aδ-vezels?

Answer 25

A: Diameter 1–5 μm en snelheid 5–30 m/s.

Question 26

Q: Wat is de diameter en geleidingssnelheid van Aβ-vezels?

Answer 26

A: Diameter 6–12 μm en snelheid 35–75 m/s.

Question 27

Q: Wat is de diameter en geleidingssnelheid van Ia/Ib-vezels (proprioceptie)?

Answer 27

A: Diameter 12–20 μm en snelheid 80–120 m/s.

Question 28

Q: Wat is de diameter en geleidingssnelheid van II-vezels (proprioceptie)?

Answer 28

A: Diameter 5–12 μm en snelheid 30–70 m/s.

Question 29

Q: Wat is de volgorde van vezels van traagst naar snelst?

Answer 29

A: C → Aδ → Aβ → II → Ia/Ib.

Question 30

weet dit gwn

Answer 30

ongemyeliniseerde vezels (c-vezels) zijn wel omgeven door een schwann cel. Maar gwn geen myeline

Question 31

Wat is de volgorde van zenuwgeleiding?

Answer 31

Ventrale radix (motorisch), dorsale radix (sensibel), ventrale ramus (gemengd), dorsale ramus (gemengd).

Question 32

Wat verzorgt de ventrale ramus?

Answer 32

- Ventrale zijde thorax/abdomen - extremiteiten - plexusvorming: Cervicaal, Brachiaal, lumbosarcaal

Question 33

Wat verzorgt de dorsale ramus?

Answer 33

- Nek en rugzijde - relatief klein - geen plexusvorming.

Question 34

Waarvoor zorgen plexussen bij de ledematen?

Answer 34

Sensibiliteit via perifere zenuw -> plexus -> ventrale ramus -> dorsale wortel.

Question 35

Wat is bij de thoracale dermatomen de perifere zenuw?

Answer 35

dorsale wortel dit geldt ook voor rugdermatomen

Question 36

Wat ontstaat door ascensus medullae?

Answer 36

Cauda equina.

Question 37

Q: Wat is ascensus medullae?

Answer 37

A: Het opstijgen van het ruggenmerg tijdens de groei waardoor het lager gelegen deel van het wervelkanaal later geen ruggenmerg meer bevat.

Question 38

Wat zijn klinische toepassingen op niveau spinale zenuwen?

Answer 38

Epidurale/spinale anesthesie en lumbaalpunctie.

Question 39

Welke gebieden kent de grijze stof van ruggenmerg?

Answer 39

- Dorsale hoorn - intermediaire zone - ventrale hoorn.

Question 40

Welke gebieden kent de witte stof?

Answer 40

- Dorsale funiculus - laterale funiculus - ventrale funiculus.

Question 41

welke delen meer grijze stof?

Answer 41

cerviaal, lumbaal en sacraal

Question 42

Wat zijn de twee gescheiden baansystemen voor somatosensibele informatie?

Answer 42

1. Anterolateraal: - pijn - temperatuur - grove tast - jeuk 2. Dorsale kolom systeem: - fijne tast - proprioceptie

Question 43

Waar synapteert vitale informatie?

Answer 43

Eerste synaps bij binnenkomst ruggenmerg, daarna contralateraal

Question 44

Waar synapteert gnostische informatie?

Answer 44

In medulla oblongata, daarna via mediale lemniscus contralateraal omhoog.

Question 45

Q: Wat is een fasciculus?

Answer 45

A: Een bundel zenuwvezels binnen het centrale zenuwstelsel.

Question 46

Q: Wat is de fasciculus anterolateralis?

Answer 46

A: Een zenuwbaan die pijn en temperatuur van het lichaam naar de hersenen geleidt.

Question 47

Waar eindigt mediale lemniscus?

Answer 47

In ventral posterolateral (VPL) nucleus van thalamus.

Question 48

Q: Wat is de mediale lemniscus?

Answer 48

A: Een opstijgende baan in de hersenstam die fijne tast, vibratie en proprioceptie naar de thalamus geleidt.

Question 49

waar is tweede synaps?

Answer 49

In thalamus

Question 50

Hoe wordt somatotopie behouden?

Answer 50

Mediale lemniscus en thalamusverbindingen blijven topografisch georganiseerd.

Question 51

Hoe bereikt vitale en gnostische info van hoofd de thalamus?

Answer 51

Op vergelijkbare manier als lichaam, via nV kernen.

Question 52

waar komen de vitale en gnostische info weer samen?

Answer 52

In de thalamus. Hierna kruist het niet meer. Dus: van linker arm -> rechter thalamus -> rechter schors

Question 53

Wat verbindt de VPL thalamuskern met de somatosensibele cortex?

Answer 53

Gyrus postcentralis.

Question 54

waar zit pijn sensatie in? dus wrm gaat bij pijn dus van thalamus naar sensorische schors en naar die ene plek?

Answer 54

In de insula

Question 55

Wat is de functie van de somatosensibele cortex?

Answer 55

Somatotopisch georganiseerde verwerking van sensorische info.

Question 56

Welke homunculi zijn er in de somatosensibele cortex?

Answer 56

Area 3b en 1 (info uit huid), Area 3a en 2 (proprioceptie info).

Question 57

volgorde homunculi primaire somatosensorisce schors? en hoeveel lagen hebben die

Answer 57

3a,3b,1,2 Allemaal 6 lagen

Question 58

In welke laag komt de thalamus input binnen?

Answer 58

Vooral in laag 4 en wordt verwerkt in kolommen en wordt daarna verstuurd naar aanliggende parietale schorsdelen (motor / premotor) of naar amygdala en hippocampus

Question 59

Wat gebeurt er binnen de somatosensibele schors?

Answer 59

Modaliteiten worden gescheiden verwerkt.

Question 60

Wat gebeurt er na verwerking in de gyrus postcentralis?

Answer 60

Combinatie van informatie naar aanliggende parietale schorsdelen.

Question 61

Wat is het circuit voor contrastversterking?

Answer 61

Versterken van verschil tussen prikkels voor betere waarneming. dus ininnerveren of juist activeren nabijen cellen (feedforward en feedback)

Question 62

Wat bewijst vergroting van schorsgebied voor vingertoppen?

Answer 62

'Use it or lose it' principe, cortex is plastisch.

Question 63

verbindingen zijn plastisch

Answer 63

Ze zijn onderhevig aan gebruik

Question 64

Wat is het verschil in kruising tussen de banen van vitale en gnostische somatosensibiliteit?

Answer 64

Vitale (anterolaterale) banen kruisen direct bij binnenkomst ruggenmerg. Gnostische banen (dorsale kolom) kruisen pas in de medulla.

Question 65

Waarom leidt schade aan de dorsale kolom in het ruggenmerg ipsilateraal tot uitval?

Answer 65

Omdat gnostische vezels pas in de medulla kruisen. Laesie vóór de kruising veroorzaakt ipsilaterale uitval.

Question 66

Welke vezelsoort zorgt voor fijne tast en waarom is die vezel snel?

Answer 66

Aβ vezels — ze zijn dik en sterk gemyeliniseerd → hoge geleidingssnelheid.

Question 67

Waarom heeft de mediale lemniscus in de thalamus nog steeds een somatotopie?

Answer 67

Omdat zenuwbanen georganiseerd blijven tot in de cortex om precieze lokalisatie van prikkels te waarborgen.

Question 68

Welke gebieden in de somatosensibele schors verwerken proprioceptieve informatie?

Answer 68

Area 3a en 2.

Question 69

Hoe komt het dat herhaald gebruik (bv. vingertoppen) leidt tot vergroting van het corresponderende hersengebied?

Answer 69

Door plasticiteit → 'use it or lose it' principe.

Question 70

Wanneer zie je een cauda equina syndroom ontstaan volgens de embryologische ontwikkeling?

Answer 70

Door ascensus van het ruggenmerg waardoor cauda equina ontstaat → kwetsbaar bij lumbale laesies.

Question 71

Waar is de eerste synaps voor vitale somatosensibele informatie?

Answer 71

In de dorsale hoorn van het ruggenmerg.

Question 72

Welke vezels spelen een rol bij mechanische pijn en waar bevinden zich deze vezels?

Answer 72

Piezo 1 en 2 eiwitten in dorsale ganglia en trigeminus ganglion.

Question 73

Waarom veroorzaken kleine receptieve velden een hogere tastresolutie?

Answer 73

Kleinere velden → minder overlap → preciezere lokalisatie van stimuli.

Question 74

Waarom is een dorsale ramus laesie anders dan een ventrale ramus laesie?

Answer 74

Dorsale ramus verzorgt alleen nek en rug, ventrale ramus verzorgt thorax, abdomen en extremiteiten en vormt plexus.

Question 75

Welke vezels (en snelheid) dragen proprioceptieve info naar het CZS?

Answer 75

Ia/Ib vezels, 80-120 m/s.

Question 76

Waarom kan een laesie in de gyrus postcentralis leiden tot sensibele stoornissen?

Answer 76

Het is het eindstation voor somatosensibele info → verwerking en perceptie vinden daar plaats.

Question 77

Hoe komt het dat visuele controle niet nodig is bij fijn tastzin?

Answer 77

Door nauwkeurige somatosensibele verwerking van kleine receptieve velden.