ilaç kötüye kullanımı ve ilaç bağımlılığı genel özet Flashcards
(12 cards)
narkotik analjezikler grubundaki ilaçlar arasında eroin (diasetilmorfin) en fazla öfori yapanı ve bağımlılık yapma potansiyeli en yüksek olandır
kodein ise bağımlılık yapma potansiyeli en düşük olanlardan biridir
morfin:
en fazla kullanılanlar morfin, eroin, afyon, oksikodon ve meperidindir
genellikle kompülsiyon derecesinde ilaç özlemi ve dolayısıyla güçlü psişik bağımlılık vardır
fiziksel bağımlılık erken başlar
ilacın kesilmesi son dozdan 8-10 saat sonra başlayan yoksunluk sendromuna neden olur
*bağımlılarda iki tedavi yöntemi var:
-detoksifikasyon: opioid kesilir ve yoksunluk krizinde temel ilaç olan klonidin (alfa-2 agonist) verilir
-metadonla idame yapılır
alkol:
birçok bakımdan barbitüral tipi bağımlılığa benzer
alkol, barbitüratlar ve diğer uyku ilaçları ve trankilizan ilaçlar arasında çapraz bağımlılık ve çapraz tolerans ilişkisi vardır
barbitürat abstinens sendromunu alkol kısmen giderebilir
başlıca özellikleri:
-psişik bağımlılık derecesindedir
-fiziksel bağımlılık geç olarak çıkar
-tolerans düzensiz ve yavaş bir şekilde gelişir
diğer bağımlılık tiplerinin çoğundan farklı olarak psikotoksik belirtiler ile birlikte çeşitli organlarda anatomo-patolojik bozukluklar da ortaya çıkar -> kc yağlı metamorfozu, polinörit, pellegra, wenicke ansefalopatisi, korsakoff psikozu
**vitamin bozuklukları yapar
tedavide yoksunluk krizi oluşturulup diazepam verilir
iv glikoz da verilir
barbitürat:
barbitüratlar ve diğer uyku ilaçlarının kullanılması sonucu meydana gelebildiği gibi trankilizan ilaçlarla da oluşabilir
bağımlılık yapma potansiyeli yüksek olanlar kısa etki süreli olanlardır * (tiopental)
uzun etki süreli olanların (fenobarbital) bağımlılık yapma potansiyeli düşüktür
öfori yapıcı ve sedatif etkilerine karşı tolerans oluştuğu halde solunum merkezini depreme edici etkiye karşı tolerans gelişmez
aşırı dozda solunumu durdurur ve öldürür
Başlıca özellikleri:
-psişik bağımlılık değişik ama genelde belirgin
-güçlü fiziksel bağımlılık gelişir
-tolerans gelişir
tedavide hastanın aldığı ilaç kesilir ve ona eşdeğer dozda uzun süreli bir ilaç (fenobarbital veya diazepam) verilmeye başlanır
tütün
ilaç özlemi oldukça güçlü
kısmi bir tolerans ve fiziksel bağımlılık oluşur
kesilmesi ile ortaya çıkan yoksunluk sendromu detaylı incelenmemiştir, çok değişkenlik gösterir
Nikotin hem suda hem yağda iyi çözünür: iyi absorbe edilir, SSS’ne geçer, plasentaya geçer,
koninin testi sigara İçme hakkında bilgi verir
SSS’nde psikostimülan etki yapar
*sigara kanda katekolamin düzeyini arttırır (kan basıncı astar)
damarda vc oluşturur (ADH salınımına bağlı
GİS’te parasempatik ganglionları uyararak peristaltik hareketleri ve tonusu arttırır
sigara içenlerde parkinson hastalığı ve ülseratif kolit daha az görülür
amfetamin
SSS’nde noradrenerjik ve dopaminerjik reseptörleri etkileyerek öfori yapan, uykusuzluk, yorgunluk ve açlığa karşı dayanıklılığı arttıran ve iştahı azaltan psikostimülan ilaçlardır
doping!
-psişik bağımlılık değişik
-fiziksel bağımlılık hafif veya hiç yok
-tolerans gelişmesi ileri derecede olur
-yüksek dozda kullananlar paranoid şizofreniye benzer bir klinik tablo gösterirler
aşırı dozda kullanıldığında akut psikotik reaksiyonların tedavisi için parenteral haloperidol tedavisi uygulanır
kokain
sistemik uygulandığında sempatomimetik etki gösterir
dopamini arttırdığı için bağımlılık yapar
-kuvvetli psişik bağımlılık
-fiziksel bağımlılık yok
-yoksunluk sendromu yok
-tolerans yok
aşırı dozda solunum depresyonu ve konvülsiyon yapabilir
tedavide iv diazepam veya propranolol verilir
esrar
farmakolojik etkilerinden sorumlu olan ana etkin madde 9-trans-tetrahidrokanabinol (THC)
-değişik derecede psişik bağımlılık
-fiziksel bağımlılık önemsiz
-tolerans önemsiz
etki:
-uyuşukluk
-sedasyon
-öfori
-ruhsal inhibisyon
-amnezi
-kaslarda güçsüzlük
-yüksek dozda halisünasyon
-agresifliği azaltır
-iştahı arttırır
-kuvvetli analjezik
-antiemetik
-taşikardi
-ortostatik hipotansiyon;
-gözde kızarıklık (konjuktivada)
Tıbbi kullanım: çinde eskiden anestezik, sedatif, hipnotik, analjezik, antiemetik, göz içi basıncını düşürür, bronkodilatör, myorelaksan, hipotansif
halüsinojen
LSD
gerçekte psikoz hali oluşturur (psikomimetik maddeler)
-genellikle hafif veya orta değişik derecede psişik bağımlılık (görsel halüsinasyon)
-tolerans ileri derece
-fiziksel bağımlılık yok
bağılılığında tedavide haloperidol ver
Khat
etkileri amfetamine yakındır
hafif psikostimülan etki yapar
-orta derecede psişik bağımlılık
-fiziksel bağımlılık yok
-tolerans yok
uçucu solvent
sıvı genel anestezik, benzin ve benzol, zamk sıvağ (tolüen), tiner, CCl4 ve benzer uçucu solventlerin bilinci kaybettirmeyen dozda inhalasyonu -> alkol sarhoşluğuna benzeyen bir öfori ve gevşeme hali
sıvağı organik solvent olan zamklar kolayca temin edilebildikleri için bağımlılar genelde zamk koklayarak keyiflenirler
kokainin terapötik indeksi dar
esrarınki geniş
