ZO.2 - Epilepsie: van mutatie tot mechanisme

Question 1

Wat is een gegeneraliseerde tonisch-clonische aanval?

Answer 1

Een insult met bewustzijnsverlies, tonische contractie van alle spieren, gevolgd door clonische trekkingen.

Question 2

Wat is een absence?

Answer 2

Kortdurende epileptische aanval met bewustzijnsdaling en weinig motorische verschijnselen, typisch op jeugdige leeftijd.

Question 3

Wat is een koortsaanval (febriele convulsie)?

Answer 3

Gegeneraliseerde tonisch-clonische aanval met hoge koorts (>38,5°C), niet per se bij begin koortsperiode.

Question 4

Hoe vaak komen koortsaanvallen voor?

Answer 4

Bij 2-5% van kinderen, en bij 2-3% van koortsperioden.

Question 5

Welke ziekte moet je uitsluiten bij convulsie met koorts bij een kind?

Answer 5

Meningitis.

Question 6

Wat vind je bij meningitis bij lichamelijk onderzoek?

Answer 6

Nekstijfheid, maar kan vals-negatief zijn na diazepam.

Question 7

Welk onderzoek bevestigt meningitis?

Answer 7

Lumbaalpunctie.

Question 8

Is het gebruikelijk dat koortsaanvallen overgaan in epilepsie?

Answer 8

Nee, slechts bij 5-10%.

Question 9

Kun je epilepsie uitsluiten bij normaal EEG?

Answer 9

Nee, tussen aanvallen is EEG in 50% van de gevallen normaal; na slaaponthouding stijgt sensitiviteit tot 80%.

Question 10

Wat doet de alfa-subunit van een Na+ kanaal?

Answer 10

Het vormt de porie van het kanaal waar natrium doorheen stroomt.

Question 11

Wat is de patch-clamp techniek?

Answer 11

Elektrofysiologische techniek voor het meten van ionkanaalstromen met een GΩ-seal.

Question 12

Wat is een whole-cell afleiding?

Answer 12

Configuratie waarbij toegang tot het celinterieur ontstaat via een glazen pipet.

Question 13

Waarom is de elektrode gevuld met een zoutoplossing?

Answer 13

Ionen zijn nodig als ladingsdragers om stroom en membraanpotentiaal te meten.

Question 14

Welke rustpotentiaal verwacht je bij een neuron?

Answer 14

Ongeveer -70 mV.

Question 15

Wat is voltage clamp?

Answer 15

Techniek waarbij membraanpotentiaal constant gehouden wordt om de benodigde stroom te meten.

Question 16

Wat gebeurt er met Na-kanalen bij -80 mV?

Answer 16

Ze blijven gesloten maar zijn beschikbaar voor activatie.

Question 17

Is een stap naar -70 mV een depolarisatie of hyperpolarisatie?

Answer 17

Depolarisatie.

Question 18

Wat gebeurt er bij -70 mV met Na-kanalen?

Answer 18

Niets; deze potentiaal ligt nog onder de activatiedrempel.

Question 19

Hoeveel is 600 pA in ampère?

Answer 19

600 pA = 6 × 10⁻¹⁰ A.

Question 20

Waarom meet je alleen Na-stroom in dit experiment?

Answer 20

Andere ionkanalen (zoals K⁺, Ca²⁺) zijn farmacologisch geblokkeerd.

Question 21

Waarom neemt de stroom in het begin toe bij -15 mV?

Answer 21

Activatie van Na-kanalen verhoogt de Na-conductantie.

Question 22

Waarom neemt de stroom daarna af?

Answer 22

Na-kanalen inactiveren ondanks blijvende depolarisatie.

Question 23

Waarom zie je aan het einde van de puls een stroomtoename?

Answer 23

De driving force neemt toe bij terugkeer naar -80 mV.

Question 24

Waarom duurt deze stroomtoename maar kort?

Answer 24

Na-kanalen sluiten snel bij negatieve potentialen (deactivatie).

Question 25

Wat toont de spanningsactivatiecurve van het gemuteerde Na-kanaal?

Answer 25

Een shift in activatie naar meer negatieve potentialen.

Question 26

Wat voor type mutatie is dit?

Answer 26

Gain-of-function mutatie.

Question 27

Wat betekent deze mutatie voor neuronale prikkelbaarheid?

Answer 27

Verhoogde prikkelbaarheid; kleinere depolarisaties activeren al Na-kanalen.

Question 28

Hoe verklaar je epilepsie op basis van deze mutatie?

Answer 28

Hyperexcitabiliteit verhoogt kans op abnormaal vuurgedrag en aanvallen.

Question 29

Wat doen anti-epileptica met de spanningsafhankelijkheid van Na-kanalen?

Answer 29

Ze verschuiven activatie in depolariserende (positieve) richting.

Question 30

Waarom kan langzamere inactivatie van Na-kanalen epilepsie veroorzaken?

Answer 30

Na-instroom duurt langer, refractaire periode korter, neuron vuurt sneller.

Question 31

Wat voor effecten kunnen loss-of-function mutaties op Na-kanalen hebben?

Answer 31

Bijvoorbeeld activatiecurve naar rechts of volledig verlies van functie.

Question 32

Wat is een voorbeeld van paradoxale effecten van mutaties?

Answer 32

Myotonie of periodieke paralyse ondanks verminderde kanaalactiviteit.

Question 33

Is een GABA-A receptor mutatie ook een kanalopathie?

Answer 33

Ja, het is een ligand-gated ionkanaal.

Question 34

Wat is het effect van GABA-A receptor mutaties op conductantie?

Answer 34

Afname van GABA-conductantie → verminderde inhibitie.

Question 35

Wat toont het feit dat mutaties in zowel Na- als GABA-A kanalen tot GEFS+ leiden?

Answer 35

Epilepsie is een heterogene ziekte die ontstaat door hyperexcitabiliteit.

Question 36

Wat verwacht je van het effect van K⁺-kanaalmutaties?

Answer 36

Minder goed functionerende K-kanalen → vertraagde repolarisatie.

Question 37

Waarom is het belangrijk om de oorzaak van een kanalopathie te kennen?

Answer 37

Voor gerichte behandeling, prognose en erfelijkheidsadvies.

Question 38

Wat is de behandeling van het meisje met GEFS+?

Answer 38

- Valproaat 20-40 mg/kg/dag (1e keus) - Bij onvoldoende effect: carbamazepine - Diazepam rectiole bij langdurige aanval - Leefregels voor veiligheid bij water/verkeer