P088 Flashcards
(7 cards)
AYODHYĀ KĀṆḌAM
06.76 Anuṣṭubh (Śloka)
अन्तःकरण n
अन्तःकरण n. MIND ; the internal organ, the seat of thought and feeling, the mind, the thinking faculty, the heart, the conscience, the soul. ; antaḥkaraṇa n. the internal organ (ph.); heart; -kopa, m. internal anger; -pura, n. (inner city), royal citadel; harem, women’s apartments; sg. & pl. wives of a king: -kara, m. harem-attendant,-gana, m. women of the harem, -vriddhâ, f. old female attendant of the harem; -purikâ, f. woman of the harem; -prakriti, f. pl. constituent elements of the state except the prince.
AYODHYĀ KĀṆḌAM
06.77 Anuṣṭubh (Śloka)
निरय m.
निरय m. HELL ; (either fr. nis-+ i-= egression, sc. from earthly life, or fr. nir-+ aya-“without happiness”) niraya- or Hell (personified as a child of fear and death ) ; nirayaḥ निरयः 1 Hell; निरयनगरद्वारमुद्घाटयन्ती Bh.1.63; Ms. 6.61. -2 Sorrow, unhappiness; सततं निरयं प्राप्तः परपिण्डोप- जीविनः Mb.1.141.37. -3 Sin; दुर्लभो ह्यस्य निरयः शशाङ्- कस्येव कल्मषम् Rām.2.36.27. -Comp. -वर्त्मन् n. active worldly life (प्रवृत्तिमार्ग); येषां गृहे निरयवर्त्मनि वर्ततां वः स्वर्गापवर्गविरमः स्वयमास विष्णुः Bhāg.1.82.31. निरवहानि niravahāni (लि li) का kā निरवहानि (लि) का A fence, an outer wall.
AYODHYĀ KĀṆḌAM
06.79 Anuṣṭubh (Śloka)
समालोच्य VERB FORM
समालोच् P. -locayati-, to look at attentively, consider well or thoroughly (varia lectio)
BUT HERE IT MUST MEAN ‘to converse with’ AS A DN X FROM समालोच m. samālocaḥ समालोचः Colloquy, conversation.
\
APTE: समालोच m. samālocaḥ समालोचः Colloquy, conversation.
AYODHYĀ KĀṆḌAM
06.80 Anuṣṭubh (Śloka)
व्यत्यस्ताक्षरपूर्वक adj.
व्यत्यस्ताक्षरपूर्वक adj. == ‘WITH REVERSED (व्यत्यस्त) SYLLABLE (अक्सर ) FIRST (पूर्वक)’ I.E. SPELLED OR SPOKEN BACKWARDS. HERE, DISREGARDING QUANTITY, Rāma’S NAME, SPOKEN IN THIS WAY, IS SAID TO BE ‘Mara’ (DEATH).
AYODHYĀ KĀṆḌAM
06.82 Anuṣṭubh (Śloka)
बाह्यं विस्मृतवान् अहम्
बाह्यं विस्मृतवान् अहम् == ‘I forgot all about the outside/external world’
AYODHYĀ KĀṆḌAM
06.82 Anuṣṭubh (Śloka)
अञ्जसा adv.
अञ्जसा adv. añjasā अञ्जसा adv. (instr. अञ्जस्) 1 Straight on. -2 Truly, correctly, accurately, properly, justly; साक्षाद् दृष्टो$सि न पुनर्विद्मस्त्वां वयमञ्जसा Ku.6.22. we do not know you rightly or correctly; विद्म हे शठ पलायनच्छलान्यञ्जसा R. 19.31, न हि कश्चित्प्रियः स्त्रीणामञ्जसा Subhāṣita; सर्वमेवाञ्जसा वद Ms.8.11. -3 Directly (साक्षात्), -4 Soon, quickly, instantly; स गच्छत्यञ्जसा विप्रो ब्रह्मणः सद्म शाश्वतम् Ms.2.244. …अञ्जसा तत्त्वतूर्णयोः । Nm. वशमानेतुमञ्जसा । Śiva. B.25.1. -Comp. -अयन a. going straight on. -कृत a. [तृ. अलुक्.] done rightly or justly.
\
अञ्जस् n. ( añjas अञ्जस् n. (-जः) [अनक्ति गच्छति मिश्रयति वा अनेन; अञ्ज् गतौ मिश्रणे च-असन्] Speed, velocity, strength; fitness, propriety; ointment, preparation (?). -Comp. -पा drinking instantly इममञ्जस्पामुभये अकृण्वत. Rv.1.92.2. -सवः rapid preparation of Soma.
AYODHYĀ KĀṆḌAM
06.82 Anuṣṭubh (Śloka)
अञ्जस् n.
अञ्जस् n. ( añjas अञ्जस् n. (-जः) [अनक्ति गच्छति मिश्रयति वा अनेन; अञ्ज् गतौ मिश्रणे च-असन्] Speed, velocity, strength; fitness, propriety; ointment, preparation (?). -Comp. -पा drinking instantly इममञ्जस्पामुभये अकृण्वत. Rv.1.92.2. -सवः rapid preparation of Soma.
