kemik ve eklem tüberkülozu Flashcards
(25 cards)
tüberküloz
Mycobacterium tuberculosis complex; olarak adlandırılan bir grup mikobakteri (m. africanum, m. microti, m. tuberculosis, m. bovis)
tarafından oluşturulan, infekte dokularda granülomların varlığı ile karakterize, değişik klinik görünümlere sahip, kronik nekrotizan bakteriyel bir enfeksiyondur
bulaşmayı kolaylaştıran nedenler
alkolizm, DM, silikozis, uzun süre kortikosteroid kullanımı, transplantasyon, HIV pozitifliği, KBY, KOAH, hamilelik, çocukluk, yaşlılık ve sigara
Ekstrapulmoner tüberküloz
akciğer dışı organ ve yumuşak doku tüberkülozlarına denir
başlıcaları: miliyer tüberküloz, tüberküloz menenjit, plevra, perikard, periton, kemik ve eklem, genitoüriner sistem, gastrointestinal sistem ve lenf bezi tüberkülozlarıdır
kemik ve eklem tüberkülozu
vücudun başka bir yerinde tüberküloz enfeksiyonuna bağlı olarak oluşur
ac gibi diğer organ tüberkülozlarından kan yolu ile taşınır
osteomyelit, artrit, ekstraartiküler sinovit veya bursit şeklinde görülebilir
kemik ve eklem tüberkülozunun en sık görüldüğü yerler
omurga, kalça, diz, ayak bileği, ayak ve omuz
genellikle vertebra kopuşları, uzun kemiklerin metafiz ve epifiz gibi spongioz kemiklere yerleşir
bazen özellikle çocuklarda kemiğin diafiz bölgesine özellikle el ve ayakta metakarp ve metatarslara yerleşir
buna tüberküloz daktilitis veya spina Ventoza denir
Tüberküloz osteomyelit çocuklarda daha çok metafize yerleşirken, erişkinlerde epifize yerleşir
iki tipte karşımıza çıkar:
1) Granüler Tip:
sinsi başlar, yavaş seyirlidir
epifizyel veya metafizyel tutulum vardır
2) Kazeöz Tip veya Eksüdatif Tip:
sistemik semptomlar belirgindir, hızlı seyreder, abse oluşumu daha sık görülür
tüberküloz osteomyelit en çok omurga tüberkülozu (Pott Hastalığı) şeklinde görülür
tüberküloz artrit herhangi bir eklemde görülebilir
fakat en sık kalça ve diz ekleminde yerleşir
genel özellikler
sinsi başlar
başlangıçtan öne hastalık bölgesini etkileyen travma öyküsü olabilir
diğer iç organ lezyonları saptanabilir
diğer aile bireylerinde tüberküloz öyküsü
monoartriküler veya monoosseöz tutulum
granüler veya eksüdatif tipte seyredebilir
Klinik bulgular
sistemik bulgular:
ateş, iştahsızlık, kilo kaybı, gece terlemesi, taşikardi, anemi
lokal bulgular:
hamur kıvamında şişlik, ağrı, duyarlılık, kas spazmı, çocuklarda gece ağlamaları, civar lenf bezlerinin şişmesi (Adenopathie-Satellites), eklem sıvısının artması, topallama, eklem hareketlerinde ağrılı kısıtlanma, eklem kontraktür ve deformiteleri, kaslarda kullanmama atrofisi
radyolojik bulgular
en erken bulgu lokal osteoporoz ve yumuşak doku şişliğidir
başlangıçta eklem mesafesi genişler
hastalık ilerledikçe eklem mesafesi daralır
kemik destrüksiyonuna bağlı litik sahalar vardır
ileri dönemlerde patolojik çıkık ve eklem ankilozu oluşabilir
laboratuvar bulguları
sedimantasyon yükselir
lökositoz (lenfosit oranı artar)
tüberkülin deri testi pozitiftir
kültür (Lowenstein Jensen besiyeri) (en erken 3 haftada sonuç verir)
tanı
klinik bulgular
radyolojik bulgular
laboratuvar bulguları
biyopsi (daha kesin ve daha hızlı teşhis konulmasını sağlar)
tedavi prensipleri
1) anti tbc ilaç kullanımı esas
2) ortopedik tedavi: istirahat, atelleme, cihaz, korseler vs
3) cerrahi tedavi:
-abse drenajı, debridman
-odak eksizyonu
-tüm kemiğin çıkarılması
-artrodez
-artroplasti
-amputasyon
tüberküloz artrit
her yaşta ortaya çıkabilir
ancak çocuklarda (4-10 Yaş) daha sık görülür
vücut ağırlığını taşıyan eklem tbc’si daha çok 60 yaşından küçüklerde
vücut ağırlığını taşımayan eklem tbcsi daha çok 60 yaşından büyüklerde
granüler sinovit şeklinde olabileceği gibi kazeöz tipte de görülebilir
granüler tip tbc en yaygın şekil olup çocuklarda sıktır
kazeöz tipte ise semptomlar daha belirgin ve ağır olup sıklıkla apse oluşumu görülür, ankiloz gelişimi yaygındır
tüberküloz basilleri kan yoluyla ya da direkt olarak sinovyaya gelerek yerleşir (sinovyal tüberküloz) ya da komşu epifiz ve metafizdeki bir tüberküloz odağından indirekt olarak ekleme girerler (tüberküloz osteomyelit)
zamanla kemikteki enfeksiyon sinovyaya, sinovyadaki enfeksiyon kemiğe yayılır
genellikle monoartikülerdir
en sık tutulan kalça ve diz eklemleridir
başlangıçta sinovyal hipertrofi, eklemde effüzyon ve kapsülde distansiyon izlenir
periartiküler osteoporoz ve marjinal erozyonlar gelişir
eklem aralığı daralması geçtir
asetabulumda kistik medial balonlaşma görülebilir
femur başında Pertes benzeri fragmantasyon gelişebilir
Vertebral tüberküloz
(Pott Hastalığı)
iskelet tbc’sinin %25-50si omurgayı tutar
omurga tbcsi ya komşuluk yolu, ya da hematojen yolla oluşur
ilk odak vertebranın anterior-superior veya anterior-inferior bölgesi
buradan diğer vertebraya ve intervertebral diske yayılır
en sık tutulan alt torasik vertebralardır
başlangıçta sırt ağrısı, ilerleyen dönemlerde paralizi ve deformiteler gelişir
Vertebral tüberküloz;
Patoloji
enfeksiyon vertebra isminin ön kısmında intervertebral diske yakın bölgeden başlar
hastalık diski geçerek komşu vertebraya atlar
vertebra isminin önü çöker ve KİFOZ (GİBBUS) oluşur
zamanla ABSE gelişir, abseler lokalize kalabileceği gibi yer değiştirebilir
abseler pürülan olgulardaki gibi lokal bulgulara sahip değildir bu nedenle SOĞUK ABSE olarak adlandırılır
özellikle torakal omurlarda gibbus oluşumu sırasında omurdaki abse ve içindeki muhteviyat ismin medullar kanala bakan arka yüzünü tahrip ederek sekestrize kıkırdak parçaları ve çöken omurların arka kenarları medullaya bası yaparak PARAPLEJİ veya NÖROLOJİK DEFİSİTE yol açabilir
Pott Triadı
Soğuk abse
Gibbus
parapleji ya da nörolojik defisit
klinik bulgular
genel tbc enfeksiyon bulguları
ağrı (özellikle gece ağrısı tipiktir)
kamburluk (gibbus)
vertebral bölgede paraspinal adele spazmı
periferik apseler flüktan kitleler olarak palpe edilebilir
medulla spinalis basısı varsa buna bağlı nörolojik defisit görülür
radyolojik bulgular
hastalıklı vertebra isminde harabiyet ve çökme
disk mesafesinde daralma
kifoz
paravertebral abse gölgesi
kemik ve yumuşak dokuların değerlendirilmesi açısından BT ve MRG yararlıdır
ayırıcı tanı
omurganın piyojenik infeksiyonları
Bruselloz
Scheurmann kifozu ve konjenital kifoz
intervertebral disk lezyonları
eozinofilik granülom
multiple myelom
hemanjiyom
kist hidatik
Hodgkin hastalığı
lösemi
